2023 yılının yeni taban fiyatı ne kadar olacak? Milyonlarca çalışan bu sorunun karşılığını merakla bekliyor. Vergi Uzmanı Muhammet Bayram masada konuşulan formülleri milliyet.com.tr’ye anlattı. Bayram konuşmasında şu tabirleri kullandı:
“2022 yıl başında ocak ayında toplu iş mukavelesine nazaran yüzde 5, artı enflasyon farkı alınacaktı. Devletimiz oluşan hayat pahalılığından ötürü 5 artı yüzde 2.5’luk bir toplumsal refah düzenlemesi yaptı. Yani yüzde 7.5 artı enflasyon farkı ödendi.
2022 Temmuz ayında ise toplu iş mukavelesine nazaran yüzde 7 artı enflasyon farkında anlaşılmıştı. Buna istinaden memurlarımız yüzde 41.69 emeklilerimiz, SSK ve Bağkur’lularımız yüzde 42.35 artırım aldı.
‘HİÇ ENFLASYON OLMASA DAHİ MEMURLAR YÜZDE 7.5 FARK ALACAK’
Buradaki asıl istisna memurlara yöneliktir. Memurlar hiç enflasyon olmasa dahi belirtmiş olduğumuz yüzde 7.5 ve 7’lik farkı alacaklar. Lakin gelinen süreçte temmuzda yüzde 40’lık bir enflasyon farkı yansıtıldı.
O periyotta taban fiyata ait ve memur ile emeklilerin fiyat artışına yönelik enflasyon beklentisi yüksek olduğu için sene sonu enflasyon iddialarımızı yüzde 80 olur halinde yapmıştık.
‘MEMUR VE EMEKLİLER YÜZDE 30-40 ORTASI MAAŞ ARTIŞI ALACAK’
Ancak devletimizin yayınlamış olduğu Orta Vadeli Plan’da (OVP) enflasyon iddiasının yüzde 65 olduğu ve TÜİK enflasyon beklentisinin yüzde 79 olduğu bir durumda yeniden memur ve emeklilerimiz yüzde 30 ile yüzde 40 ortasında bir maaş artışı alacaklar.
Bu da nasıl hesaplanacak? Birinci devir enflasyon verisi yüzde 42.35 olarak yansıtılmıştı. Sene sonunda yüzde 83.35 çıkarsa ortadaki yüzde 40’lık fark hem memurlarımıza hem emeklilerimize yansıtılacaktır.
Ancak hem OVP’de belirtilen yüzde 65’lik sene sonu enflasyon kestirimi, hem de TÜİK enflasyon beklentisinin yüzde 79 olduğu göz önünde bulundurulunca enflasyonun sene sonu prestijiyle düşme eğilimine gireceği iddia ediliyor.
Bunun hesaplaması ayrıyeten temmuz ayında ve ağustos ayında oluşan ve öbür aylarda oluşan enflasyon farkının toplanması suretiyle bulunacak. Temmuz ve ağustos ayı şu anda zati iki ayın toplamı 3.83’tür. Taban fiyata ait de senede bir kere belirleniyordu.
‘ASIL ARTIRIM 1 OCAK 2023’TE’
Asgari fiyat komitesi sene ortasında tekrar toplanma kararı aldı. Hatta ekim devrinde tekrar toplanıp minimum fiyatın bir kere daha artırılması birtakım sendikalarca isteniyor. Fakat hatırlayacağınız üzere Sayın Cumhurbaşkanı temmuz ayında yapılan yüzde 30’luk artırımda bunun süreksiz bir artış olduğunu, asıl artırımın 1 Ocak 2023 prestijiyle yapılacağından bahsetmişti.
Bu bir artırım değil, bir düzeltmedir. Yani geçmiş 6 ayın enflasyon farkının hem taban fiyat hem de memur ve emeklilere yansıtılmasıdır.
ASGARİ FİYATA NE KADAR ARTIRIM YAPILACAK?
Özellikle minimum ücretlinin hayat pahalılığı altında ezilmemesi için 1 Ocak 2023 prestijiyle minimum fiyatta önemli bir artış bekliyoruz.
Hatta memur ve emeklilere yüzde 40 artış yapılması hasebiyle taban fiyatta de yüzde 40’lık bir artışı kestirim etmiştim. Lakin artış yüzde 30’da hudutlu kalmıştı. 1 Ocak 2023’te yapılacak minimum fiyat artışı en az yüzde 40 düzeyinde olacaktır. Bu da 5 bin 500 lira olan minimum fiyat düzeyinin 7 bin 500 ile 7 bin 750 lira civarına yükselmesidir. Bu düzeyin dahi minimum fiyatlı için kâfi bir düzey olmadığı. Açlık ve yoksulluk sonunun altında olduğu bilinmektedir.
Bu noktada patronlarımıza de halihazırda verilen vergi takviyesinin yanında SGK prim teşviklerinin verilmesi elzemdir. Tıpkı formda patronlarımız de minimum fiyatlı çalıştırdığı ölçülerde. Yani 1 taban fiyatlı çalıştıran da 1500 taban fiyatlı çalıştıran patronlarımızın tıpkı SSK primini ödememesi gerekmektedir. O yüzden devletimiz taban fiyatlı çalıştıran bireyleri kademeli olarak ayırarak farklı SGK primlerini getirmesi elzemdir.
Bununla birlikte hem taban ücretlimiz hem de patronlarımızın yüzü gülecektir. Fakat şöyle bir durum kelam bahsidir. Minimum ücretlinin üzerinden gelir vergisinin sıfırlanması ve yapılabilecek SGK prim indirimleri sonrasında olağan çalışanların da minimum fiyat üzerinde çalışanların da resmiyette minimum fiyatlı gösterilmesi sorunu ortaya çıkabilir.
Bunun için devletimizin gerekli kontrol düzeneklerini işletmesi gerekmektedir.
ASGARİ FİYAT ARTIŞINA AİT MASADA HANGİ FORMÜLLER VAR?
Hem Sayın Cumhurbaşkanının hem de Çalışma Bakanı Bilgin’in söylemiş olduğu üzere enflasyon oranında daha yüksek bir artışı beklemekteyiz. Bu da evvelki periyoda göre yüzde 35 ile yüzde 40’lık bir enflasyon farkı hem memur ve emeklilerimize hem de minimum ücretlilere yapılacak. Lakin tüm çalışan ve emeklilere buna ilaveten toplumsal refah hissesi düzenlemesi bekliyoruz.
Zaten devletimiz şu anda dar gelirli ve fakir vatandaşlara doğal gaz yardımı, yakacak yardımı ve son açıklanan pakete nazaran de 2 bin TL’nin altında olan icra borçlarının silinmesi suretiyle Toplumsal refah düzenlemesi yapmakta. Fakat maddi olarak da bir fiyat artışına gidilmesi gündemdedir.”