TESADÜFEN karşılarına çıkan bir meyve ile başladı girişimcilik serüvenleri… İki kız kardeş Aynur Rona ile Songül Koç el ele verdi ve şiddetli bir seyahate çıktı. Pandemi periyodunun başında olmalarına karşın geri adım atmayan teşebbüsçüler, üstün meyve olarak bilinen aronyayı Türkiye’de üretmeye başladı. Mor Aronya İdare Heyeti Lideri Aynur Rona ile yola çıkış kıssalarını ve yeni devir maksatlarını konuştuk…
Kardeşi Songül Koç’un eşi Mehmet Koç’un yurtdışı seyahatinde aronya meyvesini gördüğünü ve ailenin de tatması için Türkiye’ye getirdiğini belirten Aynur Rona, “O periyot bizim için de yabancı bir meyveydi. Araştırma yapınca yararlarını öğrendik. Eniştem Mehmet Koç da bizi cesaretlendirdi ve ‘Bu işe bayan eli değmeli’ dedi. Çocuklarını büyüten ve iş hayatına dönmek isteyen iki kardeş olarak biz de neden olmasın dedik ve yola çıktık” dedi.
Songül Koç – Aynur Rona
POLONYA’DAN FİDAN GELDİ
Yeni iş fikrinin pandemi periyoduna denk gelmesi nedeniyle birçok zorluk yaşadıklarını fakat çalışmaya azimle devam ettiklerini lisana getiren Rona, “Bu süreçte araştırmalar yaptık. Nereden fidan alıp Türkiye’de nerede yetiştireceğimize baktık. Gördük ki Yalova Atatürk Bahçe Bitkileri Enstitüsü’nde 2007’de bir doktora öğrencisinin çalışması ile Türkiye bu meyve ile tanışmış ve Yalova merkezi olmuş. Birinci evvel orada ekime başladık. Sonrasında ise Polonya’dan getirdiğimiz fidanlarla işi geliştirdik. Kırklareli’nde 200 dönüm alanda 100 bin fidanla üretime başladık” diye konuştu.
GIDA DESTEĞİ OLDU
2020 yılında kurdukları markaları için hem yetiştirdikleri hem de mutabakatlı çiftçilerden aldıkları aronyaları kullandıklarını belirten Aynur Rona, kurutulmuş aronya, aronya sirkesi, tozu, suyu, kurusu, konsantresi, reçeli, marmelatı üzere çeşitli eserler geliştirdiklerini aktardı. Kendi portalları ve Türkiye’nin bilinen büyük e-ticaret siteleri aracılığıyla tüketiciye ulaştıklarını belirten Rona, “Malatya Pazarı ve Boynerlerde yer alacağız. Marketlere giriş için görüşmeler sürüyor. İlerleyen devirde taze meyve ve dondurulmuş eser olarak da satış planlıyoruz” halinde konuştu. Aronyanın sıhhat üzerindeki yararları nedeniyle besin desteği alanına da adım attıklarını belirten Rona, kapsül, toz ve çiğnenebilir formatta eserler geliştirdiklerini aktardı.
AVOKADO ÜZERE TANINACAK
Henüz yolun başında oldukları için fason üretim yolunu seçtiklerini lisana getiren Aynur Rona, “Firmaların sertifikasına bakıyoruz ve ihtimamla seçim yapıyoruz. Eseri verirken, eser çıktığında yeni tahliller yaptırıyoruz ve bu süreçte eczacılık fakültesinden hocalardan dayanak alıyoruz. Maksadımız ise 2 yılda Yalova’da kendi tesisimizi kurmak” dedi.
Türkiye’de tüketicilere aronyayı tanıtmak istediklerini belirten Rona şöyle devam etti: “Gelen talepler ve siparişler eserin tanınmaya başladığını gösteriyor. 5-6 sene evvel kolajeni bilmezdik artık temel besin desteklerinden oldu. Ya da 10 yıl evvel avokado bize yabancıydı, artık tüketmeye çok alıştık. Aronya için de emsal süreç neden olmasın.”
TÜRKİYE’DE İLGİ ÇEKTİ
YÜZYILLAR boyunca Kızılderililer tarafından kullanılan ve anavatanı Kuzey Amerika olan Aronya meyvesinin1900’lü yılların başında Rusya’da yetiştirilmeye başlandığını söyleyen Rona, Çernobil felaketi sonrası tedavi hedefli kullanıldığını kaydetti. Bugün en büyük üretici ülke pozisyonunda ise Polonya’nın bulunduğunu belirten Aynur Rona şu bilgileri paylaştı: “Verilere nazaran dünya genelinde toplam 7 bin 791 hektar alanda 54 bin 68 ton aronya üretimi gerçekleştiriliyor. Ülkemizde ise Yalova’nın coğrafik işaret aldığı aronya, Yalova’nın yanı sıra Çanakkale, Kırklareli, Samsun, Antalya ve Bursa’da ön plana çıkıyor. 2022 prestijiyle Yalova’da 61 üretici toplam 130 dekar alanda aronya bitkisi yetiştiriyor. Ayrıyeten, kentte 40 dekar alan da organik aronya üretimine ayrılmış durumda. Her geçen senetarımsal üretimi yaygınlaştı ve çiftçilerimiz tarlalarını aronya üretilecek hale getirmeye başladı. Markamızı büyütürken küçük üreticileri de cesaretlendirmek istiyoruz. Tesisimizi kurduğumuzda onlara üretimi öğretmeyi ve işbirliği yapmayı planlıyoruz.”
ZORUNLU E-FATURA DEVRİ BAŞLIYOR
2022 yahut müteakip hesap periyotları için brüt satış hasılatı için 3 milyon TL ve üzeri olan mükelleflerin e–Fatura’ya geçişi için son tarih 1 Temmuz 2023 olarak belirlendi. Teknolojinin gelişmesi ve pek çok şeyin dijitalleşmesiyle birlikte e-faturanın hem daha pratik hem de etraf dostu olduğunu belirten KolayBi’ CEO’su Gökhan Boyana, “KolayBi’ olarak sunduğumuz e-fatura hizmeti sayesinde tahsilat ödeme süreçleri kısaldığı üzere nakit süreçleri de epey hızlanıyor. Faturaların kaybolması sorunu da ortadan büsbütün kalkıyor. Faturaların oluşturulması, gönderilmesi ve gerekli yerlere ulaştırılmasındaki müddet asgarî düzeye düştüğü için iş randımanı de otomatik olarak artıyor. Mürekkep, kâğıt ve basım maliyetleri de ortadan kalkarak tabiatın sürdürülebilirliğine katkı sağlanıyor. Ayrıyeten e-faturayı tercih eden müşterilerimiz yer ve vakit fark etmeden, diledikleri yerden e-fatura oluşturup iletebiliyor. Yasal prosedürlerin de desteklediği formda e-faturalarını 10 yıl boyunca saklayıp diledikleri vakit erişebiliyorlar” diye konuştu. Boyana, işletmeler için yeni bir hizmeti devreye alacaklarını, işletmelerin detaylara boğulmadan yalnızca satış ve fatura idaresi ile fatura kesmeye başlayabileceklerini ekledi.
DİJİTAL DÖNÜŞÜMDE BAYANLAR ÖNDE
Pandemi sonrası esnek çalışmanın yaygınlaşması, online ticaretin sürat kazanması üzere sebeplerle rekabette öne çıkmak için dijitalleşmenin kaide olduğu bir periyoda girildi. Dünya Bankası tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya nazaran, bayanlar tarafından yönetilen işletmeler pürüzlerle müsabakalarına karşın dijitalleşmeye çok süratli adapte oluyor ve dijital platformları daha çok kullanıyor. Bayanların yönetici olarak vazife aldığı şirketlerin günün değişen şartlarına ve dijitalleşmeye daha çabuk adapte olduğunu belirten akademisyen ve işinsanı Aslı Erem, “Dünya Bankası tarafından düşük ve orta gelirli ülkelerdeki 40 bin firmayla yapılan bir ankete nazaran, bayanların liderliğindeki küçük ve mikro işletmeler dijital platformları daha çok kullanıyor. Bu bilgilerden de yola çıkarak bayanların yönettiği şirketlerin daha dijital olduğunu söylemek mümkün. Bayan teşebbüsçüler, değişime açık olmaları ve süratli adaptasyon yetenekleri sayesinde global zorluklara yeni tahliller getirebilirler. Lakin bayanlar tüm dünyada işletmelerini büyütürken pek çok pürüzle karşılaşıyor. Bayanlar tarafından yönetilen işletmelerin ve bayan girişimcilerin desteklenmesi yeniliğe ve dijitalleşmeye kolay adaptasyonu da beraberinde getirecektir” diye konuştu.
