Alman Anayasa Mahkemesi, 2015 yılında devrin Başbakanı Ahmet Davutoğlu’nun, ortalarında periyodun Almanya Başbakanı Angela Merkel’in de bulunduğu başkanlara yazdığı mektupla ilgili kıymetli bir karara imza attı.
Mahkeme, Avrupa’ya sığınmacı akınının doruk noktaya ulaştığı periyotta gönderilen mektubun içeriğini milletvekillerine açıklamayan Alman hükümetini haksız buldu. Sol Parti, mektubu görmek üzere hükümete müracaatta bulunmuş lakin evrakın Başbakan Angela Merkel’e yönelik ferdî bir mektup olduğu gerekçesiyle ret cevabını almıştı.
Sol Parti meclis kümesinin müracaatında kararını açıklayan Anayasa Mahkemesi, Alman hükümetinin Federal Meclisin haklarını ihlâl ettiği sonucuna vardı. Kararda, Alman hükümetinin, kelam konusu mektubun AB konularıyla ilgili olmadığına ya da anayasa hukuku açısından açıklanmasında sakınca bulunduğuna dair anlaşılabilir bir münasebet sunmadığına hükmedildi. Kararda, hükümetin mektubun “kişisel” olduğuna ya da açıklanmasının hükümetin müzakere alanını etkileyeceğine dair makul bir açıklamada da bulunamadığı kaydedildi.
Mektupta ne yazıyordu?
Davutoğlu’nun 23 Eylül 2015 tarihli mektubuyla ilgili Anadolu Ajansının 24 Eylül’de yayınladığı haberde, mektubun “AB üyesi ülkelerin hükümet liderleri, AB Kurulu ve Kurulu liderleri, ABD Lideri Barack Obama, BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Avrupa Kurulu Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, İslam İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreterleri İyad bin Emin Madani ve BM Genel Konsey Lideri Mogens Lykketoft’a” gönderildiği bildirilmişti. Devrin Başbakanı Davutoğlu’nun mektupta göçe gaye ülkeleri daha fazla sığınmacı kabul etmeye davet ettiği, göçte kaynak ülkelere insani ve kalkınma yardımlarının arttırılması istikametinde memleketler arası topluma davette bulunduğu kaydedilmişti.
Mahkeme kararında o devir medyada çıkan haberlere atıfta bulunularak, mektubun tüm AB başkanlarına gönderildiği, Türkiye ile AB ortasında iltica ve göç konusunda işbirliği konusunu içerdiği, hasebiyle AB’yi ilgilendiren bir bahis olduğu vurgulandı. Kararda, mektubun içeriğinin 29 Kasım 2015’te Türkiye ile AB ortasında gerçekleştirilen tepe toplantısında sığınmacı kriziyle ilgili kararlaştırılan hareket planıyla da direkt ilintili olduğuna işaret edildi.
Kasım’daki Türkiye-AB doruğunun çabucak akabinde 17-18 Aralık 2015 tarihinde gerçekleştirilen AB başkanlar tepesinde, sığınmacı krizine karşı kapsamlı bir strateji dokümanı onaylanmış, 2016 yılı Mart ayında da Türkiye ile AB arasında mülteci mutabakatına imza atılmıştı.
“Hükümet AB siyasetleri konusunda bilgi vermek zorunda”
Alman Anayasa Mahkemesi, bugün aldığı ikinci bir kararda da Alman hükümetini haksız buldu ve hükümetin AB’nin ortak güvenlik ve dış siyasetiyle ilgili tedbirler konusunda da Federal Meclisi “öncesinden ve kapsamlı bir şekilde” bilgilendirmekle yükümlü olduğuna hükmetti.
Sol Parti ve Yeşiller meclis kümelerinin başvurusu, 2015 yılında Akdeniz’de insan kaçakçılarına karşı yürütülen askeri “Sophia Operasyonu” konusunda hükümetin milletvekillerini bilgilendirmemesini içeriyordu. Alman hükümeti Haziran ayında yaptığı savunmada operasyonun, üye ülkelerin kendi ortalarında kararlaştırdıkları bir mevzu olduğunu, AB konusu olmadığını savunmuştu.