İşçi, patron ve hükümetten beşer temsilci olmak üzere toplam 15 şahıstan oluşan Minimum Fiyat Tespit Komitesi orta artırım için birinci toplantısını bugün yapacak. Yaklaşık 8-9 milyon minimum fiyatlı emekçinin gözü bu toplantılarda olacak. Komitede personel bölümünü Türk-İş, patron kısmını de Türkiye Patron Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) temsil ediyor.
AÇLIK SONU 6 BİN 391
Türk-İş toplantı öncesinde dün “açlık-yoksulluk sınırı” araştırmasının sonuçlarını yayımladı. Bir manada taban fiyatın ne olması gerektiğini de ortaya koydu. Araştırmaya nazaran açlık sonu 6 bin 391 lira, yoksulluk hududu da 20 bin 818 lira. Şu anda 4 bin 253 lira olan minimum fiyat açlık sonunun 2 bin 138 lira altında. Araştırmaya nazaran, bekâr bir çalışanın aylık hayat maliyeti de 8 bin 313 lira olarak hesaplandı. Minimum fiyatın gerçek bedeline ulaşabilmesi için neredeyse bir minimum fiyat kadar daha artırılması gerekiyor. Türk-İş açıkça belirtmese de araştırmasıyla minimum fiyatın bu olması gerektiğine işaret ediyor. Lakin pazarlık masasında bu düzeylere gelebilmenin çok güç olduğuna da vurgu yapılıyor.
TİSK’TEN KURALLI EVET
Masada patronları temsil eden TİSK, artışa olumlu yaklaşıyor. Fakat fiyatta yapılacak artışın devletle paylaşılmasından yana. Cumhurbaşkanı Erdoğan evvelki gün kabine sonrasında, “Asgari fiyat artışı yapılırken bakanlığımız bilhassa belirli sayıya kadar işçi çalıştıran patronları gözetecek bir prosedür de geliştirecektir” dedi. Bu açıklamada, kulislerde artışla bilhassa küçük işletmelere gelecek yükün bir kısmının devlet tarafından karşılanacağı biçiminde yorumlandı. İşyerleri taban fiyata gelen artışların akabinde emekçi çıkarma ya da sigortasız emekçi çalıştırma üzere yollara başvurabiliyor. Bunun önüne geçmek için sigorta primlerinin bir kısmının devlet tarafından karşılanması yoluna gidilebileceğine dikkat çekiliyor. Lakin bunun için belirli bir müddet emekçi çıkarmama koşulu getirilebileceği de yeniden kulislerde konuşulanlar ortasında.
İŞVERENE DESTEK
Rakamın ne olacağı konusunda taraflarda farklı yorumlar var. Lakin ortak nokta minimum fiyatın 5 bin liradan az olmayacağı tarafında. Lakin patrona sigorta priminin bir kısmının devlet tarafından karşılanması, taban fiyat dayanağı üzere uygulamalarla takviye verilmesine de kesin gözüyle bakılıyor. Taban fiyattaki artış işsizlik maaşından, 65 yaş aylığına, GSS priminden yardımlara kadar birçok diğer kalemi de etkileyecek. Buralarda da artış olacak. Artırımlı taban fiyat 1 Temmuz’dan itibaren yürürlükte olacak.
KREDİ KARTIYLA SİMİT
Türk-İş araştırmasında, doğalgaza yıl başından bu yana toplam yüzde 75.5’lik artırım yapıldığına dikkat çekerken, çiftçilerin girdi maliyetlerine yetişemediklerine işaret etti. Türk-İş, kapanan şirket sayısının aylık bazda yüzde 59, yıllık bazda yüzde 126 arttığını, 2016’da 15.9 milyon icra ve iflas evrakı varken mayıs prestijiyle 23.5 milyona çıktığını belirtti. Araştırmaya nazaran, alım gücü eriyen tüketiciler için çıkarılan 900 ve 800 gramlık paketlerin akabinde 750 gramlık beyaz peynirler de raflara çıktı. Alım gücü düşen yurttaş, simidi de kredi kartıyla aldığı için simitçi büfelerinde pos aygıtları görülmeye başlandı. Bilhassa hem semt pazarlarında hem marketlerde dilimle karpuz satışı yaygın hale geldi. Tanesi 50 TL’yi bulan 200 gramlık tereyağı paketlerine de alarm takılmaya başlandı.