Özçelik, Akdeniz ve Ege bölgesinde son devirde meydana gelen küçük sarsıntılar ve bilhassa Antalya’nın yapılaşma durumu hakkında açıklamalarda bulundu.
Antalya’nın doğu ilçelerinin sarsıntı tehlikesinin az olduğunu söyleyen Özçelik, merkez ve batı ilçelerine hakikat gidildikçe zelzele tehlikesinin giderek arttığını kaydetti.
Özellikle Kaş, Kemer, Kumluca, Finike üzere ilçelerin sarsıntı tehlikesi altında olduğunu söz eden Özçelik, “Bu bölgelerde ki faylanmalar Fethiye’den çıkıp Kaş, Finike bölgesine oradan da Burdur üzerine bir faylanmadır. Buralar önemli manada bir sarsıntının meydana gelebileceğini bize gösteriyor. Akdeniz açıklarında Helen Yayı dediğimiz, Kıbrıs’a yanlışsız uzanan Rodos Adası’nın güneyinden geçen faylanma bölgesi var. Bu bölgede meydana gelebilecek bir sarsıntıda ülkemizdeki kıyı ve merkezi etkileyebileceğini düşünüyoruz” diye konuştu.
“YARIN OLACAK ÜZERE TEDBİR ALMALIYIZ”
İnşaat mühendisleri olarak binaları yaparken 475 yılda olması beklenen bir sarsıntısı simüle ettiklerini lisana getiren Özçelik, “Büyük bir zelzelesi bekliyoruz ancak döngüsel dönemi çok yüksek ne vakit olur sorusunu dünyada şu ana kadar kimse karşılığını veremiyor. Hiç olmayacak üzere davranamayız, yarın olacak üzere tedbirlerimizi almak durumundayız” dedi.
Deprem bölgeleri haritalarından zelzele tehlikesini simüle ettiklerini kaydeden Özçelik, Antalya’nın büyük bir kısmının 4’üncü derece zelzele bölgesi olarak dizayn edildiğini belirtti.
“1998 ÖNCESİ YAPILAR RİSKLİ”
Daha sonra 1998 yılında zelzele şartnamesinin revize edildiğinde Antalya’nın 2’nci derece sarsıntı bölgesi olarak karşılarına çıktığının altını çizen Özçelik, “Buradaki yapı stoku beklenen sarsıntıdan daha küçük bir ivme ile tasarlandı, 1998’den evvel yapılmış olan Antalya’daki yapıların büyük bir çoğunluğu riskli olarak bir tarafa ayırabiliriz. 1998 şartnamesi dikkate alınarak tasarlanmış ve inşa edilmiş yapıların nispeten daha inançlı olduğunu söyleyebiliriz. Münasebetiyle bu yapıların falezlerin üzerinde ya da iç taraflarda olmasının pek bir farkı yok” dedi.
“40-50 BİN BİNA 4. DERECE ZELZELEYE NAZARAN YAPILDI”
Türkiye’de meydana gelen sarsıntılara bakıldığında, genelde 3 ve 8 kat olan binalarda meydana gelen yıkımlar sonucu can kayıplarının çoğunlukta olduğunu tabir eden Ramazan Özçelik, “3 kat aşağısındaki yapıların can güvenliği öbür yapılara nazaran daha sağlam diyemiyorum lakin can kaybı riski açısından biraz daha düşük. 8 ve 10 kattan sonra da binaların genel prestiji ile can kaybına sebep olmadığını görüyoruz. Bu ortada 3 ile 8 kat ortası binalara özelikle dikkat edilmesi gerekiyor. Antalya’daki bina stoku yaklaşık olarak 40-50 bin civarında bunların yüzde 99’u 1998 şartnamesinden evvel yapılmış binalar. Bu binaların bir an evvel teşhis edilerek içerisinde en tehlike oluşturacak binaların bulunup bunların kentsel dönüşüme dönüştürülmesi gerekiyor. Özelikle batı ilçeleri Kaş, Kemer, Kumlaca bunlar önemli manada sarsıntı tehlikesi ile karşı karşıya. Buralardaki riskli yapıların süratli bir biçimde dönüştürülmesi lazım. Elimizdeki ekonomik kısıtlamalardan ötürü dönüştürülecek olan binaların sayısı sonlu bu sonlar içerisinde en riskli yapıyı bir an evvel bulup dönüştürmemiz şart” diye konuştu.
“ANTALYA’DA YAPILAN KENTSEL DEĞİL, BİNA DÖNÜŞÜMÜ”
Antalya’nın eski mahallelerinde birçok eski binanın yerine yenilerinin yapılmaya başlandığını bildiren Özçelik, bu yapılan kentsel dönüşüm olmadığını, bina dönüşümü olduğunu belirtti.
Özçelik, kentsel dönüşüm olgusunu ise şöyle tanımladı:
“Bir mahalleyi, bir ilçeyi eksiksiz alırsınız yine modellerseniz. İmarını eksiksiz gözden geçirirsiniz, yollarını tasarlarsınız, alt geçit üst geçit her şeyini dikkate alırsınız, alt yapı ve üst yapı ile birlikte kentsel dönüşüm olur. Aksi halde yıktığınız binanın yerine birebirini yapmak kentsel dönüşümü değil yalnızca bina dönüşümüdür. Kentsel dönüşümü keşke yapabilsek çağdaş kentleri bu biçimde yapabiliriz. Ada bazında kentsel dönüşümlerin desteklenmesi gerekiyor, gerekiyorsa emsal artışları ile desteklenmeli. Burada mahallî idarelere büyük iş düşüyor. Emsal artışlarından kaçınmayalım, korkmayalım.”
Binanın yüksekliği ile sarsıntıda hasar meydana gelme ortasında rastgele bir bağ olmadığına değinen Özçelik, şayet yüksek katlı binalara karşı olunsaydı ve bugün dünyada sismik bölgelerin en ağır olduğu Japonya’da yüksek katlı binaların olmaması gerektiğini söyledi.
“YÜKSEK KATLI BİNALAR RİSKLİ, DÜŞÜK KATLILAR RİSKSİZ DEMEK YANLIŞ OLUR”
İnşaat mühendisleri her türlü binayı her türlü ortama inşa edebildiklerini belirten Özçelik, “Bunlar sonuçta bir matematiksel sorundur ve biz bunu çözebiliyoruz. Yatay ya da dikey mimari, nüfus talebi neyi gerektiriyorsa ona nazaran yapmak lazım. Şu andan kısıtlı alanlarımızda yüksek yoğunluklu nüfusa gereksinimimiz varsa mecburen yüksek katlı binalar tercih etmemiz lazım. Geniş alanlar varsa ve nüfus yoğunluğu azsa o vakitte yatay mimarı tercih etmeniz lazım. Yüksek katlı binalar risklidir, düşük katlı binalar risksizdir diye bir sonuca varmak yanlışsız değildir. Gördük ki 15 katlı binalarda zelzeleden sonra can kaybı Türkiye’de çabucak hemen rastlanılmadı diye biliyorum. Baktığımızda ise 3 ile 8 kat ortası binalar can kaybına sebep olmakta. Her yapının kendine mahsus bir taşıyıcı kapasitesi vardır, gelen zelzele ve dönemlere bağlıdır. Yatay ve dikey yapılar bölgelere nazaran değişir” dedi.
Özçelik, 1998 şartnamesi ile gelen yeniliklerle birlikte bilhassa yapı kontrol ve hazır betonlarla biraz daha inşaat kalitesinin arttığının altını çizdi.
“BUGÜN KALİTELİ BİNALAR YAPIYORUZ”
1998 şartnamesinden evvel yapılan binaların kolonlarında demir ölçüsünün yarı oranında olduğunu aktaran Özçelik, “Betona baktığımızda olması gerekenin üçte biri kadar beton dayanımı var. Bu koşullar altından bu binanın ayakta kalması mümkün değil. Şimdiki sistemde ise biraz daha denetimli kullandığımız bilgisayar programlarından sonra kontrol sistemiyle bunlar artık daha sağlam binalar yapmamıza imkan sağlıyor. Tasarlanan proje ile yapılan personellik birbiri ile uyumlu değilse biz tekrar sağlamlıktan bahsedemeyiz. Denetim sistemini, yapı kontrol ile çözüyoruz, insan faktöründe her şey birleşiyor şayet kaliteli işçiliğimiz kaliteli mühendisliğimiz kaliteli yapı kontrolümüz varsa zelzeleden korkulacak bir öge yok” tabirlerini kullandı.
“CAN KAYBI OLMAYACAK BİNALAR YAPILMALI”
Uzman bir mühendis tarafından hazırlanan projenin inşaat alanına uygulanmasının değerine işaret eden Özçelik, “Çok inançlı bir halde biz binamızda oturabiliriz. Beklenen büyük bir sarsıntı esnasında çayımızı içiyorsak 15 saniye sonra tekrar çayımızı içmeye devam edebiliriz. Biz bir bina tasarlayalım sarsıntıdan hiç hasar almasın bu türlü bir şey zira bu maliyetle alakalıdır. Aşikâr ölçüde hasar binalarımızda olabilir, fakat buradaki parametre can kaybı olmayacak binalar yapmamız lazım” dedi.