Yunus Ülger
Almanya için Alternatif Partisi (Alternative für Deutschland/AfD), 10 yıl evvel 6 Şubat 2013’te Hessen Eyaleti’nin küçük bir kenti Oberursel’de 18 kişi tarafından kuruldu. Kurucularının büyük çoğunluğu profesör olduğu için ‘Profesörler Partisi’ olarak anılıyordu. AfD’nin kurucuları da, başka Avrupa ülkelerindeki çok sağcı partiler üzere Avrupa Birliği’ni (AB) ve ortak para ünitesi euro’yu eleştiriyordu. AfD’nin 10. kuruluş yıldönümü hasebiyle Alman medyasında yer alan haber ve yorumlarda, partinin kuruluş gayesi ve bugün geldiği nokta vurgulanarak, “Euro eleştirici parti, çok sağcı partiye dönüştü” ortak yorum olarak ön plana çıktı. 2015’ten itibaren partide milliyetçi muhafazakar ve çok sağcı kanadın, euro eleştirici ve liberal iktisattan yana kanat karşısında galip geldiği, bugün AfD’nin göçmen aksisi çok sağcı bir parti haline geldiği belirtildi. Ayrıyeten, ülkenin iç istihbarat dairesi Anayasayı Müdafaa Dairesi tarafından izlendiği hatırlatıldı.
‘AFD, BENİM KURDUĞUM PARTİ DEĞİL’
Berlin’de yayınlanan Tageszeitung gazetesine konuşan partinin kurucuları ve sözcülerinden 81 yaşındaki gazeteci Konrad Adam, “Bu parti, benim kurduğum parti değil. AfD’nin geldiği nokta beni üzüyor” diyerek, ‘partiyi kurduğuna pişman olduğunu’ söyledi. 2020’de partiden istifa eden Adam, eski başbakan Angela Merkel’in, mali krizdeki Yunanistan’a yardımı, ‘Seçeneksiz (Alternativlos)’ nitelediğini, bundan yola çıkarak partiye ‘Almanya için Alternatif’ ismini verdiklerini belirtti. Siyasetin seçenek sunması gerektiğini belirterek, “Merkel, o vakit en büyük yardımcımız oldu” dedi.
Bavyera Eyaleti Kamu Yayın Kuruluşu’na AfD hakkında yorum yazan Eva Huber, “Euro eleştiricisinden istihbaratın izlediği partiye” başlıklı yorumunda, 2015’te mülteci krizinin partinin sağa kaymasında büyük rol oynadığını belirtti. Partinin sözcülerinden Alexander Gauland’ın, “2015 mülteci krizi, bize ikram oldu” kelamını hatırlatıp, bundan sonra AfD’nin göçmen zıddı sağ populist bir partiye dönüştüğünü tabir etti. Huber, kuruluşundan bir yıl sonra partinin Avrupa Parlamentosu’na, 2017’de de Federal Meclis’e girdiğini, bundan evvel bütün eyalet meclislerinde temsil edildiğini hatırlattı. 2013’te halkın yüzde 20’si AfD’nin Federal Meclis’te temsil edilmesini gerçek bulurken, bugün bu oran yüzde 32’ye kadar yükseldi. Son yoklamalara nazaran partinin oyu yüzde 15 dolayında bulunuyor.
‘AMACI TAHLİL DEĞİL, DEMOKRASİYİ GAYRİ YASAL HALE GETİRMEK’
Deutschlandfunk’ta AfD’yi yorumlayan siyaset bilimci Nadin Lidner, partinin toplumun sıkıntıları için tahlil sunma hedefi gütmediğini, asıl emelinin demokratik nizamı gayri yasallaştırmak olduğunu yazdı. Partinin yüzde 10 dolayında esaslı seçmeni olduğunu belirterek, parti sisteminde kalıcı olduğunu tabir etti. Lidner, AfD ile gayrette Toplumsal Demokrat Parti (SPD), Yeşiller ve Hür Demokrat Parti’den (FDP) oluşan koalisyon hükümetine büyük misyon düştüğünü belirterek, enflasyon, güç fiyatları ve Ukrayna’da savaş hususlarında halkın açıklık ve tahlil teklifleri beklediğini tabir etti. Die Zeit gazetesi ise, “Profesörler Partisi’nden, istihbaratın izlediği partiye” başlıklı yorumunda, 2015’teki mülteci krizi ve ‘İslamcı terörün AfD’yi büyüttüğünü’ yazdı. Partinin kalıcı olduğunu, yakın bir vakitte da kaybolmayacağını belirterek, siyaset bilimci Frank Decker’in, “Kalmak için geldi, kalacak. Batı eyaletlerinde oyu iki basamaklı, Doğu’da ise bunun iki katı olacak” tespitine yer verdi.