Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Hastanesi Çocuk Sıhhati Hastalıkları Ana Bilim Kısmı Çocuk Metabolizma Hastalıkları Bilim Kısmı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Fatma Tuba Eminoğlu ve grubu tarafından kalıtsal hastalığı bulunan 0-18 yaş ortası çocuk hastaların pandemi devrinde sıhhat hizmetine ulaşma konusunda yaşadıkları durumları ortaya çıkarmak hedefiyle araştırma yapıldı. ‘Kalıtsal Metabolik Hastalıklar Teşhisli Çocuklarda Covid-19 Pandemisi Sürecindeki Karşılanmamış Gereksinimler’ başlıklı araştırma, 17 Mart-1 Temmuz 2020’de hastanede tedavi gören 194 kalıtsal hastalığı bulunan çocuğun ebeveynleriyle gerçekleştirildi.
Doç. Dr. Eminoğlu, Covid-19 pandemisinin tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de sıhhat hizmetine ulaşım konusunda değerli kısıtlıklar getirdiğine dikkat çekerek, “Özellikle kronik hastalıklarda sıhhat hizmetine ulaşım çok değerli. Bu hastalarımıza ulaşıp öncelikle sıhhat hizmetlerinde hangi hizmetlerden yararlandıkları hangi hizmetlerden yararlanamadıkları konusunda ailelerden bilgi aldık. Sıhhat Bakanlığı’nın tam vaktinde müdahalesiyle Covid-19 pandemi periyodunda bilhassa rapor müddetlerinin uzatılması, ilaç almak için reçete ihtiyacın kalkması üzere durumlarla ilaca erişimde bir düşünce olmadığını gözlemledik ve hastalarımız ile aileleri de bu bahiste rastgele bir ıstırap yaşamadıklarını bildirdiler. Yani raporları var ise ve daha evvelce makul bir yerde takip ediliyorlar ise Covid-19 devrinde ilaçlarını alabildiler ve hastaneye bundan ötürü müracaatları gerekmedi” diye konuştu.
YÜZDE 60’I SIHHAT HİZMETLERİNE PROBLEMSİZ ULAŞMIŞ
‘ANNELERİN YÜZDE 40’INDA DEPRESYON OLDU’
Doç. Dr. Eminoğlu, araştırmada kalıtsal hastalığı bulunan çocukların ailelerinde pandemi periyodunda ‘anne depresyonu’nun da arttığını gözlemlediklerini belirterek şunları söyledi:
“Ailesinde Covid-19 geçiren ya da iş kaybı yaşayan ailelerimiz olunca ‘anne depresyonu’nu değerlendirdik. Zati hepimizi negatif etkileyen bir süreçti; ancak bizim çalışma kümemizde da yaklaşık annelerin yüzde 40’ında depresyon olduğunu saptadık. Çocuklarda bu kronik rahatsızlıklar esasen anne ve babalar için epeyce güç; zira daima desteklenmesi gereken bir çocukla berabersiniz. Daima teşhis ve takip kısımlarının çok titizlikle yapılması gereken bir hasta kümesi. Beraberinde Covid-19’un getirdiği telaş, gerilim; ‘sağlık hizmetlerine ulaşabilecek miyim, tedavisini alabilecek miyim’ gibi sorular annelerde biraz daha negatif bir tesir oluşturdu.”
‘TELE TIP SIHHAT SİSTEMİNE ENTEGRE EDİLMELİ’
Doç. Dr. Eminoğlu, ayrıyeten salgında çok büyük çabalar verdiklerini de lisana getirerek, “Özellikle hem Türk doktorlarının ve sıhhat işçilerinin fevkalâde uğraşlı gayretleri hem Sıhhat Bakanlığı’nın vaktinde aldığı tedbirlerle biz bu periyodu ülke olarak muvaffakiyetle atlattık fakat hepimiz kimi dersler çıkardık. Bundan sonra oluşabilecek pandemiler yahut diğer riskli durumlar için tele tıp sisteminin sıhhat sistemimize bir an evvel entegre edilmesi ve tıpkı vakitte yeniden bu destekleyici usullerden konutta tedavi seçeneklerinin de sıhhat sistemine entegrasyonu kıymet taşımakta. Bu mevzuda esasen çalışmalar vardı ancak Covid-19 periyodu bunun değerini daha da öne çıkardı, diyebiliriz” dedi.