“Özel” değil, “Çok özel” bir haber bu…
Başlığını şöyle de koyabilirdim..
“Uzaya göndereceğimiz birinci astronotumuz kaç günde bir çamaşır değiştirecek…”
Veya Cumhurbaşkanının eşi Emine Erdoğan’ın çalışmalarına atıf yaparak şöyle diyebilirdim:
“Yüzde 70 daha az su ve sıfır atıkla çamaşır yıkama brifingi…”
Ben niçin “Her gün iç çamaşırı değiştirme” başlığı koyduğuma gelince, bunun özel bir nedeni var.
Nedenini daha sonra anlatacağım..
BU CUMA AÇILACAK TEKNOLOJİ FUARINA UZAYDAN SÜRPRİZ KONUK
Bu hafta Cuma günü Ankara’da “Beşinci Teknoloji v ve Verimlilik Fuarı” açılıyor.
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank’ın düzenlediği fuara çok enteresan bir de sunum yapılacak.
Ama isterseniz bu öyküyü baştan anlatayım.
LAS VEGAS’TA EKRANA YANSIYAN İKİ UZAYLI
Bu yılın birinci haftasında Las Vegas’da dünyanın en büyük teknoloji fuarı olan CES açıldı.
Bu fuarda yapılan sunumlardan birinde dünyanın en büyük paklık ve bakım eseri şirketi olan “P&G’nin” üst seviye bir yöneticisi de konuştu.
Panelde büyük bir de sürpriz vardı.
Yandaki dev ekrana iki kişinin imgesi yansıtıldı.
Bu iki kişi, şu an uzaydaki bir istasyonda bulunan iki astronottu..
Ve ekrana yansıtılan manzara onlarla canlı irtibat sonunda geliyordu..
O sayede çok enteresan bir şeyi öğrendik.
OYSAKİ 21 ARALIK’TA UZAYA GİDEN SPACE X’DE ŞU VARMIŞ
Oysaki 21 Aralık günü uzaya gönderilen SpaceX CRS-24 roketine çok farklı bir unsur yüklenmiş.
Bir çamaşır deterjanı..
Adı ta “Tide Infinity” imiş.
Yani bildiğimiz Türkiye’de de satılan Tide marka çamaşır deterjanı…
Ama asıl kıymetlisi bunun sayesinde şunları da öğrendik.
Meğer uzaya gönderilen astronotların en büyük sıkıntılarından biri iç çamaşırları imiş.
Çünkü uzay aracının içinde çamaşır yıkamak mümkün değilmiş.
KÜTLE ÇEKİMİ VE SİLİKON YÜZÜNDEN UZAYDA ÇAMAŞIR YIKAMAK ZORMUŞ
Bunun nedenleri de şuymuş:
(*) Uzay aracında her yer çok hudutlu olduğu için büyük ölçüde su götürmek mümkün değil.
(*) Ayrıyeten kütle çekiminin düşük olduğu bir ortamda soğuk su ile leke ve bakteri temizlemek mümkün değil.
(*) Bir diğer nerden de uzay aracının kapalı devre bir sistem olması. Yani atık suyu da uzaya salamıyorsunuz.
(*) Uzayda çamaşır suyunda silikon bulunmaması gerekiyor.
(*) Bunun için yıkanmadan atılacak çok ölçüde çamaşır götürmek zorunda kalıyorlar. Bu da her gramın hesaplandığı araçta, her astronot için 80 kilo ek yük demek.
ASTRONOTLARDA ÇOK KAŞINTI BAŞLAYINCA
Sonuç astronotlar açısından hiç beğenilen değil.
Aynı iç çamaşırı günlerce giymek zorundalar ve bu da kaşıntılara, ruhsal meselelere yol açıyor.
İşte bu nedenle P&G ile NASA ortak bir proje yapmaya karar vermişler.
Uzayda kuru sistem çamaşır yıkama…
Bunun için “Bozunabilir” (Bozulabilir değil) bir temizleyici husus bulunması kural.
İkinci bi hedef ta uzayda suyun kullanılabilir olarak dönüştürülmesi ve bu sayede atık su ölçüsünü sıfıra kadar düşürücü bir tahlilin bulunması…
DÖRT SANAYİ İHTİLALİ YAŞAMIŞ ŞİRKET DEVREDE
P&G 185 yaşında bir şirket.
Yani bugüne kadar “ 4 sanayi devrimine” şahit olmuş.
Büyümesi ise Amerikan iç savaşına kadar gidiyor.
O ve daha sonrasında askerler için üretilen mum ve sabun kalıpları topluma girmiş.
Nedeni de askerlerin bu mum ve sabun kalıplarını konutlarına götürmesi…
Böylece halkta sabun talebi doğmuş.
Şimdi uzayda yapılan bu çalışmaların hepimizin günlük hayatına yansıması da mümkün olacak.
UZAYLI BİR ARAŞTIRMACI ANKARA’YA ÇAMAŞIR YIKAMAYI ANLATACAK
Geleyim bu hafta Cuma günü Ankara’da açılacak olan fuara..
İşte bu fuara farklı bir kişi de katılacak.
Şu an uzayda çamaşır yıkama tecrübeleri yapan P&G’nin RG yani Araştırma Geliştirme kısmının en üst yöneticilerinden biri Ankara’ya gelip bu projeyi anlatacak.
Yani uzayda çamaşır yıkama tekniğini…
EMİNE ERDĞAN ORGANİK DETERJAN KULLANIYOR
Cumhurbaşkanının eşi Emine Erdoğan da o fuara katılacak mı bilmiyorum lakin bu onu çok yakından ilgilendiren bir mevzu.
Çünkü bu çalışmanın son durağı sıfır atık…
Yani onun Birleşmiş Milletler’e kabul ettirmeyi başardığı projenin en değerli hedefi…
Ayrıca bana gelen bilgilere nazaran Külliye ve meskeninde organik deterjan kullanıyor.
ARTIK İKİ GÜNDE BİR İÇ ÇAMAŞIRI DEĞİŞTİRİYORUM
Bana gelince…
Geçen yıl bir karar aldım.
Evde bulunduğum günlerde artık her gün iç çamaşırı değiştirmiyorum.
Çünkü kullanılan su ve deterjanın genç insanlara bırakacağım dünyaya verdiği ziyan beni çok rahatsız ediyor.
Yaz aylarında bazen tıpkı tişörtü 3-4 gün giydiğim bile oluyor.
Tabii her gün iç çamaşırı değiştiren bir insan için buna alışmak kolay değil.
Ne var ki çocuklarımıza bırakacağımız dünya beni çok düşündürmeye başladı.
O nedenle uzaydaki bu buluşlar, sıfır atık çalışmaları muvaffakiyete ulaşırsa, bir gün yine her gün iç çamaşırı değiştirme imkanına yine kavuşabilirim diye düşünüyorum…
BANA YUH DİYORSANIZ BEN DE SİZE YUH DERİM
Fakat siz “Yuh tıpkı çamaşırı üç gün mü giyiyorsun pis herif ” diye bana tuhaf tuhaf bakıyorsanız söyleyebileceğim tek şey şu olabilir:
Çocukların gözlerinin içine bakın…
Ve bana bir kez daha “Yuhh” deyin…
Yine diyebiliyorsanız…
Ben de “Yuhh kendinden öteki kimseyi düşünmeyen pis bencil” diyeceğim…
İnanın benim ki daha az utanç verici olacaktır…
Ertuğrul Özkök