Hem insan genomu hem de ahtapot genomu, kendilerini çoğaltabilen yahut genomun etrafında hareket edebilen çok sayıda ‘atlama geni’ yahut transpozon içeriyor. Hepsi etkin olmasa da, bu transpozonlar evrimsel süreçler için hammadde olarak görülüyor.
TRT Haber’de yer alan bilgilere nazaran yeni bir çalışmayla, ahtapot beyninin bilişsel maharetlerini gerçekleştirdiği kısımda, ‘Uzun Serpiştirilmiş Nükleer Elementler’ ailesine ilişkin transpozonlar keşfedildi.
Çalışmanın ortaya koyduğuna nazaran, ahtapotların beyninde bulunan transpozonlar insan beyninde de benzeri bir noktada bulunuyor.
İtalya’da bulunan Stazione Zoologica Anton Dohrn araştırma enstitüsünde biyolog olan Giovanna Ponte, “Mikroskop altında, bu elementin dikey lobda, ahtapotların öğrenme ve bilişsel yeteneklerinin yeri olan beynin yapısında çok güçlü bir aktivite sinyali gördüğümde tam manasıyla sandalyeye atladım. Zira bu nokta, insanlardaki hipokampusun (beynin hafıza merkezi) bulunduğu yerle aynı” dedi.
TRANSPOZONLAR ÖĞRENMEDE AKTİF
Son araştırmalar, ‘Uzun Serpiştirilmiş Nükleer Elementler’ ailesine ilişkin transpozonlarının insan beyninde nasıl dikkatli bir halde düzenlendiğini ortaya koymakla birlikte, düşünme, öğrenme ve hafıza ile temaslı olduklarını ispatlamıştır. Araştırma ayrıyeten, transpozonların en çok, öğrenme süreçlerinin kısmen denetim edildiği hipokampusta faal olduğunu da söylüyor.
Araştırmacılar, bu atlama genlerini iki ahtapot çeşidinin – yaygın ahtapot (Ahtapot vulgaris) ve Kaliforniya ahtapotunun (Ahtapot bimaculoides) – beyinlerinde birebir noktada bularak, bu deniz canlılarının sergilediği yüksek zekanın gerisinde kıymetli bir neden bulmuş olabileceklerini düşünüyorlar.
Transpozonların moleküler kopyala-yapıştır ve kes-yapıştır düzeneklerini kullandıkları bilinirken, yapılan çalışma burada bilinenden daha fazlasının olduğunu gösteriyor. Yani transpozonların beyin de dahil olmak üzere hudut sisteminin karmaşıklığı ile direkt bir bağlantısı var.