Ekonomistler, 2022 yılı sonunda, o vakte kadar süratle artan enflasyonun, baz tesiriyle yıl sonunda ve 2023 yılı başında düşeceğini belirtiyorlardı. Lakin bu düşüşün fiyatlara yansımayacağı konusunda da ikazda bulunuyorlardı.
Şubat ayı zelzelesi enflasyon tartışmalarını gündemin alt sıralarına indirdi ancak ekonomistlere nazaran, fiyat artışları devam ediyor. Yıllık enflasyon oranının düştüğünü fakat enflasyonun da fiyat artışının da sürdüğünü tabir eden ekonomist Alaattin Aktaş, “ekonomideki fay sınırında çok güç birikti” diye yazdı. Aktaş’ın “’Enflasyon düşecek, vatandaş nefes alacak’ diyenler, neredesiniz!” başlıklı yazısının ilgili kısmı şöyle:
“Yıllık enflasyon oranı TÜFE bazında geçen yılın kasım ayında yüzde 85’le doruğa çıktı. Sonra da düşüş başladı. Son bir yılı kapsayan hesaplamadan bir evvelki yılın yüksek aylık oranları çıkıyor, onların yerine daha düşük oranlar giriyordu ve bu sayede yıllık oran geriliyordu.
Ya fiyatlar?
Ama yıllık oran geriliyordu! Pekala fiyatlar?
Tabii ki artmaya devam ediyordu…
Kasım ayına gelmişsiniz, akaryakıta ayda artık 1115 lira ödüyorsunuz, son bir yıldaki artış da yüzde 85’e tırmanmış.
Açıklamalar peş peşe:
‘Aralıktan itibaren enflasyon süratle düşecek…’
(…)
Doğru, düşüş oluyor! Akaryakıta ödediğiniz para kasımda bir yıl önceye nazaran yüzde 85 artmıştı, aralık ayındaki artış yüzde 64’e iniveriyor. Âlâ de akaryakıta ödediğiniz paranın ölçüsünde bir azalma yok ki, tam bilakis artış kelam konusu. Aralıkta yaptığınız akaryakıt harcaması artık 1128 lira.
Şubata geliyorsunuz; son bir yıldaki harcamanızda yüzde 55 artış var; kasıma nazaran tam 30 puan düşüş! Yeterli de şubatta cebinizden çıkan akaryakıt parası 1241 lira.
Yani o 30 puanlık yıllık oran düşüşünün yaşandığı üç ayda akaryakıta yüzde 11 daha fazla ödemişsiniz.
Demek ki neymiş?
Demek ki yıllık enflasyon oranının düşmesi, fiyatların düşmesi demek değilmiş!
Demek ki ‘Enflasyon düşecek, vatandaşın geçim zorluğu geride kalacak’ diyenler pek de hakikat söylemiyormuş!
Demek ki fiyatların gerileyeceği üzere bir beklenti içine girmemek gerekiyormuş!
Fiyatların fay sınırında da güç birikiyor
Fay sınırında güç birikmesi kavramını hepimiz öğrendik, bu kavram lisanımızdan düşmez oldu. İktisatta de benzeri bir durum var.
Döviz altı ayı aşkın bir müddettir yatay. Münasebetiyle ithal enflasyon kavramını neredeyse unuttuk. Bu altı ayda tüketici fiyatları yüzde 22 dolayında artarken dolardaki artış yüzde 5’in altında kaldı.
Döviz çok az arttığı, ithal eserlere bu sayede çok fazla artırım gelmediği halde bile enflasyon bu seviyedeyken kur arttığında ne olur dersiniz?
Peki hem zelzele felaketi, hem kuraklık riskinden ötürü tarım üretiminde bir gerileme yaşanırsa besin fiyatları ne olur dersiniz?
Ya seçimin tesiriyle mali genişlemenin tesiri ne olur dersiniz?
Bunlar iktisattaki fay sınırında çok güç biriktiğinin işaretleri…
Dolayısıyla önümüzdeki devir çok düşünceli geçmeye aday. Bu, seçimi hangi ittifakın kazanacağından bağımsız bir gerçek.
15 Mayıs sabahı, seçimden kim galip çıkarsa çıksın enflasyonun daha da hızlanacağı bir periyoda uyanacağız.” (HABER MERKEZİ)