Geçtiğimiz üç asır boyunca yeraltı ve yerüstü zenginlikleri Batılı sömürgeciler tarafından yağmalanan Afrika kıtası, Türkiye’nin dış siyaset ajandasında en üst sıralarda yer alıyor. Türkiye’nin Batılıların bilakis insanî kıymetleri ve ortak kazanımları öne çıkarması Afrika ülkelerinde de büyük karşılık bulurken, birçok alanda işbirliği giderek derinleşiyor. Bu durum, yakın vakte kadar Afrika’ya ilgiyi yalnızca insanî yardımla özdeşleştiren yaygın kanaatlerin değişmesine katkıda bulunuyor.
Turizm ve kültürel yatırımların da eşlik ettiği Afrika açılımı, Türkiye’nin Osmanlı İmparatorluğu periyodunda asırlar boyunca esasen sürdürülen yakınlaşma siyasetine yine dönüşü manasına geliyor.
Türkiye’nin 2002’de yalnızca 12 olan Afrika’daki büyükelçilik ve diplomatik misyon sayısı, 2022 sonu itibariyle 43’e ulaştı. Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin yaptığı açıklamalara nazaran, amaç, Afrika’daki 54 ülkenin en az 50’sinde temsilcilik açmak. Kelam konusu faal büyüme Bakanlık mensuplarının Afrika’ya dair müktesebatını artırırken, kıta ile ilgili yayın ve raporlarda da önemli bir artış gözleniyor.
Türkiye’nin bayrak taşıyıcı havayolu markası Türk Havayolları (THY), Afrika’da 61 farklı noktaya uçuyor. THY böylelikle alanındaki öbür havayolu şirketlerinin karşısına güçlü bir rakip olarak çıkarken, Türkiye ile Afrika ortasında uçuşların ağırlaşması, ticaretten turizme birçok alanda yakınlaşmanın en kıymetli vesilelerinden birine dönüşüyor.
Aktif bir Afrika siyaseti takip eden Türkiye’nin yaklaşımı, kıtaya sömürgeci gözlükleriyle bakmaya devam eden Fransa ve başka ülkelerde büyük rahatsızlık uyandırıyor. Fransız basını Türkiye’nin Afrika’daki rolünün ağırlaştığına dair sayısız makale ve incelemeye yer veriyor. Alandaki rekabetin siyasi arenaya da yansıması ise bu durumun kaçınılmaz bir sonucunu oluşturuyor.
2016’da kurulan Türkiye Maarif Vakfı, yurtdışında Türkiye Cumhuriyeti ismine Ulusal Eğitim Bakanlığı dışında direkt eğitim kurumu açma yetkisine sahip tek kuruluş. Afrika’nın bütün değerli ülkelerinde varlık gösteren Maarif Vakfı, vaktiyle FETÖ’nün sahip olduğu birçok eğitimi kurumunu da devralarak Türkiye’yi temsil ediyor. Vakfın lokal insan kaynağından faydalanması, Afrika ülkeleriyle Türkiye ortasında kurulan bir öbür köprüyü teşkil ediyor.
Türkiye’nin Afrika siyasetinin destek noktalarından biri de, bütün ülkelerin devlet yahut hükümet liderlerinin iştirakiyle periyodik olarak düzenlenen paydaşlık tepeleri. Her alanda işbirliğinin derinleştirildiği tepeler, bilhassa Batılı istilacıların tesirlerinden uzakta, yüz yüze ve samimi tahlillerin tartışılması bakımından dikkate paha bulunuyor. Ülkeler ortasında imzalanan mutabakatlarla ortak kazanımların hacmi günden güne büyüyor.