‘Journal of Sleep Research’ isimli tıp mecmuasında yayımlanan yeni bir araştırmaya nazaran; kilonun yüzde 12’si tartısındaki bir yorgan altında yatmak, tükürükteki melatonin ölçüsünü hafif bir yorgana nazaran yüzde 32 artırıyor.
Prof. Dr. Ahmet Rasim Küçükusta‘nın Independent Türkçe’de yer alan yazısına nazaran; araştırma rastgele bir uyku sorunu olmayan sağlıklı 15 erkek ve 11 bayan üzerinde yapıldı. Test gecelerinde, ışıklar 21.00 ile 23.00 ortasında kısıldı ve iştirakçiler, 8 saatlik uykudan 1 saat evvel ve uyku sırasında kol, bacak, karın ve göğüslerini örten yüklü bir yorgan kullandı.
Ağır yorganın dolgusu, iştirakçilerin beden yükünün yüzde 12,2’sine tekabül eden polyester vatka ile birleştirilmiş cam incilerden oluşuyordu. Tükürük, 22.00 ile 23.00 ortasında her 20 dakikada bir alındı. İştirakçilerin subjektif uyku hali, hem ışıkların kapatıldığı saatten evvel hem de sonraki sabah Karolinska Uykululuk Ölçeği kullanılarak her 20 dakikada bir değerlendirildi.
Her deneysel gecede uyku mühleti, uykunun göstergesi olan fizyolojik değişkenleri ölçen ticari birçok sensörü olan giyilebilir aygıt ‘OURA’ halkasıyla kaydedildi. Birincil sonuç ölçüsü olarak toplam uyku mühletine odaklandı.
Melatonin yüzde 32 artıyor
Tükürük melatonin konsantrasyonları ortalama artış, ağır yorgan altında yatanlarda 6,6 pg/mL, hafif yorgan kullananlarda 5 pg/mL olarak bulundu; bu yüzde 32 fark manasına geliyor. Ayrıca tükürükte gerilim hormonu olarak bilinen kortizol ve alfa-amilaz aktivitesi (sempatik hudut sistemi gösteresi olarak) da ölçüldü lakin her iki durum ortasında bir fark bulunmadı.
Oksitosin başlangıçta yaklaşık 315 pg/mL yükselmesine karşın bu artış yalnızca geçiciydi ve vakitle iki durum ortasında oksitosin düzeylerinde de değerli bir fark gözlenmedi. Uykululuk seviyesinde ve toplam uyku müddetinde de manalı bir fark yoktu.
Bu araştırma olayın sistemi hakkında bir bilgi ortaya koymamakla birlikte araştırmacılar ağır yorganın derideki sonları harekete geçirebileceğini; beyinde sakinliği ve rahatlığı artırabilen ve dehşet, gerilim ve ağrıyı azaltabilen oksitosinerjik nöronların uyarılabileceğini; bu nöronlar vasıtasıyla epifiz bezinin de uyarılarak melatonin sentezinin gerçekleşebileceğini düşünüyorlar.
Daha uzun müddet ağır bir battaniye kullanıldığında melatonin salgılanması üzerindeki uyarıcı tesirin devam edip etmediğinin ve melatoninde gözlenen artışın tedavi bakımından manalı olup olmadığının belirlenmesi gerekiyor.
Başka hastalıklarda da yararı olabilir
Ağır yorgan kullanımının majör depresif bozukluk, bipolar bozukluk, yaygın anksiyete bozukluğu ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) olan hastalarda uykusuzluk için tesirli ve inançlı bir müdahale olduğunu ve gündüz semptomlarında ve aktivite seviyelerinde iyileşmelere yol açtığını gösteren klinik çalışmalar da var.
Kaliteli uykunun olmazsa olmazları ise şöyle:
1- Yatak odası sessiz olmalı,
2- Yatak odası tam karanlık olmalı,
3- Yatak odası sıcaklığı 18-20 derece olmalı,
4- Yatak rahat olmalı,
5- Yatak odasında hiçbir elektronik eşya bulunmamalı,
6- Her gün muhakkak bir saatte ve erken yatılmalı.