Akkuyu Nükleer A.Ş. Üretim ve İnşaat Tertip Yöneticisi Denis Sezemin, projede yer alan Türk tedarikçilerin kazandığı tecrübenin altını çizerek, “Türk şirketleri Türkiye’nin ikinci nükleer santral projesi Sinop Nükleer Güç Santrali dahil yeni nükleer santral projeleri için gereç ve ekipman temin etmeye hazır” formunda konuştu. Sezemin, Türk tedarikçi ve şirketlerin öbür ülkelerde gerçekleştirilecek nükleer güç santrallerine eser temin edebilecek seviyeye geldiğini kaydederek, şöyle devam etti: “Projemiz kapsamında birkaç yıldır yerlileştirme süreci devam ediyor ve yerlileştirme oranı yaklaşık 6,5 milyar dolara ulaştı. Milletlerarası mutabakata nazaran yerlileştirme oranı yüzde 40 olmalı. Birkaç bin unsurluk materyal ve ekipman listesi Türk tedarikçi şirketleri için oluşturuldu. Örneğin fizik ve teknik özellikleri açısından özel olan inşaat demirlerinin üretimi ki bu demirler nükleer reaktör demirinde, duvarlarında ve döşemelerinde kullanılıyor. Bu demirleri 2017’de projenin birinci basamaklarında Rusya’dan temin ediyorduk lakin belirli bir evreden sonra Türk üreticileri, sanayi kuruluşları bu gereçlerin imalinde deneyim kazanıp, gerekli standartlara nazaran demir üretiyorlar. Artık bu demirlerin hepsini Türk tedarikçilerden sağlıyoruz.”
‘TÜRK MÜHENDİSLER REAKTÖR VE TÜRBİN KISMINDA ÇALIŞACAK’
Akkuyu NGS’nin işletme kademesinde yaklaşık 4 bin kişinin istihdam edileceğini kaydeden Sezemin, Milletlerarası Muahede kapsamında Rusya’da eğitim gören en az 600 Türk mühendisinin santralde misyon alacağını tabir etti. 2011-2022 yılları ortasında yaklaşık 300 genç Türk nükleer mühendisinin mezun olduğunu belirten Sezemin, “Genç Türk uzmanların hepsi de Akkuyu NGS’de çalışıyor. Hem fiilen nükleer santralin heyetimi hem de montaj sonrası denetim işlerine katılıyorlar. Akkuyu NGS için hedeflenen eğitim programı kapsamında 2027 yılının sonuna kadar 300’ü aşkın Türk gencinin daha Rusya’da eğitim almasını hedefliyoruz. Nükleer mühendislerimiz faaliyette olan nükleer santralin hem reaktör kısmında hem de türbin kısmında çalışacaklar” diye konuştu.
‘BÖLGENİN EN BÜYÜK İŞVERENİ’
Akkuyu NGS’nin bulunduğu bölgeye sağladığı ekonomik ve toplumsal katkının gözle görülür olduğunun altını çizen Sezemin, şunları söyledi: “Mersin SGK Vilayet Müdürlüğü’nce bölgede en çok sigorta primi ödeyen, en çok engelli istihdam eden şirket olduk. Bölgede daima yeni konut ve tesisler yapılıyor. Projemizde Karadeniz ve birçok bölgeden de Türk çalışıyor. Rusya ve dünyanın öbür ülkelerinde inşa ettiğimiz nükleer santrallerden edindiğimiz deneyimler ışığında bir istatistik paylaşabilirim. Faaliyette olan nükleer santralde çalışan 1 kişi için hizmet ve sanayi üzere dalların yan bölümlerinde ek 10 kişilik istihdam yaratılıyor. Nükleer santral faaliyetteyken o bölgedeki nüfus artışının 30 bin bireyden fazla olacaktır. Bunlar vergi ödeyen ve o bölgede hizmet satın alan şahıslar olacak. Akkuyu NGS ile bölgenin iş kapasitesini artırıyor, orta, küçük, büyük ölçekli şirketler önemli gelişim sağlıyor.”
Sezemin, santralin işletme çalışanı için 4500 kişilik hayat alanı inşaatına da başladıklarını tabir ederek, bu projede okul, kreş, market, sıhhat, kültür ve spor tesislerinin bulunacağını kelamlarına ekledi.
‘NGS’DE 1 MİLYON 500 BİN M3 BETON DÖKTÜK’
Sahadaki bütün çalışmaların Milletlerarası Atom Gücü Kurumu’nun (IAEA) belirlediği standartlara ve bağımsız kontrol kuruluşları ve ulusal düzenleyici kurum olan Türkiye Nükleer Düzenleme Kurumu (NDK) denetimlerine nazaran devam ettiğini belirten Sezemin, “İnşaat ve montaj çalışmalarının ve gereç kalitesi bizim için kritik bahislerdir. Beton dökme ve sonrasında yapılan çalışmalar konusundaki kararlar bağımsız bir kurul tarafından veriliyor. Bu kurul yapı kontrol uzmanlarından oluşuyor. Türkiye’de 30024 sayılı resmî gazeteye nazaran bağımsız kontrolü sağlamak zorundayız. Beton karışımları bağımsız bir kontrol kurulu tarafından onaylanmış reçeteye nazaran hazırlanıyor. Akkuyu NGS’de 1 milyon 500 bin m3 beton döktük. Bir yanılgı ya da çatlak tespit edilmemiştir. Fransız Assystem mühendislik şirketi tarafından bağımsız kontrol yapılıyor” sözlerini kullandı.
STANDA AĞIR İLGİ
Samsun’da gerçekleştirilen TEKNOFEST KARADENİZ’de yer alan Akkuyu NGS standına şenlik boyunca çocuklar, gençler, lise ve üniversite öğrencileri ağır ilgi gösterdi. Akkuyu NGS yetkilileri stantta gençlerin “nükleer” ve “Akkuyu NGS Projesi” hakkında merak ettiği soruları yanıtladı.