Polonya’nın Ukrayna hududunda bulunan Przewodow köyüne 15 Kasım’da füze düşmesinin akabinde Almanya, Polonya’ya hava alanının garanti altına alınması için Eurofighter savaş uçaklarının yanı sıra Patriot füze savunma sistemiyle dayanak vermeyi teklif etmişti.
Polonya muhalefeti ve analistler, Varşova hükümetinin ret karşılığının ‘hata’ olduğu değerlendirmesinde bulundu.
Öte yandan Polonya’nın Berlin’in teklifine verdiği ‘şaşırtıcı’ karşılık, Rus füzelerinin ülke genelinde elektrik kesintilerine yol açması nedeniyle hava alanını korumak isteyen Kiev tarafından memnuniyetle karşılandı.
Almanya Savunma Bakanı Chrstine Lambrecht, Polonya’nın hava savunması için teklif ettikleri Patriot füze savunma sistemlerinin NATO bölgesinin hava savunmasının bir kesimi olduğunu söyledi.
Lambrecht, Estonyalı mevkidaşı Hanno Pevkur ile Berlin’de gerçekleşen görüşme sonrası yaptığı açıklamada, Polonya’nın hava savunmasını desteklemek için Almanya’nın bu ülkeye göndermek istediği Patriotların Ukrayna’da konuşlandırılmasına ait Polonya hükümetin teklifine uzaklıklı yaklaştı.
Söz konusu Patriot füze savunma sistemlerinin NATO’nun hava savunmasının bir modülü olduğuna ve NATO bölgeleri için öngörüldüğüne işaret eden Lambrecht, “Eğer NATO bölgesi dışında konuşlandırılırsa bu evvelden NATO ve müttefiklerle istişare edilmelidir.” kelamlarıyla Varşova’nın karşı teklifini reddetti.
Polonya’nın Ukrayna hududunda bulunan Przewodow köyüne füze düştüğünü hatırlatan Lambrecht, Almanya’nın bu özel durumda bu takviyesi Polonya’ya vermeyi teklif ettiğini tabir etti.
Polonya Savunma Bakanı Mariusz Blaszczak, Rusya’nın son yaptığı akınların akabinde, Almanya’ya teklif ettiği Patriotların Ukrayna’ya nakledilmesini ve batı hududuna konuşlandırılmasını istediğini belirterek, “Bu sayede Ukrayna yeni kayıplardan ve elektrik kesintilerinden korunacak ve ortak hududun güvenliği güçlendirilecektir.” tabirini kullanmıştı.
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki de Blaszczak’a dayanak vererek, bunun Ukrayna-Polonya hududunun iki tarafını birebir anda korumak için ‘iyi bir teklif’ olduğunu belirtmişti.
Alman Bakan Lambrecht, 21 Kasım’da Blaszczak ile yaptığı görüşmesinin akabinde “Polonyalı meslektaşım Mariusz Blaszczak ile Polonya’ya Patriot füze savunma sistemlerinin gönderilmesi ve Polonya hava alanının korunmasının Eurofighterler ile desteklenmesi konusunda anlaştık.” sözünü kullandı.
Polonya’da iktidar partisine sert eleştiriler
Muhalifler, Polonya’da iktidardaki çok sağcı popülist Hukuk ve Adalet Partisini (PiS), “kısa vadeli çıkar için Alman aksiliğini istismar etmek ve iç siyasi uğraş uğruna ülkenin güvenliğini Ukrayna’daki savaşa feda etmekle” suçluyor.
Rzeczpospolita gazetesi, Polonya başkanlarının karşı teklifini “şok edici” olarak nitelendirerek, bu teklifin sistemi kullanan Alman askerlerinin Ukrayna’ya gönderilmesi manasına geleceğini aktardı.
Gazetenin editöryel yazısında, “Bu durum, NATO’yu Rusya ile direkt bir çatışmaya sürükler ki bu da ittifakın başından beri kaçınmaya çalıştığı bir şey.” sözlerine yer verildi.
Yazının devamında “Bu (karşı) teklif Polonya’nın güvenilirliğini ve en berbatı de güvenliğini etkiliyor. Almanlar yardımlarını istemediğimize dair net bir yanıt almış olacaklar. Keza Polonya semalarının savunma potansiyeli daha düşük olacak. 1945’ten bu yana Avrupa’da yaşanan en makûs savaşta bu affedilemez bir yanılgı.” değerlendirmesinde bulundu
Cumhurbaşkanı Duda’ya sorulmadı
Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda’nın yakın etrafından bir isim, Berlin’e sunulan teklif ve kararla ilgili cumhurbaşkanına danışılmadığını söyledi.
Cumhurbaşkanının, Polonya Silahlı Kuvvetlerinin başkomutanı ve ulusal güvenlik bahislerinde kelam sahibi ismi olduğu hatırlatıldı.
Duda’nın özel kalem müdürü Pawel Szrot da, Duda’nın füzelerin Almanya tarafından temin edilmesi halinde, nereye yerleştirilirse yerleştirilsin, her şeyden evvel Polonya toprakları ve Polonyalıları müdafaası gerektiğine inandığını söyledi.
‘Alman karşıtlığı’ üzerinden seçim çalışması
Gelecek sonbaharda yapılacak seçimler öncesi yüzde 18’lik enflasyon nedeniyle popülaritesi epeyce azalan PiS, uzun müddettir kampanyasını Alman zıtlığı üzerinden yapıyor ve bu taraftaki iletileri artırıyor.
Parti başkanı Jaroslaw Kaczynski, rakiplerini, bilhassa de eski AB Kurulu Lideri Donald Tusk’ı Almanya ile ilişkilendirmeye çalışıyor.
Kaczynski, geçen pazar günü yaptığı bir konuşmada, İkinci Dünya Savaşı’na atıfla, Tusk’ın partisinin gelecek yıl kazanması halinde Polonya’nın kendisini “Alman çizmesi altında” bulacağını söylemişti.
Polonyalı muhalifler ayrıyeten hükümetin yalnızca daha yüksek askeri muhafazayı reddetmekle kalmayıp tıpkı vakitte AB’nin milyarlarca euroluk kritik fonlarına da sırt çevirdiğine dikkat çekiyor.
Muhalefetteki Sivil Platform Partisi’nden Marcin Kierwinski, Kaczynski’nin “savaş ve kriz sırasında” Patriot füzelerini ve AB fonlarını “reddettiği” için “çıldırdığını” söyledi.
Rusya’nın Ukrayna işgalinin akabinde NATO, Polonya’ya ABD Patriot bataryaları ve Slovakya’ya Alman Patriot füze savunma sistemlerinin yanı sıra Romanya’ya muadil Fransız sistemi konuşlandırmıştı.