BADEMCİK İLTİHABI (AKUT TONSİLİT) NEDİR?
Tonsil olarak da isimlendirilen bademcikler, lisanın art kısmında boğazın her iki yanında bulunan kıymetli misyonları olan organlarımızdır. Bedene giren ziyanlı mikropları yakalayarak, bedenin mikroplarla savaşmasına yardımcı olan hücreleri üretirler. Bu hücreler ya direk kendileri mikropları öldürmekte ya da mikropların öldürülmesini sağlayan birtakım unsurları üretmektedirler.
Vücuda giren kimi mikroplar, tonsillerin bu tesirine karşın yok edilemez ve tonsillerde çoğalarak tonsillerin iltihaplanmasına neden olurlar. Tonsillerde büyümeye, kızarmaya, bazen tonsiller üzerinde iltihap birikmesine neden olurlar. Bu duruma bademcik iltihabı (tonsilit) ismi verilir.
Bademcik iltihabı çocuklarda en sık görülen hastalıklardandır, en sık 5-15 yaşlarında ve kış-ilkbahar periyodunda görülür.
Akut tonsillite neden olan mikroplar, tükürük, burun ve boğaz sıvıları üzere beden sıvılarıyla, yakın temasla, teneffüs yolundan hava yoluyla çıkan damlacıklar yoluyla beşerden beşere bulaşabilmektedir.
AKUT TONSİLLİTİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Hastalığın şiddeti etken olan mikrobun gücüne ve kişinin beden direncine bağlı olarak değişebilmektedir. Bademcik iltihabında aşağıdaki belirtilerin hepsi yahut birkaçı bulunabilir;
– Ateş (39-40 dereceyi bulabilir), üşüme, titreme
– Bademcikler şiş, kırmızı olması,
– Kulak ağrısı
– Boğaz ağrısı
– Yutkunmada zorlanma, ağrı yahut rahatsızlık hissi,
– Halsizlik, kırgınlık, bedende yaygın ağrı, eklem ağrıları
– Uzunluğundaki lenf bezlerinde şişme, hassasiyet, ağrı
– Baş ağrısı
– İştahsızlık
– Makus ağız kokusu
– Ses değişiklikleri.
Çocuklarda bunlarla birlikte ayrıyeten:
– Mide bulantısı
– Kusma
– Karın ağrısı da eşlik edebilir.
TONSİLİT TEDAVİSİ NASILDIR?
Akut bademcik enfeksiyonlarının toparlanma evresi 1 hafta civarında sürmektedir. İlaçla tedavinin başlamasının akabinde 3-4 gün süren ateş ve ağrı devam edebilmektedir.
Bakteriyel enfeksiyon tedavilerinde antibiyotikler, ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar, boğazı rahatlatan pastiller ve bağışıklık istemini güçlendirmek için C vitamini dayanakları verilmektedir.
Viral enfeksiyonlarda erişkin ve çocuklara verilen ilaçlar değişmekle birlikte ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar, bağışıklık sistemini destekleyen vitamin ve mineraller, boğazda oluşan ağrıları rahatlatmak için pastiller kullanılmaktadır. Daha ağır tablolarda serum verilebilmektedir.
Bir erişkin ya da çocuk 1 sene içinde 7 kez ya da 3 sene boyunca her sene 5 sefer bademcik enfeksiyonu geçirmişse bademcik operasyonu yapılmasına karar verilebilmektedir.
Kronik tonsilitin akut atakları ilaç tedavileriyle düzeltilebilmektedir ancak çok sık geçirilmesi bedendeki öbür sistemlerin bozulmasına yol açabilmektedir.
Özellikle streptokok bakterisinin yol açtığı kronik tonsilit, akut romatizmal ateş denilen kronik diğer bir hastalığa neden olabilmektedir.
Akut romatizmal ateş ise kalp ve kalp kapakçığına ziyan veren, böbrek yetmezliğine sebep olabilen bir hastalıktır. Bütün bu hastalıkları da önleyebilmek ismine hastanın genel hayat kalitesini artırmak ismine bademcik operasyonu yapılması gerekmektedir.
Ayrıca ekseriyetle çocuklarda görülen ateşin sık sık yükseldiği nedeni bilinmeyen ateş tablosunda da bademcikler alınabilmektedir. Yüksek ateşin nedeni bademcik olarak düşünülmektedir. Bademciklerde bulgu olarak bir sorun olmaz ancak çocuğa yapılan çeşitli testlerde CRP üzere bedeller yüksek çıkmaktadır.
Bademcik enfeksiyonuna bağlı olarak bazen bademcikler çok bir halde büyümektedir. Hasta da yutma zorluğu ya da ateş yapmamaktadır lakin hastanın nefes yolunu kapatabilmektedir. Bu duruma öpüşen bademcik denmektedir. Öpüşen bademcik erişkin ve çocuk apnesini tetiklemektedir. Kaliteli uyku uyuyamaz hasta ve horlamaları artmaktadır. Bu cins durumlarda da yeniden bademciklerin alınması gerebilmektedir.