Enflasyon sonrası muhalefet partilerinin yaptıkları hesaplamalarda CHP Milletvekili Burhanettin Bulut ve YETERLİ Parti Kalkınma Siyasetleri Lideri Ümit Özlale, hem halkın besinde alım gücündeki erimeyi eserler bazında gözler önüne sererken, hem de sefalet endeksindeki rekora vurgu yaptı. DİSK-AR’ın hesaplamaları da durumun vahametine dikkat çekerken, son araştırmalardaysa ülkedeki en büyük sorun iktisat oldu. Daha da berbatı gençler gelecekten umutsuz görünüyor.
CHP Adana Milletvekili Burhanettin Bulut, geçen hafta açıklanan enflasyon verisi sonrası yaptığı hesaplamalarla alım gücündeki erimeyi gözler önüne serdi.
Bulut, son bir yılda yükselen enflasyonun vatandaşın sofrasından ve mutfağından 1.027 ekmeği, 798 yumurtayı, 124 litre ayçiçek yağını, 134 kilo kuru fasulyeyi, 64,7 kilo çayı ve 73 litre sütü eksilttiğini açıkladı.
Bulut, minimum fiyat için ‘Kuşa döndü” derken, yılbaşındaki minimum fiyatla 2.127 adet ekmek alınırken, temmuz sonrası 4.250 TL’den 5.500 TL’ye çıkan taban fiyatla 1.100 ekmek alınabildiğini belirtti.
Aradaki 1.027 ekmek farkı için de ‘Enflasyon canavarı yedi” diyen Bulut’un hesaplamalarında öteki kalemler de 157 paket makarna, 653 kilogram şeker, 33 kilogram tereyağı, 30 kilogram pirinç oldu.
Aralık 2021 tarihinde ayçiçek yağının litresi 17,90 TL olurken, Ekim 2022’de bu fiyat 48,50 TL’ye, pirincin kilosu 31,90 TL’den 53,29 TL’ye çıktı.
pbs.twimg.com
CHP’li Bulut, ”Vatandaşı enflasyona ezdirmeyeceğiz’ kelamı boş laftır’ derken, Aralık 2021’de 2 TL olan ekmeğin Ekim 2022’de 5 TL olduğunu, artan hayat pahalılığıyla, ‘Asgari fiyatlı, dar gelirli enflasyonun altında ezildi’ dedi. Vatandaşın ayın sonunu güç getirdiğini belirten CHP’li vekil, faturaların, kiranın ödenemediğini, en temel gereksinimlerin dahi karşılanamadığını açıkladı. Gelir masraf istikrarı bozulan vatandaşın bankaların kapısını çalarak borcunun Ekim 2022’de 1 trilyon 371 milyar TL’ye yükseldiğini de hatırlattı. Bulut, ‘İcra dairelerinde milyonlarca evrak var. Bu mu ezdirmemek?” diye de ekledi.
İYİ Parti Kalkınma Siyasetleri Lideri Ümit Özlale de enflasyon sayıları için yaptığı Twitter paylaşımlarında, TÜİK istatistiklerinin grafikleriyle Türkiye’nin Sefalet Endeksi’nin 2022 yılında geldiği düzeyin 2. Dünya Savaşı periyodunun de üzerine çıkarak rekor kırdığına dikkat çekti.
pbs.twimg.com
Özlale, Hazine ve Maliye Bakanın Nureddin Nebati’nin açıklamalarına atıfla, “Epistemolojik kopuş tesirini gösterdi: 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana sefalet bir yılda bu kadar süratli artmamıştı!’ tabirlerini kullandı.
Ekim 2022’de sefalet endeksinin Cumhuriyet tarihinde en yüksek üçüncü düzey olduğunu belirtirken, yıllık değişiminde ise rekor kırıldığını vurguladı.
pbs.twimg.com
Sefalet Endeksi’nin geçen yılın nazaran yüzde 47,93 oranında değiştiğine dikkat çeken Özlale, Victor Hugo’dan bir alıntı yaptı:
Eğer bir konutta sefalet varsa, bir aile yoksulluğun, cehaletin, düşkünlüğün dehşetli pençelerinde can çekişiyorsa; bundan o memleketin devleti sorumludur.
Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR) da ekim ayında Türkiye’de en fakir yüzde 20’lik bölümün hissettiği enflasyonun yüzde 146,2 olduğunu açıkladı.
DİSK-AR açıklamasında, hükümetin 20 yıllık iktidarında besin fiyatlarındaki değişimin 10 ila 14 kat aralığında artış gösterdiği belirtildi.
Yapılan hesaplamada besin enflasyonunun ortalama yüzde 99.05 olduğu hatırlatılarak, emeklilerde bunun yüzde 126,2, üçüncü yüzde 20’lik gelir kümesinde yüzde 107,6, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik kümede yüzde 127,6 olduğu paylaşıldı.
Bu bilgiler ışığında da bir araştırma dikkat çekti.
Türkiye Raporu Yöneticisi Can Selçuki, yaptıkları araştırmaya nazaran, ekonomide şu periyot durumunun çok kötü/kötü olduğunu düşünenlerin yüzde 94 ile HDP seçmeni olduğunu akabinde da yüzde 93,7 ile CHP, yüzde 90 ile UYGUN Parti, yüzde 63 ile MHP ve yüzde 55 ile iktidar partisi olduğunu belirtti. Cumhuriyet’ten Şehriban Kılıç’a yaptığı açıklamalarda Selçuki, Ekim ayında yapılan İktisat Algısı Anketinde bugün prestijiyle iktisadın yüzde 75 berbat yahut çok makus, gelecek yıl da yüzde 53 çok daha makûs olacak dediğini iletti.
Gençlerin iktisadın geleceği konusunda karamsar olduğunu belirten Selçuki, iktisadın geleceğine dair olumsuz görüş bildirenlerin en yüksek düzeyde 25-34 yaş kümesi olduğunu, en karamsar ikinci kümenin da en genç yaş kümesi olduğunu belirtti.
Ekonomik algıdaki yaz aylarındaki nispeten görülen kolay hayatın, oy oranlarına yansımadığını söyleyen araştırmacı, anketlerde kararsızların yüzde 14-15 aralığında olduğunu belirtti.
Araştırmalarda Türkiye’nin en önemli sıkıntısının tartışmasız iktisat olduğunu söylerken, seçim sonrası için de kim kazanırsa kazansın bu ekonomik modelin devam edemeyeceğini vurguladı.