UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan Afrodisias Antik Kenti’nin bilinen en büyük konutunun olduğu alanda, hafriyat çalışmaları 36 yıl ortadan sonra tekrar başladı.
Aydın’ın Karacasu ilçesindeki antik kentte birinci hafriyatlar, 1904’te Fransız mühendis Paul Gaudin tarafından yapıldı. Bölgedeki kapsamlı arkeolojik çalışmalar ise 1961-1990 yıllarında Prof. Dr. Kenan Erim öncülüğünde gerçekleştirildi.
Erim’in 1990’da vefatının akabinde hafriyatlar, misyonu devralan Oxford Üniversitesinden Prof. Dr. Roland R. R. Smith başkanlığında sürdürülüyor.
“SADECE BİR MESKEN DEĞİL…”
Prof. Dr. Roland R.R. Smith, bulunan Kibele heykelciği nedeniyle “Kibele Evi” olarak isimlendirilen, milattan sonra 5. ve 6. yüzyıllara tarihlenen konutun bulunduğu alanda çalışmalar yapacaklarını söyledi.
Erim tarafından 1986 yılında kazılan ve bir kısmı ortaya çıkarılan yapıya yeni bir arkeolojik yaklaşımla tekrar bakmaya başladıklarını belirten Smith, “Yeni metotlarla kazıyı tamamlamak, etrafını düzenlemek, belgelemesini yapmak, konservasyonunu tamamlamak, ziyaretçiye açık ve ulaşılır hale getirmek üzere bu yıl burada çalışıyoruz. Burada aslında büyük bir mahalleye bakıyoruz. Yalnızca bir mesken değil. Sur duvarlarının çabucak tabanına inşa edilmiş, büyük bir depo yapısı ve onun yanında bir sokak ve burada büyük bir konak, köşk görüyoruz” dedi.
Kazılarda daha evvel gün yüzüne çıkarılmış kalıntıları da tekrar incelemeye aldıklarını aktaran Smith, meskenin yerinin siyah ve beyaz mermerden yapıldığını ve son derece görkemli olduğunu belirlediklerini anlattı.
“EV SAHİBİ, PAGAN GELENEKLERİNİ DEVAM ETTİRİYORDU”
Evin yapıldığı devirde Afrodisias’ta resmi dinin Hıristiyanlık olduğunu belirten Smith, güçlü bir aristokrata ilişkin olduğu düşünülen konutta o periyotta Kibele heykelciği bulunmasının epey çarpıcı olduğunu vurguladı.
Smith, o devirde kamuya açık rastgele bir yerde Hıristiyan olmayan dini gelenekleri sürdürmenin mümkün olmadığını kaydederek “Fakat bu geç antik kent konutundan anlıyoruz ki burada yaşayan aristokrat, bir Pagan’dı ve Pagan geleneklerini meskeninin içinde devam ettiriyordu” diye konuştu.
GİZEMLİ TÜNELLER
Yapının altında tüneller keşfettiklerini de aktaran Smith şöyle devam etti:
“Bu konutla ilgili değişik bir bahis da konutun altında büyük bir tünel ağının olması. Bu tünellerin şimdi ne için kullanıldıklarını anlamış değiliz. Oradaki çalışmalarımız da devam ediyor lakin altında büyük bir tünel ağı olduğunu fark ettik ve bu da meskene değişik bir özellik daha katıyor. Konutun boyutu, konutun içinden geçen buluntular ve konutun inşaatında kullanılan gereçler bu kişinin önemli manada varlıklı ve olağanın üzerinde bir sınıfa ilişkin olduğunu gösteriyor.
Çok mümkün bu konut Afrodisias’ın en büyük konutuydu ve şimdi büsbütün açığa çıkarılmadı. Bu konutun Afrodisias için en değerli özelliği, Pagan, güçlü aristokrat sınıfının ömürlerini artık özel yerlerde sürdürdüklerini göstermesi. O periyodun toplumsal hayatını göstermesi açısından çok değerli.”
Smith, Kibele Konutu’nu 5 yıl sonra tamamlayıp ziyarete açmayı hedeflediklerini kelamlarına ekledi.
Aydın Vilayet Kültür ve Turizm Müdürü Umut Tuncer de çalışmaları yerinde inceledi. Tuncer, yaptığı açıklamada, meskenin antik kentin “gizemli bir noktası” olduğunu, tamamın ortaya çıkarılmasıyla ziyaretçiler için cazibe merkezine dönüşebileceğini düşündüklerini söyledi.