Geçen günlerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı‘nın, Brezilya donanmasına ilişkin NAe São Paulo isimli savaş gemisinin Aliağa Limanı‘nda sökümü için müsaade verdiği ortaya çıktı.
Gemi için ‘asbest bombası‘ diyen uzmanlar, kararı eleştirmişti. Bugün, Personel Sıhhati ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), ‘Aliağa İş Cinayetleri Raporu‘nu’ ismi yayımladı. Raporda açıklanan sayılar birçok yurttaşı kaygıya düşürdü. İşte Aliağa Limanı ile ilgili akıllara gelen soruların karşılığı…
ALİAĞA LİMANI NERDE?
Aliağa Limanı, İzmir ili, Aliağa ilçesi sonlarında Çandarlı Körfezi içinde yer alan limandır. On iki sanayi tesisine ilişkin otuz altı iskele bulunur. Toplam iskele uzunluğu 8.849 m, kapasitesi 9.999 gemi/yıl’dır. Limanda en fazla yüke sahip firmalar; TÜPRAŞ, PETKİM ve HABAŞ‘tır.
Liman toplam gemi trafiği ve yük elleçlemesinde Türkiye’de ikinci sıradadır.Türkiye’deki tek gemi söküm alanı burada bulunmaktadır. Yirmi bir firmanın çalıştığı tesis, 1975 yılında demir-çelik fabrikalarına hurda demir temin etmek maksadıyla kurulmuştur.
ALİAĞA LİMANI’NA GETİRİLEN GEMİ NE GEMİSİ?
Geçen hafta, Brezilya donanmasında 21 yıl hizmet veren ve içerisinde 600 ton asbest barındırdığı öne sürülen NAe Sao Paulo isimli uçak gemisinin, sökümü için İzmir Aliağa’ya getirileceği ortaya çıkmıştı. Zehirli geminin, denize ve etrafa ziyan vereceği, insanlarda ise kansere yol açacağı açıklanmış, Türkiye ve yurtdışında günlerce aksiyon yapılmıştı.
Konuya dair konuşan uzmanlar, asbestin birçok ülkede yasaklı olduğunu ve Türkiye’de de 2010’dan itibaren yasaklandığını açıklamıştı. İş sıhhati ve güvenliği açısından Türkiye’nin kanayan yarası olan öldürücü unsur asbest, bronşlarda ve akciğerin derinliğine inen havalanmayı sağlayacak kısımlarda kalan bir toz.
ASBEST NEDİR?
Asbest (asbestos) ya da amyant, lifli yapıda kanserojen bir mineraldir. 3.000′ den fazla kullanım alanı olan asbest, özellikle gemi, uçak, araba sanayiinde, makine konstrüksiyonlarında yağlayıcı unsur ve sızdırmazlık elemanı olarak kullanılıyor.
Asbest son derece kanserojen bir unsurdur. Teneffüs yoluyla bedene girdiğinde başta kanser olmak üzere çeşitli hastalıklara yol açar. Uzmanlar cilde nüfuz etmesinin de mümkün olduğunu düşünmektedirler. Asbestin neden olduğu hastalıkların kimileri, akciğer zarları ortasında sıvı toplanması, kireçlenme, akciğer zarı kalınlaşması ve akciğer dokusunda bağ dokusu oluşumu üzere ‘elim’ hastalıklardır. Ayrıyeten ciltte yaralara neden olabilir.
Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC), her yıl dünyada kanser yapan unsurları nizamlı olarak özelliklerine nazaran kümelere ayırmaktadır. Ajansın kanserojen hususlar listesinde asbest unsuru, “kesin kanserojen” tanımlanması ile 1. grupta sınıflandırılmıştır.
Aliağa Limanı’nda kaç personel öldü?
İşçi Sıhhati ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi, Brezilya’dan Türkiye’ye getirilecek asbestli gemi tartışmalarının odağındaki Aliağa’da son 10 yılda en az 97 çalışanın hayatını kaybettiğini duyurdu.
Rapordaki başka tespitler şöyle:
”Bilgi kaynaklarımıza da baktığımızda (101 bin nüfuslu) Aliağa’da meydana gelen her üç personel ölümü (özellikle gemi söküm ve metalde) ulusal basına yansımamakta, SGK’ya bildirim yapılsa da toplumdan gizlenmeye çalışılmaktadır. Fakat yereldeki sınıf hareketi sayesinde gizlenmeye çalışılan vefatlar basına yansımaktadır.”
*İş cinayetlerinin yüzde 28’i gemi sökümde ve yüzde 27’si de metaldedir. Bilhassa gemi söküm kesimine dikkat çekmek istiyoruz. Son bir yılda bu daldaki yedi emekçi mevti kulağa az gelebilir. Çünkü Türkiye’de her yıl 2000 civarında personel çalışırken ölüyor. Lakin ilçede 1500 civarında gemi söküm çalışanı bulunduğunu, oran olarak baktığımızda Aliağa gemi söküm kesimindeki ölümlerin oranının Türkiye’de resmi olarak açıklanan personel mevt oranının 30 katına denk geldiğini belirtirsek durum daha uygun anlaşılacaktır.
* *İşçi yaralanmalarının ve ölümlerinin en önemli nedenleri ezilme, patlama, yangın ve yüksekten düşme. Emekçilere birinci yardım-ambulans sonrası birinci müdahale Aliağa Devlet Hastanesi’nde yapılıyor. Önemli hadiselerde emekçiler Menemen, Bozyaka ve Çiğli’ye sevk ediliyor. İçinde mikro cerrahi ve yanık ünitesi de olan meslek hastanesinin inşaatıysa hala sürüyor.