CNN Türk’ten Kaan Temeltaş’a konuşan Kahriman’un açıklamaları şöyle; “Ulusumuzun başı sağolsun. Yarılılara da acil şifalar diliyorum. Aslında Türkiye felaketlerin boyutlarını öğrendi. Hem zelzele ekseninde bilgi sahibi oldu. Hem de ne yazık ki periyodik olarak yaşadığımız grizu sıkıntısını de aslında öğrendik.
Biliyorsunuz taş kömürü en yaşlı kömürlerimizdendir. Basınç altında oluşmuştur. Bünyesinde de gözeneklerinde de gaz hapsedilmiştir, metan gazı dediğimiz. Doğal gazın hammaddesidir tıpkı vakitte bizim mutfaklarımızda olan gazdan bahsediyoruz aslında lakin orada hücreler biçiminde bulunuyor. Bu taş kömürü sanayinin en kıymetli aracıdır, en değerli güç kaynağıdır.
Üretimi ister insan gücüyle yapın, ister makineyle yapın siz yeni yüzey elde ettikçe, kazdıkça bu gözeneklerden ortama gazlar gelir. Emisyon diyoruz, gaz yaylımı diyoruz. Siz bunu pak havayla dışarı gönderiyorsunuz. Birebir insan bedeninde atar ve toplar damarlardaki üzere. O kuyulardan biri atar damardır, biri toplar damardır. Münasebetiyle pak havanın gönderilmesi insan teneffüsü için orada çalışanların ve makinelerin oksijen muhtaçlığını karşılar. Metan gazı başta olmak üzere karbonmonoksit, karbondioksit teneffüsle ortaya çıkan gazları da tahliye etmek için bir araçtır. En kıymetli aracımız oradaki havalandırmadır.
Bu bilinen bir gerçektir. Taş kömürü dediğimiz vakit metan gazı olmaması mümkün değil. Az olur, çok olur. 1 ton kömür ürettiğimiz vakit ortama ne kadar metan gelebileceğini ve bunun hangi ölçüde havayla, hangi süratle dışarı atılacağını oradaki çalışan beşerler bilirler ve o ölçüye nazaran tedbirler alırlar. Dedektörler, sensörler vasıtasıyla denetim edilir.
Ama bunun muhakkak kıymetleri riskli olabilir. Grizu dediğimiz havayla metanın karışımıdır fakat bu her karışımda patlayacak manasına gelmez. Aşikâr bir kıymetlerde olursa 5 ila 14,5-15 ortasında yani 1 litrelik bir havanın içinde 0,95’i hava olacak 0,05’i de gaz olacak ki bir karışım patlayabilme tepkisi gösterebilme, yanma fırsatı bulabilsin.
“HEMEN ÖLDÜRÜCÜ”
Evet bu yanıcı bir karışım fakat dışarıdan bir alev almazsa sonucu olmaz. En tehlikeli yanma eylemş de kimyasal redoks ve denklemini açıkladığımız vakit yüzde 9,5’tur. Tam yanma olur. Oradaki yanma aksiyonu bütünüyle karbondioksite dönüşür. Ziyanlı karbonmonoksit oluşmaz. Lakin daha tehlikeli bir boyut kazanır. Bu aşikâr aralıklarda da karbon yanma, karbonmonoksit dediğimiz insan bedeni için en tehlikeli ziyanlı, zehirli, kana karıştığı vakit çabucak öldürücü tarafı olan bir gaz.
Dolayısıyla bunları bizim takip etmemiz lazım. Takip ediliyor da aslında. Aşikâr bir kıymetlere ulaşınca alarm da veriyor. Hem emekçilerin üzerinde dedektörler var hem de sistemsel denetim düzeneği gerekir diye düşünüyorum bugünkü teknolojide.