Çanakkale Boğazı’nın çıkışında 1 ila 4’üncü yüzyıllarda en kıymetli liman kentlerinden olan eski Roma kolonisi Alexandria Troas’taki arkeolojik hafriyat, Kültür ve Turizm Bakanlığının müsaade ve takviyesiyle sürüyor.
Türk Tarih Kurumu ve Ezine Belediyesi ile ana sponsor İÇDAŞ AŞ’nin sağladığı imkanlarla yapılan, kimi üniversitelerden bilim insanlarının katkıda bulunduğu hafriyatta şu ana kadar antik kentin merkezi pozisyonundaki forum içinde bulunan poligonal (çokgen) yapı, podyumlu salon ve tapınak, odeon (konser alanı), hamam ile tiyatro üzere yapılar gün ışığına çıkarıldı.
Ankara Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Hafriyat Lideri Prof. Dr. Erhan Öztepe, AA’dan Burak Akay’a, bu dönem alandaki çalışmalar kısa sürmesine karşın gelecek devirler için ön hazırlık niteliğinde olduğunu söyledi.
Daha evvel literatüre geçmiş, araştırılmış ve yayınlanmış olan antik limanın kuzeyinde diğer bir mendirek kalıntısı ve etrafında çalışma yürüterek belgeleyip fotoğrafladıklarını belirten Öztepe, “Bu periyot vakit ve program uymadığı için yapamadığımız su yüzeyinden su altındaki kalıntıların taranması ve haritalandırılması işini önümüzdeki yıl gerçekleştireceğiz. Böylelikle kıyı bandında Alexandria Troas’la ilgili ne varsa hepsi haritalandırılacak.” dedi.
Bozcaada’dan sonra liman faaliyetlerinin merkezi olmuş
Öztepe, bu kent kuruluncaya kadar bu bölgedeki denizcilik faaliyetlerinin Bozcaada’dan yürütüldüğü bilgisini verdi.
Adanın, Alexandria Troas kurulup büsbütün fonksiyon kazandıktan sonra eskisi kadar liman hizmeti veremediğini anlatan Öztepe, şöyle devam etti:
“Bu, Roma çağının geç evresine kadar sürdürülüyor. Yani Helenistik’ten 4’üncü yüzyıla kadar 700 yıl kadar liman burada faaliyette ve bu faaliyetin eserleri geliyor, gidiyor. Bunları net olarak biliyoruz. Olağan bunun dışında bizim denizde yapacağımız çalışmalar kent için kıymetli adımlar olacak. Takım arkadaşlarımız bu sene kimi amfora kırıklarına ve benzeri şeylere rastladı. Bunları gelecek yıl daha sağlıklı bir biçimde belgeleyeceğiz. Bugün günümüzde de aslında var olan bir ticaret, deniz ticareti rotası var burada. Bunlardan limana uğrayanların tahminen kargolarından düşenler, tahminen batanlar, bütün bunlar önümüzdeki süreçte ortaya çıkacak. Kıymetli bir ticari merkezi olduğunu aslında bütün bu bulgular göstermiş olacak. Bunun yanı sıra olağan çalışmalarda ortaya çıkan küçük buluntuların da farklı noktalardan geldiğini düşündüğümüz. Küçük buluntular da aslında bunu teyit edecek nitelikte olacaktır. Artık küçük buluntular üzerinde de çalışmalar yürütüyoruz.”
Prof. Dr. Öztepe, bölgedeki buluntuların yalnızca Alexandria Troas’ta üretilmiş eserler olmadığını, dışarıdan getirilenlere de hafriyatta ulaşıldığını belirtti.
Bunun, kentin çok geniş bir coğrafya ile ilgi içinde olduğunu gösterdiğini lisana getiren Öztepe, “Kent çok büyük bir alana yayılım halinde. Meşhur bir hamamımız var, 10 dönümlük bir yere yayılım göstermiş durumda. Forumun karşısında daha küçük bir hamam var, merkez hamamı dediğimiz. Daha aşağıda bir hamamımız daha var.” tabirini kullandı.
Toprak ve kum dolgunun altında liman hamamı kompleksinin bulunduğunu kestirim ettiklerini bildiren Öztepe, “Çünkü yazılı kaynaklar burada bir ’emporio’ yani özgür ticaret bölgesi olduğundan da bahsediyor. Yani burası bugün günümüzde bir İzmir ya da Mersin özgür ticaret bölgeleri üzere kullanılmış olabilir.” diye konuştu.