Türkiye ile Ermenistan arasındaki olağanlaşma süreci kapsamında iki ülkenin özel temsilcilerinin Viyana’da yaptığı görüşmelerde aşikâr seviyede ilerleme sağlandı. Bugüne kadar iki ülke ortasında direkt uçuş seferlerinin yapılması, kara hudutlarının üçüncü ülke vatandaşlarının geçişine açılması üzere somut adımlar atılırken, tam normalleşme için hayat geçirilmesi gereken bir dizi adım daha bulunuyor.
Hem Ankara hem de Erivan bu istikamette adım atmaya istekli olmasına karşın iki ülke ortasındaki olağanlaşmanın önündeki en büyük pürüz Ermeni diasporası.
Çoğu ABD, Rusya ve Fransa’da yaşayan Ermeni diasporası, Ermenistan’ın kendi kendini yönetmesinin ve hükûmetin tek başına karar almasının önüne geçiyor. Bilhassa dış siyasette Ermenistan hükûmetine ağır baskı kuran diaspora, kelam konusu Türkiye ve Azerbaycan’la olağanlaşma olunca süreci sabote ediyor.
Ermenistan’ın komşularıyla düzgün alakalar geliştirmesini engelleyen diasporanın bu yaklaşımı, en çok da bu ülkenin halkını etkiliyor. Ekonomik olarak sıkıntı günler yaşayan Ermenistan, bölgesel işbirliklerinde yer alamıyor, Türkiye ve Azerbaycan ile direkt ticaret yapamıyor.
TEK BAŞINA KARAR ALAMIYORLAR
Prof. Dr. Toğrul İsmayıl, diaspora olduğu sürece Ermenistan’ın tek başına dış siyasette ve siyasette karar alamayacağına dikkat çekti. İsmayıl “Diaspora dediğimiz vakit Rusya’daki ve Batı’daki farklı. Diasporanın da kendine nazaran çıkarları var. Öte yandan, kelamda soykırım savları üzerinden finansal yardım alıyorlar. Bu sebepten ötürü da Türkiye ile olağanlaşmak güzellerine gitmiyor. Tıpkı vakitte bu sıkıntıda çıkarları olan ülkeler de var. Türkiye ile olağanlaşmanın onları etkilemesinden kaygı ediyorlar” dedi.
Ermenistan’ın ekonomik durumunun güzel olmadığını söyleyen Prof. Dr. İsmayıl “Ermenistan, hem siyaseten hem de ekonomik olarak zayıf bir ülke. Bilhassa Azerbaycan’ın Vatan Savaşı’ndan sonra Ermenistan iflas etmiş durumda. Münasebetiyle bunlara baktığımız vakit Ermenistan’ın tek başına karar verme düzeneği yok. Avrupa’daki kimi ülkelerin de bölgede kendine has çıkarları var. Herkes ‘Biz barıştan yanayız’ dese de hepsinin kendi hesapları var” diye konuştu.
ÇAVUŞOĞLU: ERMENİSTAN’A İÇERİDEN BASKI VAR
Türkiye ve Ermenistan özel temsilcileri ortasındaki görüşmelerin birinci Moskova’da yapılırken, öteki üç toplantı ise Avusturya’nın başşehri Viyana’da gerçekleştirildi. Bundan sonraki toplantıların, aracı olmadan iki ülkede yapılması konusunda açıklama yapan Dışişleri Bakanı Mevlût Çavuşoğlu “Bundan sonraki görüşmeler niçin Türkiye ve Ermenistan’da olmasın? Biz hatta Ermenistan’a teklifte de bulunduk. Birinci toplantıyı Erivan’da da yapabiliriz dedik fakat içerideki baskı sebebiyle şimdi Ermenistan buna hazır değil” ifadelerini kullanmıştı.
Normalleşme görüşmelerini Türkiye ismine özel temsilci sıfatıyla büyükelçi Serdar Kılıç, Ermenistan ismine ise diplomat Ruben Rubinyan yürütüyor.