Kuzey Ege’nin değerli sulak alanlarından biri olan Balıkesir’deki Akçay Sazlığı’nın sulak alan olmaktan çıkarılarak organize sanayi bölgesi haline getirilmesi için birçok metoda başvuruldu. Edremit Belediyesi tarafından verilen inşaat ruhsatlarının iptali için açılan davada eksperler bölgenin sulak alan niteliğine dikkat çekti. Eksper raporu, Akçay Sulak Alanı’na verilen inşaat ruhsatlarının geçersiz olduğunu söylüyor.
Önce Balıkesir Büyükşehir Belediyesi tarafından moloz ve hafriyat dökülerek doldurulmak istendi, üzerine Edremit Belediyesi tarafından “Enginkent Akçay” isimli bir konut projesi için inşaat ruhsatı verildi.
Uğur Mumcu Araştırmacı Gazetecilik Vakfı’nın haber portalı, Gazetecilik Platformu’ndan Elifcan Yüksel’in haberine nazaran, Akçay Sazlığı ve Sulak Alanı’ndaki projelere karşı bölgedeki çok sayıda sivil toplum kuruluşu ve bir küme yurttaş tarafından dava açılmıştı. Balıkesir 2. Yönetim Mahkemesine açılan davada alanla ilgili mevcut imar durumunun, sulak alan mevzuatı ve korunan alan mevzuatına alışılmamış olduğu vurgulanarak ruhsatların iptali istenmişti.
Bilirkişi Raporu: “Ruhsatlar Geçersizdir”
Dava kapsamında 11.05.2022 tarihinde yapılan eksper keşfinin raporu mahkemeye sunuldu. Uzman raporunda özetle;
Edremit Belediyesi tarafından verilen inşaat ruhsatlarının onaylanmış rastgele bir imar planına dayanmadığı, Edremit Belediyesi’nin inşaat ruhsatlarına destek yaptığı mülga Zeytinli Belediye Meclisi’nin ilgili kararının geçersiz olduğu, Edremit Belediye Meclisi’nin kararlarının Mekânsal Planlar İmal Yönetmeliği’ne nazaran rastgele bir geçerliliğinin bulunmadığı ve sonuç olarak Edremit Belediye Başkanlığı tarafından verilen ruhsatların imar yönetmeliğine ters olduğu saptaması yapıldı.
Raporda ayrıyeten, “İnşaatına başlanan ve devam eden kelam konusu yapılaşmaların mevcut ekolojik sistemi olumsuz etkileyeceği münasebetleri ile Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’ne uygun değildir” sözleri yer aldı.
“Akçay Sulak Alanı’ndaki canlıların hayat hakkı gasp ediliyor”
Doğa Derneği ismine konuşan Biyoçeşitlilik Araştırma Koordinatörü Şafak Arslan, Akçay Sazlığı Sulak Alanı’nın sulak alanların korunması yönetmeliği kapsamında muhafaza altında olduğunun ve alanda rastgele bir inşaat faaliyetinin yapılamayacağının altını çiziyor. Arslan, “Akçay Sazlığı Sulak Alanı o bölgedeki az sayıda sulak alandan biri ve bölge için hayli değerli. Zira global iklim değişikliğiyle gayret yerelden başlar. Alan, canlılara konut sahipliği yapıyor. Canlılar obje değil özne olarak konumlandırılmalıdır. Alandaki yapılaşma faaliyetleri bölgedeki çeşitliliği ve ekosistemi bitirir” diyor.
Sulak alanlar gelecekte su kıtlığıyla başa çıkmanın teminatıdır
Doğa Araştırmaları Derneği Akçay Sazlığı ve Sulak Alanı ekosistem kıymetlendirme bilgileri, global iklim değişikliğine karşı sulak alanların karbon yutak alanı olarak değerini ortaya koyuyor ve sulak alanların yağmur ormanlarından sonra atmosferik karbonu en çok bağlayan doğal ömür ortamlarından biri olduğuna dikkat çekiyor. Raporda yer verilen sözler şöyle: “Akçay Sazlığı ve Sulak Alanı üzere kıyısal sulak alanlar, global iklim değişikliğine bağlı deniz düzeyi yükselmesine karşı iç bölümleri koruyan doğal bariyer niteliğini taşıyor. Bu sebeple sağlıklı sulak alanlar gelecekte su kıtlığı ile başa çıkmanın teminatı. Akçay Sazlığı ve Sulak Alanı her ne kadar makul bir düzeyde doğal yapısından uzaklaşmış olsa da, rehabilitasyon potansiyeli yüksek sulak alanlar ortasında.”
Akçay Sazlığı Sulak Alanı, kuşlar için üreme, göç esnasında konaklama ve kışlama alanı
Alandaki yarım saatlik bir kuş müşahede çeşidinde 35-40 çeşidin rahatlıkla görülebildiğini belirten Şafak Arslan kelamlarına şöyle devam ediyor: “Kuşlar üzerinden ilerlemek değerli, zira kuşlar bizim için gösterge cinsler. Bir alanda kuşlar varsa o alanda ekosistem hizmetleri, ekosistem faaliyetleri sağlıklı bir formda devam ediyor demektir. Şayet alanda kuşlar yoksa ve terk etmeye başladılarsa o alanda yolunda gitmeyen işler vardır. Bu alanları talan etmek kuşların o bölgedeki konaklama, üreme, kışlama imkânını elinden alır.”
Doğa Araştırmaları Derneği Akçay Sazlığı ve Sulak Alanı Kuş Raporu bilgilerine nazaran, Akçay Sazlığı ve Sulak Alanı’nda bugüne kadar toplam 165 kuş tipi gözlemlenmiş. Bu sayı, Türkiye’de bugüne kadar kaydedilmiş 495 kuş tipinin yüzde 34’üne eşit. Yani Türkiye’de bulunan her üç kuş çeşidinden biri, Akçay Sazlığı ve Sulak Alanı’nda görülüyor. Ayrıyeten alanda gözlemlenen ve kayıt altına alınan 165 kuş tipinin 111’i, yani yüzde 67’si Türkiye’nin taraf olduğu Bern Kontratı uyarınca kesinlikle korunacak hayvan cinsleri listesinde yer alıyor.
Kuşlar, Akçay Sazlığı’nı akaryakıt istasyonu üzere kullanıyor
Akçay Sazlığı, Kıyı Ege üzerindeki göç rotalardan biri. Tabiat Araştırmaları Derneği’nden Uzman Biyolog, Kuş Uzmanı Lider Sinav’a nazaran göç rotalarını korumak hayati ehemmiyet taşıyor. Zira bu alanlar, kuşların dinlenerek göçlerine sağlıklı bir halde devam etmelerine yardımcı oluyor. İmtihan: “Bu alanları şöyle söz edelim. Uzun bir yola çıktınız. İstanbul’dan Antalya’ya gidiyorsunuz. Yolda muhtaçlık duyduğunuz şeylerden biri akaryakıt istasyonudur. Orada durduğunuz kısa mühlet sizin için hayati kıymettedir. Akaryakıt alırsınız, su alırsınız. Kuşlar için de tıpkı manası taşıyor bu alanlar. Bu alanları korursak, kuşlar alanı akaryakıt istasyonları üzere kullanıp göçlerine başarılı bir halde devam edebilir. Bunun için alandaki insan faaliyetlerinin, konut projelerinin, molozların olmaması gerekir.”
Sulak alanlar global iklim değişikliğiyle uğraş eder
Dünyada ve Türkiye’de global iklim değişikliğine dikkat çeken Şafak Arslan, Türkiye’nin Paris İklim Mutabakatı ile global iklim değişikliğiyle uğraş edeceğini ve gerekli adımları atacağını taahhüt ederek mukaveleye imza atmış olduğunu hatırlatıyor. Global iklim değişikliğiyle çabada sulak alanların kıymetini vurgulayan Arslan, bu alanların kentle iç içe olması sebebiyle beşerler için daha kullanılabilir durumda olduğunu ve bu sayede kentlerdeki sıcaklık tesirinin yahut karbon artışının hissedilmemesini sağladığını söylüyor. Arslan, “Aslında bir yerde global iklim değişikliğiyle gayret etmiş oluyor. Lakin biz hem milletlerarası mukavelelerde hem ulusal hareket planlarında, global iklim değişikliğiyle gayret edeceğiz derken bu stil sulak alanları kaybetmeye başlıyoruz. Burada birbiri ile çelişen siyasetler kelam konusu” diyor.
“Doğal yapısı korunursa Akçay Sazlığı Sulak Alanı çok daha fazla flamingoya konut sahipliği yapabilir”
Üreme devrinde alanda beslenip üreyen tiplerin varlığına değinen Önder İmtihan, “Alandaki su kalitesinden vejetasyona, insan rahatsızlığının az oluşuna kadar birçok bileşenin etkileşimi sonucu biyoçeşitlilik ya var olur ya kaybolur. Alanı müdafaamız durumunda oradaki cins sayısı ve bolluğu artar. Yani oraya gelen bir flamingo varsa, alan güzel bir halde korunduğunda çok daha fazla sayıda flamingoyu görmek mümkün olabilir” diyor.