AK Parti iktidarının Alevi açılımı kapsamında 2009 ve 2010 yıllarında düzenlenen çalıştaylarda, Alevi vatandaşların sorun ve talepleri ele alındı.
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, 7 etaptan oluşan çalıştayların birincisi 3-4 Haziran 2009’da, sonuncusu 28-30 Ocak 2010’da gerçekleştirildi.
Çalıştaylarda Alevi sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri, bilim adamları, sendika, meslek odası, üniversite, medya, siyasi parti temsilcileri, ilahiyatçılar ve Diyanet İşleri Başkanlığı vazifelileri fikir ve tekliflerini lisana getirdi.
Tamamı Alevilerden oluşan yüksek iştirakin sağlandığı Ankara’daki birinci çalıştayda, o gün prestijiyle yaşanan sorunlar ve kökenlerine odaklanıldı. Ana teması “Aleviliğe içeriden bakış” olan çalıştayda, telaffuz çeşitliliğindeki tüm Alevi kümelerin mevcut durumlarının tespiti, problemli devam eden alakalarının aşikâr başlı boyutlarının açığa çıkarılması ve tahlil için yol haritası oluşturulması amaçlandı.
8 Temmuz 2009’da İstanbul’da gerçekleştirilen ikinci çalıştayın ana teması “Alevilere akademik bakış” oldu. Alevilere ait algıların bilimsel kamuoyunda nasıl şekillendiğini sorgulamayı amaçlayan çalıştayda, “Mevcut akademik literatürde Aleviler nasıl değerlendirilmektedir”, “Alevi sıkıntısının aşikâr başlı istikametleri hakkında akademik ilgi topluma ne çeşit imkanlar sunabilir” üzere sorulara cevap arandı.
Üçüncü çalıştay, ilahiyat etraflarından akademisyenlerin iştirakiyle 19 Ağustos 2009’da Ankara’da düzenlendi. Bu çalıştayda, Aleviler ortasında görece ilgi gören kimi temel tasaların ilahiyatçılar nezdinde nasıl değerlendirildiği sorularına yük verildi.
Dördüncü çalıştay, sivil toplum kuruluşu temsilcileriyle 30 Eylül 2009’da Ankara’da gerçekleştirilirken, STK’lar, insan hakları ve demokrasi söylemi etrafında Alevilerin karşı karşıya bulunduğu problemleri ele aldı.
İstanbul’da medya mensuplarının iştirakiyle 11 Kasım 2009’da yapılan beşinci çalıştayda, Alevilerin medyadaki temsili görüşüldü.
Altıncı çalıştay, 17 Aralık 2009’da Ankara’da geçmişte ya da siyasette etkin rol alan siyasetçilerle gerçekleştirildi.
Çalışma 28-30 Ocak 2010’da Ankara Kızılcahamam’da düzenlenen yedinci çalıştayla tamamlandı. Evvelki toplantılarda yer alan belirli sayıda iştirakçiyle yapılan toplantıda, tüm çalıştayların sonuçları tekrar ele alındı. Mevcut durum, iştirakçilerin çeşitliliği içinde bir sefer daha müzakere edildi.
Çalıştaylar sonunda en son rapor hazırlandı
Çalıştaylar sonunda alınan kararlar, hazırlanan son raporla kamuoyuna duyuruldu. Alevi Çalıştayları Kesin Raporu, “bağlam ve konsept”, “referans ve sabiteler”, “kimlik sorunları” ile “değerlendirme ve öneriler” olmak üzere 4 kısımdan oluştu.
Nihai raporda, “Alevilerin kesintili ve içine lakin ağır bir mağduriyetin yerleştirilebildiği tarih bilgisinin, yaygın Alevi telaffuzunun belirli başlı sonlarını gösterdiği” görüşüne yer verildi. Raporda, gerek Alevilerin gerek Sünnilerin geçmişe nasıl bakılması gerektiği konusunda aklıselimle hareket etmesi gerektiği tabir edildi.
Devletin rastgele bir inanç alanının içeriğine müdahale edemeyeceği ve onu düzenleyemeyeceği vurgulanan raporda, fakat bu alanların teminat altına alınması için esirgeyici roller üstlenebileceği belirtildi.
Bu kapsamda Alevilerin de kendi yükümlülüklerini yerine getirerek, inanç alanlarını tam netlik içinde ortaya koymaları gerekliliği üzerinde duruldu.
Toplumsal birlik ve beraberliğin, tüm inanç kümelerinin eşitlikçi formda yaşadığı hukuk devletinde sağlanabileceği vurgulanan raporda, “Alevi sorunu, hukuk devleti normlarıyla hiçbir biçimde çelişmeyen bir laiklik anlayışıyla ele alınmalı ve çözülmelidir” sözlerine yer verildi.
Raporda, Sünni ve Alevilerin birbirine ihtimamlı davranmasının, karşılıklı empati ve yakınlaşmanın süreci olumlu etkileyeceği böylelikle günlük hayatta var olan ilgi bozukluklarının da aşılabileceği belirtildi.
Diyanet İşleri Başkanlığının konumu
Diyanetin öteki mezheplere nasıl hizmet götüreceği, devletin nasıl bir yapılanmaya gideceği konusunda tüzel çerçevede çalışmalar yapılması gerekliliğine işaret edilen raporda, şunlar kaydedildi:
“Sorunun Diyanetten çok devletin bir sorunu olduğu göz arkası edilmemelidir. Diyanet ne Mevlevi ne Nakşibendiler üzere tarikatlar ne de Alevilik, Nusayrilik üzere farklı inanç kümeleri için tasarlanmıştır. Bugün birçoğu ilgili yasa ve mevzuatlar gereği yasal statüye sahip olmayan bu yapılanmaların önündeki mahzurların anayasal sistemin gereklilikleri içinde kaldırılması toplumda rahatlama sağlayacaktır.”
İnanç hizmetleri konusunda Diyanet İşleri Başkanlığıyla hiçbir irtibat kurmak istemeyen Alevilerin taleplerinin de dikkate alınmasının değeri vurgulanan raporda, bu Alevilerin durumlarına uygun bir yapılanmaya, laik devlet prensibi korunarak fırsat verilebileceği belirtildi.
Madımak Oteli
Madımak olayının tüm boyutlarıyla aydınlatılmasının değeri vurgulanan raporda, vatandaşlar ortasındaki kin, nefret ve düşmanlığı körükleyen ögelerin tasfiye edilmesi gerektiği belirtildi.
Kamulaştırılan Madımak Oteli’nin bir kısmının, hayatını kaybedenlerin anısını hatırlatacak biçimde düzenlenmesi önerilen raporda, bu düzenlemenin geçiştirmeyi değil yüzleşmeyi öncelemesinin kıymetine değinildi.
Raporda, otelin girişine, olayı telin eden, kurbanların isimlerinin de sıralandığı, “Ortak acı anısı, sağduyu ve sevgi yoksunluğunun çok acı verici olaylarından birisi 2 Temmuz 1993’te burada yer alan Madımak Oteli’nde yaşanmıştır. Bu acı olayın kurbanlarının isimlerini, başka bütün sevgisizlik kurbanlarıyla birlikte, ortak ve derin bir acıyla ve rahmetle anıyoruz” sözlerinin bulunduğu pano asılması tavsiye edildi.
Madımak Oteli, Bilim ve Kültür Merkezi oldu
Çalıştaylar sonrasında Sivas’taki Madımak Oteli, kamulaştırılıp yenilendi ve Bilim ve Kültür Merkezi olarak düzenlendi.
İç dizaynı büsbütün değiştirilen binanın anı köşesinde, vefat edenlerin isimlerinin bulunduğu kısımlar oluşturuldu. İsimler alfabetik sıraya nazaran yazıldı.
Ölenlerin isimlerinin yer aldığı kısmın bir yanında Aşık Veysel, Pir Sultan Abdal, Aşık Ruhsati, başka yanında Hacı Bektaşı Veli, Mevlana Celaleddini Rumi, Yunus Emre’nin özlü kelamları de yer aldı.
Daha evvel otelden bağımsız et lokantası olarak kullanılan kısım ise binayla birleştirilerek 10 bin kitaplık çocuk kütüphanesi haline getirildi.
Nevşehir Üniversitesinin ismi Hacı Bektaş Veli Üniversitesi olarak değiştirildi.
8 bin 740 talep belirlendi
Devam eden süreçte İçişleri ile Kültür ve Turizm bakanlıklarının uyumunda ülkedeki 1585 cemevinin tamamı ziyaret edilerek, Alevi-Bektaşi vatandaşların toplam 8 bin 740 talebi belirlendi. Bu taleplerin 5 bin 600’ü karşılandı.
Diğer taleplerle ilgili İçişleri, Kültür ve Turizm ile Adalet bakanlıklarının yürüttüğü çalışmalar hızlandırıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan bugün açıklama yapacak
Cumhurbaşkanı Erdoğan, bugün İstanbul’da Şahkulu Sultan Dergahı ve Cemevi’ni ziyaret edecek. Dergah içinde yeni inşa edilen kompleksin açılışını yapacak Erdoğan, kimi cemevlerinin toplu açılışını da gerçekleştirecek. Burada Alevi vatandaşların meselelerinin tahliline dönük yeni kararları açıklaması beklenen Erdoğan, partisinin salı günü yapılan TBMM Küme Toplantısı’nda, “İnşallah önümüzdeki cuma günü yeni bir adımını atacağımız çalışmalarla Alevi kardeşlerimizi ülkemizden koparma projelerini de onlara karşın akamete uğratıyoruz.” diye konuşmuştu.