Bartın’ın Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu’na (TTK) ilişkin maden ocağında 14 Ekim 2022 tarihinde yaşanan 42 madencinin hayatını kaybettiği grizu patlamasını araştırmak üzere TBMM’de kurulan Amasra Maden Kazasını Araştırma Kurulu 10’uncu toplantısını yaptı.
CHP İzmir Milletvekili Kani Beko, aspiratör ve havalandırma sisteminin 40 yıllık olduğunu vurgulayarak, “4 yılda 3 kere ihale iptal edilmiş. İptal münasebetini bir türlü tam olarak anlayamadık. Bize bürokratları işaret ettiler fakat bürokratlar da çıksın bize bu ihalenin neden iptal edildiğini bildirsinler” dedi. Beko, maden ocağındaki yangının hala sürdüğünü belirterek, “Yangın söndükten sonra madene girmek, eksperlerle inceleme yapılması gerekir” diye konuştu.
‘Rödovansın risk yarattığı bilinmiyor muydu?’
Beko, “Tüm aileler adalet istiyor. İhmal olduğuna inanıyorlar. Şehit olan personellerin aileleri personeller müsaadeye çıkarılacakken, neden ertelendiğini bir türlü öğrenemedi. Ne hikmetse iptal olmuş. Şehit madenci arkadaşlarımızın aileleri bunları sahiden öğrenmek istiyorlar. Bartın Amasra madeni rödovans sistemi ile parçalanarak özelleştirilmiş, bu durumun risk yarattığı bilinmiyor muydu?” diye sordu.
Beko, “TKK seviyesindeki sorumluların savcılığın fezlekesine dahil edilmemesi büyük eksiklik değil midir_” sorusuna da karşılık istedi.
‘Özelleştirme emekçi sıhhati ve iş güvenliği açısından tehlike yaratıyor’
HDP İzmir Milletvekili Sepil Kemalbay, “TTK bir kamu kurumu, kendi uhdesindeki ruhsat konumunu öbür şirketlere vererek, kendi alanı çok daraltılıyor. Yüzde 97’si taşerona verilmiş, yüzde 3 üzere bir kısmı kalmış” diye rödovans sistemini eleştirdi. Kemalbay, “Madenlerdeki özelleştirmenin bu maden faciasında da TTK kamu kurumu olduğu halde onu ve madende karar almayı etkilediğini görüyoruz” dedi.
Kemalbay, özelleştirmenin emekçi sıhhati ve iş güvenliği açısından tehlike yarattığını tabir ederek, “6331 sayılı İş Sıhhati ve Güvenliği Kanunu ile OSGB’ler aracılığıyla yapılan kontrollerin kâfi olmadığını bütün iş cinayetlerinde görüyoruz. OSGB’lerle kağıt üstünde çalışma yürütüyorlar. Ekonomik bağlar nedeniyle bağımsız kuruluşlar değiller. Personel sıhhati ve güvenliği konusunda rol alacak bireylerin iş güvenliği ve özerkliğini öne almamız gerekiyor” diye konuştu.
‘TKK iki farklı harita sundu’
CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, komitenin 1 ay daha çalışması gerektiğini söyleyerek, facianın nedeninin tam olarak ortaya çıkarılması gerektiğini tabir etti. Yavuzyılmaz, TTK yöneticilerinin kurulun verdiği sorulara gönderdiği cevaplara atıf yaparak, “TTK bize sensörlerin bulunduğu haritayı gönderdi. Bu sensörler ile ilgili gönderilen harita TTK’nın daha evvel Meclis araştırma komitesine sunduğu sensör bilgilerinin verildiği bu harita ile tıpkı değil. Bir kez farklı. Bu farklılık bile başlı başına şu anda bu komitenin yasal uzatma müddetini kullanmasını zarurî kılıyor” dedi.
Yavuzyılmaz, havalandırma ile ilgili de eksikliklere dikkat çekerek, “4 tane tali vantilatör var. 350 kotunda görünen bir tanesi arızalanıyor. Yani havalandırma planı aslında bizim teslim ettiğimiz, verdiğimiz planın üzerinde, 320 kalın damara yakın olan vantilatörler aslında orada değil. Onlar 350 kotunda. Arızalı olan da orada, hasebiyle planda bir kusur var” diye konuştu.
‘Kapılar haritalarda farklı görünüyor’
Yavuzyılmaz, patlamanın olduğu düşünülen kısımda daha evvel çalışılmış kör bir galeri olduğunu ve bu alanda biriken gaz bulunduğunu bildirerek, şunları belirtti:
“Bu galerinin önünde bir hava kapısı var mı? 320’deki patlamanın olduğu yer ile bu galerinin önünü kesen. Kurula sunulan TTK’nın şemasına nazaran 2 tane hava kapısı var. Daha doğrusu kapı var da hava kapısı mı orası meçhul. Geliyorum, TTK’nın bize verdiği ölçekli plana nazaran hava kapılarının yeri bize verilen plandaki üzere değil. Yeri farklı. Bize verilen plandaki hava kapısının bulunduğu yer 320 kalın damara direkt gazın boşalabileceği formdayken, bize verilen yeni plandaysa tekrar 2 tane hava kapısı görünüyor ancak o 350’deki kör galerinin önü kapatılmış durumda.”
TTK idaresinin değişmesini istedi
CHP Zonguldak Milletvekili Ünal Demirtaş, TTK’ya bağlı öteki madenlerde de kaza yaşanması ihtimalinin olduğunu lisana getirerek, “TTK’da idare değişikliği gerekir. Bu idare değişikliği gömleğin birinci düğmesi. TTK Genel Müdürü’nün yargı önünde hesap vermesi gerekir” dedi.
AKP, CHP, HDP, YETERLİ Parti, MHP’nin ortak kararı ile komitenin çalışma mühletinin 1 ay daha uzatılması kararı alındı.
TTK’dan Rıdvan Kapuağızı ise madende süren yangınla ilgili, “4 haftalık bir soğuma sürecinden bahsettik, o soğuma sürecinden sonra ilgili yetkililerle kıymetlendiririz, karar veririz” dedi.