Namık Durukan – TBMM İnsan Haklarını İnceleme Kurulu bünyesindeki Göç ve Ahenk Alt Komitesi, “Türkiye’de Sistemsiz Göç ve Sistemsiz Göçle Gayrette Van Örneği” başlıklı raporunu tamamladı. Raporda, Afganistan’dan İran’a, bu ülkeden ise Türkiye’ye yönelik yapılan tertipli ve sistemsiz göçe yönelik kıymetli tespitlere yer verildi.
İran İslam Cumhuriyeti’nin göçmenler konusunda net bir siyasetinin olmadığı, başta Afganistan ve Pakistan olmak üzere Türkiye’deki sistemsiz göçe kaynaklık eden ülkelerden gelenlerin İran üzerinden Türkiye hudutlarına çok rahat bir biçimde ulaştıkları vurgulanan raporda, “İran’ın kendi işine yarayabilecek göçmenleri uzun mühlet ülkesinde barındırdığı lakin ağırlaşan yaptırım koşullarına bağlı olarak, yabancıların ülkeyi terk etmesine yönelik siyaset izlemeye başladığı anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte İran vize alarak nizamlı yollardan ülkesine gelen yabancıların, Türkiye’ye yahut Türkiye üzerinden Avrupa’ya geçmesine müsaade etmektedir. Son periyotlarda İran üzerinden ülkemize gelen sistemsiz göçmenlerle yapılan mülakatlarda, yabancıların büyük kısmının İran’ı transit olarak geçtiği ve mecburî nedenlerden ötürü İran sonları içerisinde bir kaç gün kaldıkları anlaşılmaktadır” denildi.
‘Türkler kurşun sıkmaz’
Afganistan özelinde yaşanan iç karışıklıklar ile Taliban’ın ülkede demografiyi değiştirme ve nüfuz alanını genişletme gayretlerine dikkat çekilen raporda, bu durumun Türkiye’ye yönelik sistemsiz göçü artırdığı söz edildi.
Raporda, İran üzerinden Türkiye’ye yönelik giderek artan göçlerin nedenleri ve İran’ın rolüne ait şu değerlendirmeler yer aldı:
“Sayıları yüzbinler ile söz edilen Afgan asıllı yabancıya konut sahipliği yapan İran İslam Cumhuriyeti’nin artan ekonomik zahmetlere bağlı olarak, Afgan asıllı yabancıları Türkiye’ye göçe yönlendirdiği yahut geçişlerini engellememe eğiliminin olduğu, İran’ın Afganistan’dan gelen ya da İran’da yaşayan yabancıların Türkiye’ye gerçek yönelmelerini teşvik ettiği, İran güvenlik güçlerinin sonda kaçakçılar ile iş birliği yaparak, hatta bazen sistemsiz göçmenleri döverek Türkiye hududunu geçirmeye çalıştığı bilinmektedir. Hatta kimi İran vazifelilerinin vakit zaman güç kullanmak sureti ile bazen de ülkemizin insan hakları hassasiyetini kullanarak ülkemiz sonunu geçmeye zorladıkları tespit edilmiştir. Gerçekten komitemizin görüştüğü bir Güvenlik Amirimiz, yapılan mülakatlarda, İran yetkililerinin sistemsiz göçmenlere, ‘Türkiye güvenlik vazifelileri dur deseler bile sonu geçin zira Türk askeri göçmenlere asla kurşun sıkmaz’ dediğini söz etmiştir.”