Milyonlar dünkü Kabine toplantısına kilitlenmişti. Erdoğan, milyonlarca çalışanın merakla beklediği minimum fiyat artırımıyla ilgili “En kısa müddette müjdeli haberi vereceğiz.” dedi. Pekala taban fiyatta orta artırım ne kadar olacak?
Konuyla ilgili milliyet.com.tr’ye açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Sefer Şener şu tabirleri kullandı: “2022 yılı başında minimum fiyata yüzde 50’ye yakın bir artırım yapılmıştı. Böylelikle minimum fiyat 4 bin 253 liraya yükseltilmişti. Minimum fiyattaki bu artırım oranları çalışan başka kesim için de bir ölçü olmuş ve bütün çalışanların maaşları yükseltilmişti.
‘YAPILAN ARTIRIMIN YARIDAN FAZLASI ERİMİŞ OLDU’
Fakat gelinen basamakta son 5 aylık yani ocak-mayıs periyodunda dahi enflasyon oranı yüzde 35.3 düzeyine kadar yükseldi. Münasebetiyle aslında bir nevi yıl başında yapılan artırım 5 ay içerisinde enflasyon nedeniyle yarıdan fazla oranda erimiş oldu.
Hükümet ise birçok beyanında çalışan ve taban ücretliyi enflasyona ezdirilmeyeceğini söylemişti. Gelinen evrede anlaşıldığı kadarıyla yüksek enflasyon periyodunda en azından 6 aylık dönemler halinde minimum ücretlinin yine gözden geçirilmesi bir nevi mecburilik haline gelmiştir.
Aslında yasal olarak yılda 1 sefer minimum fiyata artırım yapılması gerekmektedir. Lakin özetlediğimiz süreç bu değerlendirmenin en azından 6 ayda bir yapılmasını bir mecburilik haline getirmiştir.
Diğer taraftan memur ve memur emeklileri 6 ayda 1 enflasyon durumu gözetilerek maaşlarında tekrar güncellemeye gidilmektedir. Temmuz ayı prestijiyle biraz evvel söylediğimiz yüzde 35’in üzerindeki oran (haziran enflasyonunu da eklenmesiyle) yüzde 40’lara kadar yükselebilecektir.
Memur ve memur emeklilerinin maaşlarında yapılacak artışa paralel olarak en azından bu kadar yüksek oranlı olmasa da ocak ayından bu yana taban ücretlinin kaybettiği alım gücü de yapılacak artırımla tekrar kazandırılacaktır.
Ayrıca sayın Cumhurbaşkanı yalnızca memur emeklilerine değil öbür emeklilere de yüksek oranlı bir artırım yapılacağını beyan etmiştir. Yapılacak yeni düzenlemelerin tesirli olabilmesi için öncelikle piyasanın bu düzenlemeye nazaran yine fiyat artışlarına başvurmaması gerekmektedir. Zira artırım oranı aşikâr olduğu andan itibaren piyasa otomatik olarak her esere bazen artırım oranı kadar bazen artırım oranını aşan ölçüde yine fiyat belirlemektedir. Bu nedenle bu tıp süreçlerin de mutlak suretle önüne geçilmelidir.
Memur ve minimum ücretlinin maaşlarındaki kalıcı satın alma gücünün yükseltilmesi lakin enflasyonun düşürülmesiyle mümkün olacaktır. Aksi taktirde enflasyon yüksek olduğu sürece biz neredeyse her 3 ayda bir yapılacak artırım oranını yine tartışmalara açıldığını görmekteyiz.
Yani maaşlardaki kalıcı istikrar lakin enflasyonda kalıcı düşüş yaşanmasıyla mümkündür. Tekrar de gerçek olarak gerçekleşen enflasyon oranının altında kalmamak üzere memur, personel ve başka çalışanlara artırım oranı belirlenmesi tüm fiyatlı çalışanların enflasyona ezdirilmemesi açısından değerlidir.
Anladığımız kadarıyla bu durumun hassasiyeti hükümet tarafından yakından takip edildiği için daha evvel yapılmadığı formda 6 aylık süreç içerisinde tekrar minimum fiyat ülke gündemine girmiştir. Hükümetin bu mevzudaki olumlu hali fiyatlı çalışanlar açısından son derece kıymetlidir. Lakin şunu da unutmamak gerekir ki yalnızca çalışanlar değil tıpkı vakitte patronların de mağduriyet yaşamaması değerli bir noktadır. Yani bir taraftan patron üzerindeki maliyet yükünün de tıpkı ocak ayında olduğu üzere tekrar kıymetlendirilmesi ve gelişmeler ışığında yeni bir yol haritası hazırlanması gerçek bir yaklaşım olacaktır.
‘YÜZDE 40’A YAKIN BİR ARTIŞ SÜRPRİZ OLMAYACAKTIR’
Aralık ayında yüzde 50’ye yakın bir artış esasen yaşandı. Geçen yılki enflasyon farkı aslında fiyatlı çalışanlara ödenmiş oldu. Gelinen süreçte son 5 aylık devirde de yüzde 35’in üzerinde bir enflasyon olduğuna nazaran çalışanlara yüzde 40’a yakın artış yapılması sürpriz olmayacaktır.”
ASGARİ FİYATA ORTA ARTIRIM NE KADAR OLACAK?
Ekonomist Hikmet Baydar minimum fiyat için oran vererek şu tabirleri kullandı: “Açıklamalarda taban fiyata yapılacak artırım konusunda sinyal verilmedi. Gördüğümüz kadarıyla hoş bir müjde olacak dedi. En azından enflasyona karşı şahısların korunması kelam konusu olacak üzere gözüküyor. Daha evvel yüzde 50 civarında bir artış olmuştu. Enflasyonu da dikkate aldığımızda yüzde 20 civarında bir artırım yapılması enflasyona karşı korunma manasına geliyor.”