Nakliye ve öteki masraflarla meyve sebzede maliyet katlanıyor. Antalya’da tarladan bedavaya alınan bir kilogram domates yalnızca halden çıkıp sofraya gelene kadar en az 6 lira oluyor.
Tarım Kredi Kooperatifleri’nin ülke genelinde başlattığı indirimin sonlu bir küme eserde küçük fiyat değişmeleri olarak kalması dikkatlerin tekrar üretim ve lojistik maliyetlerine çevrilmesine neden oldu. İktidar yüksek enflasyonun sorumlusu olarak sık sık marketleri adres gösterse de artan petrol fiyatları direkt eser fiyatlarına yansıyor. Son bir yılda akaryakıt fiyatına yüzde 170, motorine ise yüzde 235’i bulan oranda artırım geldi. Bu da hem üretici fiyatlarını hem de nakliye fiyatlarına yansıdı.
Böyle bir atmosferde Tarım Kredi marketlerinin kârı sıfırlayıp satış yapmalarına rağmen market markalı bir küme eser dışında fiyatlarda beklenen düşüşü sağlamak mümkün olmadı. Üreticiler, tarladan sofraya ulaşıncaya kadar bir eserin tekraren el değiştirdiğine dikkat çekerek tarlada parasız verilen bir eserin bile tüketicinin sofrasına ulaşıncaya kadar en az 6 liraya ulaştığını vurguladı. SÖZCÜ Antalya’dan yola çıkan bir eserin İstanbul’a ulaşıncaya kadar yaptığı harcamaları nakliyecilerle birlikte kalem kalem hesapladı.
Akaryakıt, köprü, nakliye, sürücü, hal fiyatları fiyatı bu türlü katlıyor
TOPLAM MALİYET 10.700 LİRA
Buna nazaran Antalya’dan yaklaşık 14 ton yüklü bir TIR İstanbul Bayrampaşa’daki hale hakikat yola çıktığında 350 litrelik depoyu, litresi 23.4 TL’den, 8.200 liraya dolduruyor. Bursa’dan itibaren TIR’ın otobana girmesiyle birlikte Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü fiyatları dahil 745 lira ödeniyor. Bu fiyata ek olarak TIR sürücüsünün yevmiyesi ve harcırahı olarak 1.200 lira daha ekleniyor. Domatesin İstanbul’da tezgahlara ulaşmasının maliyeti yaklaşık 10.700 lirayı buluyor.
İstanbul haline geldiğinde fiyatı 3.2 lirayı buluyor
Antalya’da tarladaki eserin tüccarın satın almasıyla başlayan sürece Antalya Hali’ne geldiğinde kurul, depo ve personellik maliyeti ekleniyor. Akabinde nakliye süreci başlıyor. Bu basamakta TIR fiyatı, sürücü masrafı, yol fiyatları, akaryakıt masrafları eser fiyatına ekleniyor. İstanbul Hali’nde ise esere tekrar hal komitesi, personellik fiyatları eklendikten sonra son etapta devreye marketin masrafları ve kâr hissesi eklenerek eser son fiyatını alarak vatandaşa ulaşıyor. Domatesin fiyatı, vergi, işçi masrafı, kira, hal komitesi ve kârlar eklendiğinde 3.22 lira, ek market masrafları ve kârı da eklenince 6 liraya ulaşıyor.