İyonya’nın en kıymetli kutsal alanlarından Klaros’ta, Antik Çağ’da seçkinlerin “gelecekten haber almak” için ziyaret ettiği tapınaktan 1950-1961 yılları ortasında yürütülen hafriyat çalışmalarında çıkarılan büyük heykel kesimleri konservasyon çalışmasına alındı. Yunan mitolojisinin anne tanrıçası Leto ile ikiz çocukları kehanet rabbi Apollon ve tabiat tanrıçası Artemis’e ilişkin heykel modülleri, uzmanlar tarafından restore edildikten sonra antik çağdaki konutlarına yerleştirilecek.
Tapınak girişinde yer alan kopya modüller kaldırılacak, yerlerine özgün eserler konulacak ve 7 metrelik heykeller Klaros’ta ziyaretçilerini görkemiyle karşılayacak.
LETO, APOLLON VE ARTEMİS
Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi ve Klaros Hafriyatı Bilimsel Danışmanı Dr. Onur Zunal, Klaros’un kuruluşunun milattan evvel 13. yüzyıla dayandığını söyledi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı dayanağı, İzmir Büyükşehir Belediyesi ana sponsorluğuyla sürdürülen hafriyatlarda kehanet merkezine ait bulguların büyük değer taşıdığını aktaran Zunal, “Kehanet merkezi o dönemki Yunan inancı için çok kıymetli. Kehanet gelecekle ilgili birtakım haberler verme, birtakım şeyleri evvelden görme manasına geliyor. Bu dinî bir misyon ve ilahlardan Apollon bunlardan sorumlu ilah olarak karşımıza çıkıyor. Yani Apollon bir kahin, ilah birebir vakitte. Buraya da sıradan vatandaşlar değil, pek çok kentten delegasyonlar gelmekteydi ve bilhassa kentleri ilgilendiren kıymetli sorunları kahin aracılığıyla Apollon’a danışmaktaydılar” dedi.
O periyot savaş, kent kuruluşu üzere kıymetli kararların kehanet merkezindeki icazet sonrası alındığını belirten Zunal, Klaros’ta kehanet işiyle misyonlu mitolojik ilah Apollon, annesi ve ikiz kardeşini simgeleyen milattan evvel 1. yüzyıla ait heykellerin de bulunduğunu aktardı.
Leto, Apollon ve Artemis’in heykellerinin anıtsal boyutta olduğunu kaydeden Zunal, şu bilgileri verdi:
“Biz burada bir üçleme kültü görüyoruz. Bunlar anıtsal boyutta heykeller. Her biri yaklaşık olarak 7 metre yüksekliğinde ve 25 ton tartısında. İnsan görünümünde aslında bu heykeller. Yunan tapınakları ilahların konutu olarak geçiyor. Tapınakların içinde anıtsal büyüklükte diyebileceğimiz insan görünümlü birtakım heykeller yer alıyordu ve bu heykellere kült heykelleri deniyor. Bu heykellere ilişkin yepyeni modüller 1950-1961 yıllarındaki Fransız kazılarında ortaya çıkartıldı ve çok uzun yıllar boyunca tapınağın içinde ve etrafında kaldı.”
KOPYA ESERLER KALDIRILACAK
Orijinal yapıtları yerlerinde 2021 yılında hafriyat alanında belgelediklerini anımsatan Zunal, konservasyon süreçlerine ise 2022 çalışma programında başladıklarını anlattı.
Heykellerin yaklaşık 35 kesimden oluştuğu bilgisini veren Zunal, “Restorasyon çalışmaları yaklaşık 3-4 yıl sürecek. 1990’lı yıllarda yapılmış ve şu anda da artık fonksiyonlarını tamamladığını düşündüğümüz mulajları (replikaları) kaldıracağız. Yerlerine orjinal heykelleri koyup üstlerine de bir müdafaa inşa edeceğiz” dedi.
Leto, Apollon ve Artemis’in özgün heykellerinin Klaros’ta sergilenmesinin çok manalı olduğunu kaydeden Zunal, “Bu çalışma, ilahların tekrar kutsal alanda ayağa kalkmaları ve konutlarına yine dönüyor olmaları demek” sözlerini kullandı.