Sinema topluluğunun vakit zaman ele aldığı, ekseriyetle bekar Cihangir ortamlarında tavında dövülen bir sorundur bu. Ailenin ne olup olmadığı, toplumsal fonksiyonu, bireyin özgürlüğü ve özgünlüğü noktasındaki tesiri ve nihayetinde sanatsal üretime mani teşkil edip etmediği tartışmasının kazananı ekseriyetle ‘aile olmayanlar’dır. Zira bekara aile boşamak kolay. Fekat daha değerlisi bilhassa özgürlükçü geçinen çevrelerin aileye yaklaşımındaki sertlik, hiç aile olamamışlığın göstergesi sanırım.
AİLE OLAMAMIŞLARIN AİLE İLE SORUNU VAR
Elbette kavramlar, olgular ve yaşayışlar değerlendirmeyi temelden etkiliyor. Ailenin kıymetli olmadığı, jenerasyonların bir ortada yaşamadığı, özgürlük namına herkesin kendi köşesine çekildiği, en azından günün belirli vakitlerinde bir ortada olmanın mahpusluk olarak addediliği bakış açısı önümüzde duruyor. Bu ahval üzere olanlara aileyi anlatmak kolay değil. Gerekmiyor da… Mevzumuz bu değil.
Soru şu; aile, sinema üretimine mani mi?
Burada kastedilen aile elbette aileden müsaade almak, ailenin dayanağını almak üzere başlıklar değil. Aile olmanın sorumluluğunu almak, bunun gereğini yapmak, gerektiğinde fedakarlıkta bulunmak… Temel sıkıntı bu…
Fedarkarlık mı, kendinden ödün vermek mi?
Sorumluluk mu, mahkumiyet/mecburiyet mi?
Gereğini yapmak mı, yapmak zorunda kalmak mı?
Duygu mu, gerçek mi?
Kendin mi, kendinle diğerleri mı?
Bu sorulara verilen yanıtlar insanın aileye bakışını belirler. Sinemadaki üretimin önünde ailenin mani olduğunu düşünenler çoklukla ikinci kısımda yer alanlardır. Zira onlara nazaran sinema üretimi aile ile mümkün değildir. ‘Zordur’ denmiyor, mümkün olmadığı belirtiliyor.
Zira ailesi olanın uzun çalışma saatlerine ahenk sağlamasın imkansızdır. Ayrıyeten sanat üretiminin gereği olan suhulet, sükunet, keyfiyet ortadan kaybolur. Zira hayatını paylaştığın, yani kendini paylaştığın, yani her duygunu ve manasını bölüştüğün biri ve birileri vardır. Tek başına olamazsın. O denli kalamazsın.
Ve bütün bu belirtiler doğrudur. Tam da bu yüzden aslında aile değerlidir ve var olmalıdır. İnsan nasıl ki tek başına kendisi olamazsa, yani insan tanımadan beşerle olmadan kendini bulamazsa, aile de bu arayışın en yakın halkasıdır.
EŞYA İLE KURULAN İLGİ AİLEYE Mİ BAĞLI?
Mutlu olup olmamak, kendine uygun birini bulmak üzere durumlar başka elbette. Buna kimse garanti veremez. Lakin aile olmak esasen tamı tamına sizi tamamlayan şahısla olmak demek değildir. Eksikliklerine, fazlalıklarına, varlığına tahammül edebileceğiniz, hudutlarda anlaştığınız kişi ile birlikte olmak ve çoğalmaktır.
Ailesi olmayanın, aile olmayanın, çocuk sahibi olmayanın eşya ve insan hakkında anlattıkları, sözü daima eksik kalır zannımca. Sadece bu sebepten bile sinemacının aile ile olması gerekir. Zira ‘eş’ demek, yalnızca kendinde olan ve hatta kendine bilem açamadığın kimi kapıları açmak demektir. Anne-baba olmak demek, dünyaya bir ‘eser’ getirmek ve bu eserler en derin duygusal, sezgisel, zihinsel bağ kurmak manasına gelir.
Ve işte tam da burada sanatsal üretimin gayesi olan ‘eser’ ortaya koyma noktasına varırız. Ailesi olan herkes temelinde bir eser ortaya koyar.
HAYAT NEDEN KOLAY OLSUN Kİ!
Peki, aile ile sinema güç mu? Elbette güç. Bir senaryo ile geçirmeniz gereken uzun vakitler, bir sinemaya hazırlanmanız gereken aylar, bir sinema üretimi ile geçirmeniz gereken yıllar kelam konusu iken birebir esnada aile ile de olmanız gerekir.
Sinemacı için aile hakikaten çok güç. Lakin sinemacı için hayat neden kolay olsun ki
Özgürlük ya da özgünlük için gerekli olan şey rahatlık değil, farkındalıktır.
Zor olan kaideler üretimi besler.
Sanat yapıtı, eşsiz deniz görünümünde bir eliniz yağda bir eliniz baldayken ortaya çıkmaz. Bütün büyük sanatkarların güç hayatları, pişmanlıkları, düşünceleri olmuştur. Fekat illa da bütün bu mahrumluklar ya da fazlalıklardan beslenmişlerdir.
Kaldı ki aile böylesine şeylerle kıyaslanacak bir zorluk değildir.
ENGEL DEĞİL MERTEBE
Ailenin sinema üretimine mani olup olmayacağını belirleyen şeylerden biri de aile fertlerinin tavrıdır elbette. Eşi sinemacı iken kendisi olmayan bir bayan ya da erkek, sinemacılığın, sinema üretiminin koşullarının farkında olarak kabule yönelmeli. aksi takdirde zati sıkıntı olacak kaideler daha da zorlaşabilir. çünkü bu hayatın her alanında, her meslekte, her paydaşlıkta da beklenen bir durumdur.
Neresinden bakarsanız bakın aile pürüz değil, basamaktır. Mertebe aşmak, gelişmek, farkına varmak, paylaşmak, sezmek, hissetmek için gereklidir. Ailenin mani olacağı düşünülen her şey/yaklaşım özünde problemlidir.
Özellikle yenilik, çağdaşlık, özgün üretim ve özgürlük ismine aileyi problemli bir alan üzere göstermek isteyenlerin hangi aktüel hususlarında tabanını yapmaya çalıştıklarını söylemeye gerek bile yok. Bu yazının konusu olamayacak kadar bayağı durumlar. Bizi ilgilendiren temeldir, temel mantıktır, farkına varmaktır. Ne keyifli aile olabilene ve farkına varabilene…