Bu hafta Arap dünyasını en çok meşgul eden hususlar ortasında Filistin’deki gelişmeler vardı. Bir evvelki hafta Filistinli ve İsrailli tarafların Amerika Birleşik Devletleri’nin öncülüğünde Ürdün’ün Akabe kentinde bir ortaya gelmesi, elle tutulan bir sonuç getirmedi.
Arap basınında, Netenyahu’nun aşırılık yanlısı kesitlerin yardımıyla kurduğu hükümet iş başında olduğu sürece Filistinlilere yönelik baskının toplu katliamlara dönüşmesinden duyulan kaygıların arttığı söz ediliyor. Arap medyasındaki genel kanıya nazaran Netenyahu, hükümetin devamlılığı için hükümetin içerisindeki çok dinci ve ırkçı partilerin gönlünü beğenilen tutabilmek ismine Filistinlilere yönelik baskılarını daha da artıracak.
‘120 SENE MAHPUS YERİNE İDAM’
İsrail’deki aşırılık yanlısı hükümeti oluşturan ögelerin son adımı, İsrail hudutları içerisinde ve Batı Şeria’da İsrail vatandaşlarının vefatına neden olanların direkt idamla yargılanmasını öngören yasa tasarısının Kneseet içerisinde oylanması ve kabul edilmesi oldu.
Katar merkezli El Cezire Televizyonuna nazaran bu kesin oylama değil. Bu yasa tasarısının tam olarak uygulamaya geçmesi için birkaç adımdan daha geçmesi gerekiyor ve Knesset’teki son okumadan sonra tekrar onaylanıp kanun olarak yürürlüğe girecek.
Netenyahu hükümeti içerisindeki bir bakanın, son günlerde tansiyonun yüksek olduğu Huvvara kasabasını haritadan silme teklifinden sonra bu kanun tasarısının da kabul edilmesi İsrail’in tansiyonu daha da tırmandıracağı istikametindeki iddiaları de güçlendiriyor.
Filistinlilere yönelik idam tasarısıyla ilgili Arap medyasında yapılan yorumlara nazaran, İsrail, bundan sonra Filistinli direnişçilere 120 sene mahpus cezası vermek yerine direkt idam ederek onları daha kolay tasfiye etmeyi amaçlıyor.
Arap gazetelerinin kıymetli gündem başlıklarından bir oburu de, geçtiğimiz hafta başında Mısır Dışişleri Bakanının Suriye’yi ziyareti ve bu bağlamda Arap dünyasının Suriye ile olağanlaşma eforları oldu. Birçok gazetede Mısır’ın bu adımının gerçek niyetinin Suriye ile normalleşeme mi yoksa Mısır’ın bağlarının makus olduğu Körfez ülkelerine blöf mü olduğu sorgulandı.
Başta iktisat ve idare kriziyle boğulan Lübnan’da ise durum giderek daha da berbata gidiyor. Lübnan basınında, halkın Lübnan’daki çöküşün planlı olduğuna ve Lübnan Devleti’ni büsbütün çökertmeyi hedeflediğine inananların sayısının giderek arttığına dair haberler daha fazla yer almaya başladı.
‘FİLİSTİN’DEKİ KATLİAMLARIN DİREKT SORUMLUSU NETENYAHU’
Bünyamin Netenyahu’nun başkanlığındaki İsrail hükümetinin Filistinlileri yok etmeye yönelik kışkırtmalara yol açan katliam, taarruz ve kuşatmalara direkt müdahil olduğu artık kamuoyunun malumu oldu. Bunun son örneği hükümetteki çok ırkçı bakan Bezalel Smotrich’in Filistinli Huvvara kasabasının İsrail ordusu tarafından haritadan silinmesi daveti oldu ve bu davetini, İsrail devletinin yüzlerce yıkılmış köyün üzerine kurulduğu halinde gerekçelendirdi. Bu da yakın vakitte büyük bir katliam olabileceği konusunda ikazların artmasına neden oldu.
İsrailli protestocular, hükümetin adalet ıslahatını protesto etti. Bu gelişmeler, Netenyahu’nun Ben Gvir ve Smotrich’in temsil ettiği çok dinci ve ırkçı partileri daha fazla tatmin etmek ve takviyelerini almak için atılan adımlar olarak kıymetlendirilebilir. Fakat öteki yandan hakkında birtakım ithamlar olan Netenyahu’nun yargıyı şekillendirme uğraşlarında İsrail yargısıyla girdiği çekişmeyle de alakalı olabilir.
Gerek Arap gerekse de milletlerarası kamuoyunda, giderek artan tansiyonun Filistinlilere yönelik toplu şiddete hakikat kayması ve bunun bilhassa 1948 Arapları olarak bilinen Filistinliler üzerinde büyük tesirlerinin olmasına dair endişeler giderek artmaktadır. (Kuds El Arabi Gazetesi / Başyazı)
‘FİLİSTİNLİLER’İ ‘KANUNEN’ KATLETMEK’
Geçen Çarşamba, Siyonist Knesset, Filistinli mahkumlar için mevt cezasını yasallaştıran bir tasarıyı onayladı. Knesset’teki oylama birinci okuma içindi ve 9’a karşı 55 oyla kabul edildi. Eski Başbakan Yair Lapid liderliğindeki muhalefetin çoğunluğu ise protesto olarak oylamada çekimser kaldı.
Yahudi Gücü partisinden radikal Son Har Melech ve Itamar Ben Gvir tarafından hazırlanan yasa tasarısına nazaran, İsrail devletine ziyan vermek ve Musevilerin anavatanlarını terk etmesi gayesiyle bir İsraillinin vefatına taammüden yahut öteki bir ihmalle neden olan herkes idamla cezalandırılacak.
İşin aslı bu tasarının yeni bir adım olarak görülmesi çok farklı: Tıpkı kelamda İsrail demokrasisinin şu anda yavaş yavaş solmakta olduğunu söylemek üzere. Şimdiye kadar Filistinliler yargısız olarak infaz ediliyordu. Hem de yalnızca var oluş suçlamasıyla. Çünkü bu, Filistin’deki Siyonist projesinin temel biçimlendirici ögesidir. Siyonist oluşumun kurulması için gerekli birinci adımlar, “Yahudi halkı için bir ulusal yurt oluşturulması” fikrine dayanıyordu. Bu da Filistinlilerin köy ve kasabalarını terk etmek için onlara yönelik toplu katliamlar gerçekleştirilmesiyle olurdu. Olağan direkt vefattan kurtulurlarsa. Filistinlilere yönelik infazlar bir an bile durmadı. Bu ister protestoculara yönelik ateş açmak biçiminde olsun, ister tekrarlanan Gazze savaşları üzere soykırım niteliğindeki savaşlar biçiminde olsun. Hatta birden fazla durumda, zırhlı bir tanka küçük bir taş atan Filistinli bir çocuk terörist ilan edildi ve “devlet” için bir tehlike kabul edilerek infaz edildi.
Bu kanun tasarısıyla bir arada yeni olan tek şey Siyonist oluşumun bir kibir noktasına ulaşmış olması ve Batı ve Arap dünyasının kendisine vermiş olduğu Filistinlileri öldürme ruhsatlarının keyfini çıkarmasıdır. Artık Filistinlileri tasfiye etme niyeti saklanmayacak ve masanın üstünde açıkça olacak.” (Alaaddin Ebu Zeyna / Ürdün El Ğad Gazetesi)
MISIR DİRENİŞ EKSENİNE Mİ YAKLAŞIYOR?
Mısır Dışişleri Bakanı Sameh Şükri’nin uçağının 11 yıl ortadan sonra Şam Milletlerarası Havaalanı’na inmesinin akabinde, Mısır Başbakanı Mustafa Medbuli yanında yaklaşık 5 bakanla birlikte Katar’ın başşehri Doha’ya uçtu ve orada Buyrukluk Divanı tarafından resmi merasimle karşılandı.
Suriye’ye yönelik Arap ülkelerinin bu açılımlarının kıymeti katiyetle tartışılmaz ve Şam’ı ziyaret eden Arap heyetiyle (Irak meclis lideri liderliğindeki son ziyaret) daha da barizleşmiştir. Ki bu heyetin içinde yalnızca Katar, Kuveyt ve Fas’ın temsilcileri yoktu. Fakat bu gelişmelerin ve diplomatik adımların en kıymetlisi Mısır’ın açılımı oldu ve bu açılım değişimin başladığını gösteriyor. Bilhassa de Mısır’ın son periyotlarda başta Amerika Birleşik Devletleri, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve nispeten Kuveyt ile münasebetlerinde sakinlik yaşadığı bir periyotta “direniş eksenine” kademeli bir biçimde yaklaşması dikkat çekmektedir.
Mısır son günlerde büyük bir mali kriz yaşıyor ve ivedilikle Milletlerarası Para Fonu’na ve borç almış olduğu başka ülkelere borcunu ödemek için 14 milyar dolara gereksinimi var. (Mısır’ın toplam dış borcu 156 milyar dolardır.)
Başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri olmak üzere Körfez ülkeleri Mısır’ın bu acil taleplerini karşılamak için olumlu cevap vermedi. Gelen bilgilere nazaran Mısır Devlet lideri Sisi’nin BAE’ye, hükümetler toplantısına iştirak ismi altında yaptığı son ziyarette oradaki yetkililerle temasları pek bir şey değiştirmedi.
Bu gelişmeler ışığında asıl problem Mısır’ın bu ziyaretinin önemli bir dönüşümü mü temsil ettiği yoksa yalnızca Körfez ülkelerinin yardımlarının tekrar Mısır’a akması için onlara baskı kurmak için bir hareket mı olduğudur. (Rai Al Youm Gazetesi / Başyazı)
LÜBNAN’DA ÇÖKÜŞ KRİTİK AŞAMADA
Geçtiğimiz şubat ayının başlarında Lübnan’daki çöküş farklı bir boyut kazanmaya başladı. Birçoklarının bu çöküşün daha evvel planlanmış ve üzerinde çalışılmış olduğuna inandığı bir ortamda ülkedeki gidişat daha fazla kaos ve şiddetle karakterize ediliyor. Bunun yanı sıra Lübnan’daki bu çöküşü hazırlayanların amaçlarına çok yaklaştıklarına inan kısımlar de var. Ki onlara nazaran bunun maksadı de Lübnan’da devletin dağılmasını sağlamak.
Herkes için mevcut durumda ülke için yeni bir cumhurbaşkanı seçmenin öncelikli maksat olması hayli doğaldır. Fakat cumhurbaşkanlığı konusundaki boşluk kamuoyunu yanıltmak için kullanılmaktadır. Çünkü deniliyor ki, yeni cumhurbaşkanı seçilmeden gerekli ıslahatlar yapılamaz. Bu efsane Lübnan’da çoklukla ülkenin içinde bulunduğu durumun bulanık görülmesi için pazarlanır. Halbuki iktidarın bileşenleri ıslahat yapmak yahut kurumları yine inşa etmek istemiyor. Üstelik her şeyden evvel ülkeyi içine düştüğü durumdan kurtarma planlarıyla ilgilenmiyor ve bunun delili açık.
Lübnan’daki mevcut ekonomik çöküş 17 Ekim 2019’da iş başında anayasal olarak yetkilerle donatılmış bir hükümet varken açığa çıktı. Bu hükümetin başbakanı da, ülkedeki en büyük Sünni bloğun temsilcisi Saad Hariri’ydi.
Diğer taraftan ülkedeki en büyük iki Hıristiyan oluşumdan birinin temsilcisi olan Mişel Avn ise cumhurbaşkanlığı vazifesinin 4 yılındaydı. Meclis lideri Nebih Berri ise hâlihazırda olduğu üzere Şii bloğun en değerli iki temsilcisinden biriydi ve misyondaydı. Bu devletin içindeki hiçbir durum yahut makam boş değilken çöküşün geldiği manasına gelmektedir.” (Toni İsa / Lübnan El Joumhoriya Gazetesi)