11 Kasım 2004 yılında kuşkulu bir halde hayatını kaybeden Yaser Arafat’ın bu yılki mevt yıl dönümü Arap gazetelerinde geniş yer buldu. Filistinlilerin efsanevi başkanı ve Ebu Ammar lakaplı Yaser Arafat’ın 18. mevt yıldönümünde Arap medyasında en fazla gündeme gelen husus tekrar Arafat’ın vefatının gerisinde kim olduğuydu.
Bu hafta mevcut Filistin idaresine ağır suçlamalar yönelten köşe yazılarından kimileri Yaser Arafat’ın zehirlenmesi tezleriyle ilgili araştırmaların sonuçlarının resmi bir biçimde ilan edilmemesi ve buna nazaran resmi bir tutumun alınmamasına odaklandı. Kimi köşe müellifleri ise ‘Ebu Ammar’ sonrası Filistin idaresinin Oslo sürecine devam etmesi ve İsrail tarafının “iki devletli çözüm” anlayışından uzaklaşmasına karşın Mahmut Abbas idaresinin bu mevzudaki ‘pasif’ idare anlayışını eleştirdi.
‘ZEHİRLENDİĞİNE DAİR İDDİALAR’
Katar merkezli El Cezire Televizyonu 2003 yılında İsviçre’nin Ali Tıp Enstitüsünde mevzuyla ilgili bir rapor hazırlandığını ve raporda Arafat’ın mezarından alınan toprak numunesi ile kaburgalarında polonyom ölçüsünün olağan düzeyde olmadığının yer aldığını bildirdi.
Arafat’ın zehirlenmesi argümanlarıyla ilgili her ne kadar İsrail baş kuşkulu pozisyonda olduysa da, Filistin içerisinde Arafat’ın öldürülmesi için çalışan kesitler olduğu istikametindeki tartışmalar da devam ediyor. Arafat’ın liderliğini yaptığı Fetih Hareketi geçmişte Dubai’de yaşayan Filistinli Muhammed Dahlan’ı suçlamıştı. Birtakım çevrelere nazaran Muhammed Dahlan, Yaser Arafat sonrası devir için Fetih liderliğine hazırlanan isimler ortasında yer alıyordu.
‘COP 27’DEN ALAA ABDEL FETTAH’A’
Bu hafta Arap dünyasını en çok meşgul eden mevzulardan biri de Mısır’ın Şarm El Pir kentinde düzenlenen BM İklim Değişikliği Tepesi “Cop 27” oldu. 6 Kasım’da başlayan konferans 18 Kasım’a kadar devam edecek. Fakat iklim doruğu, birtakım iştirakçilerin ve aktivistlerin Mısır’da uzun müddettir tutuklu bulunan Mısırlı aktivist Alaa Abdel Fattah’ı gündeme getirmesiyle bir anda Mısır’daki siyasi tutuklular ve insan hakları hususuyla daha çok gündeme gelmeye başladı.
Katar takviyeli El Arabi El Cedid gazetesinde yer alan bir makalede iklim değişikliği tepesindeki gündem değişikliği şu cümleyle aktarıldı: “Zirve, Mısır rejimi ile Mısır muhalefeti ortasında yurtiçinde ve yurtdışında siyasi bir çatışmanın arenası haline geldi. Bu çatışma iklim probleminden nispeten uzak, lakin demokratik iklim problemine hayli çok yakındır.”
‘YASER ARAFAT’I KİM VE NEDEN ÖLDÜRDÜ?’
“Gariptir ki, Ebu Ammar’ın (Yaser Arafat) vefatıyla ilgili gerek milletlerarası gerekse de Filistinli araştırma kurulları için ‘Sanki kanıtları görmüş de peşinden gidiyor’ manasına gelebilecek bir halk tabiri çok uygun olur. Cinayetin üzerinden 18 yıl geçmesine ve bütün ispatlara karşın hatta İsrail’in katil ve hatalı olduğuna dair üstü örtülü itiraflara karşın, bu araştırma komiteleri ve bilhassa de Filistinli heyetler bu hususla ilgili resmi bir açıklama yapmaktan kaçınıyor. Hatta bundan kaçınmakla yetinmiyor, Yaser Arafat’ın vefatıyla ilgili asıl suçluya yardım eden yahut buna göz yuman bir Filistinli aramaya ve kamuoyunu da bununla meşgul etmeye devam ediyor. Güya İsrail’i bu cürümden aklamaya çalışırcasına hem de.
Evet, Ebu Ammar’ın Filistinliler ortasında siyasi hasımları vardı. Ona siyasi suikast için çalışan, ona çeşitli ithamlarla saldıran, yolsuzluk vs. üzere savları gündem getiren bölümler vardı. Hatta birtakım Arap idareleri ondan hazzetmiyordu ve onun siyaseten yokluğundan yanaydı. Bu bağlamda Arap önderlerinin 2002 yılında Beyrut’taki Arap doruğuna, Yaser Arafat’ın abluka altındaki konutundan uydu aracılığıyla bağlanmasına müsaade vermemeleri ve ablukadaki son aylarda onu aramamalarını hatırlatabiliriz. Lakin bunların hiçbiri Ebu Ammar’ı fiziki olarak öldürmeyi düşünmemişti.
Yaser Arafat’ı öldürmeyi düşünen İsrail ve o dönemki başbakanı Ariel Şaron’dur. Ve hatta bunu birçok sefer denediği de itiraf edilmiştir. Ariel Şaron, Camp David 2 tepesinin başarısız olmasından sonra Ebu Ammar’ı öldürmeyi düşündü. Bu da Ebu Ammar’ın silahlı çabaya geri dönmeyi düşündüğünden değil, Ebu Ammar adil bir barıştan ve Oslo süreci saçmalığına devam etmeyi istemediğinden dolayıdır. Ayrıyeten Ebu Ammar, ulusal birliği sağlayabilecek ve bölünme planlarının karşısında durabilecek tek kişiydi. (İbrahim Abraş / Rai Al Youm Gazetesi)
‘YASER ARAFAT SONRASI FİLİSİTİN YÖNETİMİ’
“Hemen çabucak her yıl ve bilhassa de Yaser Arafat ‘Ebu Ammar’ ın vefat yıl dönümü (11.11.2004) yaklaştığında suikastına dair evraklar tekrar açılmaya başlar. Hem de ona o periyotlarda yakın olanların zehrin Yaser Arafat’a nasıl ulaştığına dair tanıklıklarla birlikte. Hatta kendisi de vefatından birkaç gün evvel bunu idrak etmiştir.
Gerek Filistin topraklarında yaşayan gerekse de topraklarından uzaktaki Filistin halkının hepsi, Yaser Arafat’ın suikasta kurban gitmesinden faydalanacak olanların amacını çok erken idrak etmeye başlamıştır. Bu suikastın gerisinde gerek İsrail olsun gerekse de liderliği hayal eden ve ABD’nin içi boş ‘siyasi çözüm’ evhamını taşıyanlar olsun.
Arafat’ın zehirlenmesiyle ilgili 18 yıllık bilmeceye dair araştırmalarda, Arafat’ın kuşatma sahnelerinden tanıklıklar, suikastın sonuçları ve gayeleri, Filistinlilerin 2004’ten bu yana yaşadıkları gerçekler… İşgali sona erdirmek için arabulucuların sıfır toplamlı uğraşları da bir şeyi değiştirmedi. Tartışmaların birden fazla Mahmud Abbas’ın halefinin kim olacağıyla sonluydu.
İşgalci taraf idaredeki kimi roller ve sandalye değişimleri için her seçim yaptığında bile, Filistin Sahası’nda Filistin halkının Ebu Ammar sonrası süreçte daima ertelenen önder seçimi hakkı konusu yeniden yanıtsız kalıyor.
İşgalci taraf 1995 yılında İzak Rabin’in öldürülmesinden sonra her hükümet değişiminin iki devletli tahlil fikrinden kaçmak için kullandığı bir vakitte, Filistin resmi siyaseti ise yıllar boyunca başarısızlığı kanıtlanmış uzlaşmalara ve sabit siyasetlere bağlı kalmaya devam ediyor. (Naser El Sahli / El Arabi El Cedid Gazetesi)
‘SİYASİ MAHKÛMLARA DEĞİL, İKLİM KRİZİNE BAKALIM’
“Mısır Dışişleri Bakanı Sameh Şükri, BM İklim Tepesi ‘COP27’ye katılanları, açlık grevcisi Alaa Abdel Fattah problemine değil, iklim değişikliği ve global ısınma bahislerine odaklanmaya davet etti.
Sameh Şükri’ye nazaran, milletlerarası sivil toplum iklim krizinin yarattığı varoluşsal zorluklara odaklanmalı çünkü tepenin ana gündem başlığı olmayan hususlar temel mevzulardan uzaklaşılmasını beraberinde getirir. Sameh Şükri kelam konusu konuşmasında global meydan okuma ve konferansın başında kabul edilen ve iklim değişikliğinden ötürü ağır kayıplara uğrayan fakir ülkeler için tazminat konusunu gündeme getirmekle ilgili olan ilkesel mutabakata işaret etti. Bu da, deniz düzeyinin yükselmesiyle Nil Deltası’ndaki verimli toprakları tehdit altında olan Mısır’ı çok yakından ilgilendirmektedir.
Peki, gezegen üzerindeki çatışma bağlamında, Alaa Abdel Fattah isminde açlık grevindeki bir siyasi eylemcinin bahtının ne kıymeti var?
Mısır Dışişleri Bakanı’nın açıklaması, bir yandan dünya gezegeninin varoluşu ve öbür yandan bizim bir kişinin mukadderatıyla ilgilenmemiz ortasında bir istikrar kurmak değil. Daha çok, Mısır rejiminin iklim değişikliği başlığı altında varlıklı ülkelerden almayı umduğu para ve ekonomik takviye fikrine odaklanma isteği ile Mısır rejimiyle Mısır vatandaşı ortasındaki krizden uzaklaşma istikrarıdır. Sonuçta Alaa Abdel Fattah, Mısır’da on binlerce siyasi mahkûm açısından bir semboldür.
Arap rejimleri her vakit için “egemen rejimin beden bulmuş hali olarak vatan fikrini” alana sürerler ve bunu kullanırlar. Öbür yandan ise vatanın her şeyden evvel vatandaşlar olduğunu görmezden gelirler.” (Londra Merkezli Kuds El Arabi Gazetesi / Başyazı )