Kahramanmaraş’ta 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki iki zelzele 11 vilayette büyük yıkıma neden oldu. On binlerce bina yıkılırken kentler enkaz altında kaldı. Hijyen eksikliği nedeniyle salgın hastalıklarının görülmesi beklenirken binalarda kullanılan asbest zelzele bölgesinde büyük tehlike oluşturuyor. Asbest ne demek, sıhhate ziyanları nedir?
Asbest nedir?
Asbest (asbestos) ya da amyant, lifli yapıda kanserojen bir mineraldir. Silisyumun sodyum, demir, magnezyum ve kalsiyumla oluşturduğu ısıya, aşınmaya ve kimyasal unsurlara çok güçlü, lifsel mineral yapısında hidrate silikatlardır.
Asbest sahip olduğu fizikî ve kimyasal özelliklerinin bir sonucu olarak gösterdiği izolasyon özelliği nedeniyle çok uzun yıllardır kullanılmıştır.
Halk ortasında ak toprak, çorak toprak, gök toprak, çelpek, höllük yahut ceren toprağı üzere isimlerle de bilinir. Asbestozis, asbestos solunmasıyla oluşan toz hastalığıdır.
Gemi, inşaat otomotiv üzere pek çok alanda kullanılan asbest, yanlışsız kullanılmadığı takdirde insan sıhhatini olumsuz tarafta etkileyebilir. Asbest, kimyasal ve fizikî özellikleri sebebiyle inşaat, gemi, otomotiv, dokuma ve başka sanayi alanlarında tercih edilen bir eser olmuştur.
Kolay tutuşmaması, sıcaklığa güçlü olması, ısı izolasyonu sağlaması nedeniyle sıklıkla kullanılan asbest, inşaat dalının kıymetli araçlarından birisidir.
Asbestin sıhhate ziyanları nelerdir?
Asbest kanserojen bir unsurdur. Teneffüs yoluyla bedene girdiğinde başta kanser olmak üzere çeşitli hastalıklara yol açar. Uzmanlar cilde nüfuz etmesinin de mümkün olduğunu düşünmektedirler.
Asbest lifleri havada solunur hale geldiklerinde tehlikelidir, öldürücüdür. Solunan lifler akciğerlerde birikir ve ziyan verir. Bu durumda akciğerde zedelenmeler başlar ve bu da akciğerin çalışmasını maniler ve kansere yol açar.
Kesin kansoren olarak tanımlanıyor
Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), her yıl dünyada kanser yapan hususları tertipli olarak özelliklerine nazaran kümelere ayırmaktadır. Ajansın kanserojen unsurlar listesinde asbest unsuru, “kesin kanserojen” tanımlanması ile 1. kümede sınıflandırılmıştır.
Deprem bölgesinde asbest etrafa karışmış olabilir
Marmara Üniversitesi Etraf Mühendisliği Kısmı Etraf Teknolojisi Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Prof. Dr. Barış Çallı, sarsıntı sonrası atık idaresinin kıymetine dikkati çekerek 1980’li yıllara kadar ısı yalıtımı için kullanılan asbestin binalar yıkıldığı vakit tozlu havaya karışmış olabileceğini belirtiyor. Prof. Dr. Çallı, asbest tehlikesine şöyle dikkat çekiyor:
Asbest akciğer kanserine sebep olabilir
Arama kurtarma faaliyetlerine katılan ve bundan sonraki enkaz kaldırma çalışmalarına katılacak bireylerin gözetici ekipman, maske, eldiven, gözlük, kalın iş ayakkabısı, baret takmalarının mecburî olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Çallı, asbestin havaya kalkacak tozla birlikte solunmasının akciğer kanserine sebep olabileceğini söyledi.