Akciğer sıhhati konusunda uzman doktorların örgütü, Türkiye Teneffüs Araştırmaları Derneği (TÜSAD), asbestli gemi sökümünün sıhhat ve etraf açısından kıymetli riskler barındırdığını lisana getirerek, asbeste maruz kalmanın 40 yıl sonra bile kansere yol açabildiğine dikkat çekti.
Brezilya’dan İzmir Aliağa’daki gemi söküm tesislerine gelecek olan Brezilya donanmasına ilişkin Nae Sao Paulo isimli gemi ile ilgili tartışmalar devam ederken, akciğer uzmanı doktorlardan ikaz geldi. TÜSAD Mesleksel ve Çevresel Teneffüs Hastalıkları-İş Sıhhati Çalışma Grubu Lideri Uzm. Dr. Işık Şafak Alıcı, “Asbest akciğer ve plevra kanserinin yanı sıra pek çok kansere neden olurken, maruz kaldıktan 40 yıl sonra dahi tesiri görülebiliyor” dedi.
“SÖYLENDİĞİ KADAR OLMASA BİLE ASBESTLİ!”
Çevre Bakanlığı tarafından “900 ton değil, 9.6 ton asbest olduğu” açıklanan gemiye ait tartışmaları sıhhat açısından kıymetlendiren Uzm. Dr. Parıltı Şafak Alıcı, “Söylendiği kadar olmasa dahi asbestli gereç kullanılmış bir söküm işi yapılacağı bir gerçektir” dedi. Asbestin “lifsi yapıdaki doğal fibröz silikatların” genel ismi olduğunu tabir eden Alıcı, ortalama büyüklükte bir geminin 7 tona kadar asbest içerdiğini belirterek, şu bilgileri verdi: “Bu lifsi tozların teneffüs yolu ile akciğerlerde birikme riski var.
Esnek, yanmaz, sürtünme ve aşınmaya karşı sağlam, kimyasallara sağlam, termal ve elektrik iletkenliğinin düşük olması nedeniyle izolasyon materyali olarak bedellendirilen asbest, 1987’den bu yana Küme IA (İnsanlar için kesin kanserojen) olarak tanımlanıyor, halk ve etraf sıhhati için uzun vadeli tesirleri olan önemli çevresel hasarlar yaratıyor.
Bu açıdan NAe Sao Paulo gemisiyle kamuoyunun gündemine gelen gemi söküm faaliyetleri hem çevresel hem iş güvenliği hem de halk sıhhati için büyük risk oluşturuyor. Sökümle bir arada asbestin yanında öteki kanserojen ve toksik hususlar de açığa çıkıyor. Akciğer ve plevra kanseri dışında larenks, özefagus, mide ve kolon kanserine neden olabilen asbest, maruziyetten 40 yıl sonra bile kanser oluşturabiliyor.”
“KANSEROJEN HUSUSLAR AÇIĞA ÇIKIYOR”
TÜSAD Mesleksel ve Çevresel Teneffüs Hastalıkları İş Sıhhati Çalışma Grubu Üyesi Doç. Dr. Ayşe Coşkun Beyan ise dünyadaki gemi söküm süreçlerinin yüzde 90’ının Bangladeş, Çin, Hindistan, Pakistan ve Türkiye’de yapıldığına vurgu yaparak, bu faaliyetlerin tesirlerini şöyle özetledi: “Dünyada yaklaşık 90.000 gemi mevcut ve bir geminin ortalama ömrü 20-25 yıl. Her yıl hurdaya ayrılan büyük gemilerin ortalama sayısı 500-700 civarında.
Gemi sökümü, çoğunlukla kayıt dışı bölümde gerçekleştirilen ve nadiren güvenlik denetimlerine yahut kontrolüne tabi olduğundan tehlikeli çalışma ortamları yaratıyor.
Gemi söküm süreci ile asbestin yanı sıra PCB’ler, PVC’ler, PAH’lar, TBT, cıva, kurşun, izosiyanatlar ve sülfürik asit üzere büyük ölçülerde kanserojen ve toksik unsurlar açığa çıkıyor. Personellerin sıhhatine ziyanlı tesirlerinin yanı sıra, gemi söküm faaliyetlerinin kirletici tesiri de çok fazla. Asbest ve öbür toksik unsurlar toprağa ve kıyı sularına da atılır. Tersanelerin birçoklarında kirliliği önleyecek atık idare sistemleri yahut tesisleri bulunmadığından, gemi sökümü etrafa, balıkçılığa, tarıma, floraya ziyan verir.”