Ayşe Sayın | Ankara
Getty ImagesTürkiye son 24 yılın en yüksek enflasyonu ve çabucak herkesin hissettiği hayat pahalılığını yaşarken, bu durumun iktidardaki AKP ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın oylarında düşüşe yol açtığı birçok kamuoyu şirketi tarafından tabir ediliyor.
AKP kulislerinde de Nurettin Nebati’nin Hazine ve Maliye Bakanlığı’na gelmesi ve aralık ayındaki kur krizi sonrasında enflasyondaki rekor artışın parti oylarına olumsuz yansıdığı kabul ediliyor.
Ancak emekli, taban fiyat artırımları, 3600 ek gösterge düzenlemesinin olumlu tesirlerinin görülmeye başladığını ve Erdoğan’ın oylarının yüzde 39-41 bandına çıktığını savunan AKP kurmayları, yaşanan durumu aile içi hengameye benzeterek, “Evet konutta geçimsizlik, huzursuzluk var ancak bu, boşanacakları manasına gelmiyor” sözleriyle özetliyor.
Geçen Aralık ayı başında Lütfü Elvan’ın istifasının akabinde iktisadın başına, Nurettin Nebati’nin getirilmesi, Erdoğan’ın “faiz neden, enflasyon sonuç” sözleriyle özetlediği, faiz artırımına karşı tavrı doğrultusunda uygulanan iktisat siyaseti, aralık sonunda kur krizi ile sonuçlanmıştı.
İktidarın kur muhafazalı mevduat sistemini uygulamaya koymasıyla bir mühlet frenlenen döviz kurlarındaki artış, enflasyon ve hayat pahalılığına ise tahlil olmadı.
İktidar taban fiyatta bu yıl ikinci kere, temmuz ayında artış yapılmak zorunda kaldı.
Bir anlamda “seçim arifesinde” yaşanan iktisattaki bu olumsuz gelişmelerin akabinde emekli, memur ve 3600 ek gösterge düzenlemesi ile fiyatlı kısımları enflasyona ezdirmeme hesabı yapan iktidar partisine nazaran, bu adımlar seçmende de olumlu karşılık buldu.
OYLARA NASIL YANSIDI?
AKP’de iktisatta alınan kararların oylara nasıl yansıdığı da dikkatle izleniyor. Parti kurmaylarının verdiği bilgiye nazaran geçen Aralık ayında yaşanan kur krizi nedeniyle yılbaşında partinin oyları yüzde 34’lere, Erdoğan’ın oyları da yüzde 46’ya kadar geriledi
Şu anda parti anketlerinde Erdoğan’ın oyu yüzde 49-51 bandında, partinin oyu ise yüzde 38’lerde göründüğünü belirten AKP kurmayları, son üç aydır da bu oranda gerileme olmadığını belirtiyor.
Getty Images‘GEÇİMSİZLİK VAR’
AKP kaynakları, ekonomik ıstıraplar nedeniyle yurttaşların bunaldığını ve bu nedenle iktidara kızgınlık söz etse en güç süreçte bile partiden kopmadığını savunuyor.
Hayat pahalılığı nedeniyle yurttaşın rahatsız olduğunu ve yansısını de gösterdiğini belirten AKP’li bir kaynak, durumu aile içi hengameye benzetiyor:
“Her konutta karı koca ortasında geçim kasveti varsa arbede olur. Evet meskende bir geçimsizlik, huzursuzluk var, ancak bu boşanacakları manasına gelmiyor.
“Bizim alanda gördüğümüz iç huzursuzluk var, iktisattan kaynaklı olarak. Global kriz kaynaklı bir sorun var. Son 3 aydır niçin toparlanma var pekala? Zira minimum fiyat emekli aylıklarında düzgünleştirme oldu.”
AKP’ye nazaran CHP oyları yüzde 23-24 bandında seyrederken, UYGUN Parti yüzde 12’nin üzerine hiç çıkmadı.
MHP’nin oyunu yüzde 9-10 bandında, HDP’nin ise 9-11 bandında olduğunu savunan AKP’lilere nazaran parti seçmeni, rastgele bir partiye gitmiş değil:
“Bizden bir yere oy falan gitmiyor. Pandemi başladığında siyasette bir psikoloji oluştu. Kar-kıyamet olduğunda kimse yerinden kıpırdamaz ya, şu anda da o denli bir psikoloji var, herkes yerinde duruyor.”
‘ANKETLER DUYGUSAL, GERÇEK OLAN SANDIK’
Anketlerin aldatıcı sonuçları olabildiğine dikkat çeken AKP’li bir parti yöneticisine nazaran seçmen kızgınlıkla “oy vermeyeceğim” dese de sandığa gittiğinde çoğunlukla tavrını değiştiriyor:
“Anketlerde sorulan, ‘Oy vermeyeceğim’ sözü duygusal bir tabirdir. Fakat sandıktaki oy verme davranışı rasyonel. Onun için sandıkla anket ortasında rasyonel makas vardır. Adama ‘Bu problemleri kim çözer?’ diye soruyorsun, ‘Erdoğan çözer’ diyor. Aslında seçmen, ‘Şu sorunu çözün, ben de sana rahatlıkla oy vereyim’ diyor.”
Getty Images‘SİSTEMİN OTURMASI 10 YIL ALIR’
AKP anketlerine nazaran, Erdoğan ile partinin oyları ortasında yaklaşık yüzde 11-12’lik far bulunuyor. Parti ile Erdoğan ortasındaki geçmiş yıllarda da yüzde 2-10 ortası bir makas bulunduğunu belirten bir parti yöneticisi, cumhurbaşkanlığı sisteminin de bu makasın nasıl şekilleneceğine tesiri olacağı görüşünde:
“Biz hala eski sistemin siyasal kültürüyle düşünüyoruz. Zira cumhurbaşkanlığı sisteminin siyasal kültürü şimdi oluşmadı Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ilgili bir siyasal kültür oluşmadığı için her kademede önemli manada baş karışıklığı var.
“Zaman içinde siyasi partilerin durumu, yürütme ve yasamanın konumu yerli yerine oturacak. Geçişte muhakkak semptomlar oluşacak oluşacak. Bu, vakit içinde parti ve cumhurbaşkanı ortasındaki bağlantının oylara yansıması formunda de olabilir.”