Deprem uzmanları mümkün İstanbul zelzelesi için arka arda ikazlarda bulunurken AFAD’ın 2019 yılında yaptığı “Kanal İstanbul Projesi’nin geçiş güzergahında ve yakın etrafında zelzele üretecek canlı fay bulunmamaktadır” paylaşımı toplumsal medyanın gündemine oturdu.
Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 şiddetindeki iki büyük zelzelenin üstünden 17 gün geçerken afet bölgesindeki arama kurtarma çalışmalarında başarısız olduğu istikametinde tenkitler alan Afet ve Acil Durum İdaresi Başkanlığı’nın (AFAD), 2019 yılında Kanal İstanbul Projesi’ne ait yaptığı paylaşım yine gündeme geldi.
AFAD’ın o paylaşımda Kanal İstanbul Projesi’nin geçiş güzergahında ve yakın etrafında sarsıntı üretecek canlı fay bulunmadığını söylediği ortaya çıktı.
Açıklamada, “Projenin, yapılması planlanan bölgeye atfedilen zelzele tehlike ve riskleri gerçeği yansıtmamaktadır. Hayata geçirilme çalışmalarıyla birlikte gündeme sıklıkla getirilen Kanal İstanbul ve zelzele bağına atfedilen sarsıntı tehlike ve riskleri gerçek değildir” tabirlerine yer verildi.
2019 yılında Twitter’dan yapılan paylaşım tekrar gündem olurken kimi toplumsal medya kullanıcıları yansıları geldi.
Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Adil Karaismailoğlu, Kanal İstanbul’un maliyetinin başta hesaplanandan 5 milyar dolar daha fazla tutacağını açıklayarak projenin maliyetinin 20 milyar doları bulacağını söylemişti.
AFAD 2019’daki paylaşımına yansılar gelmesi üzerine bir basın açıklaması yapmıştı. AFAD’ın açıklaması şöyleydi:
“1953’den beri zelzele müşahede ve araştırma faaliyetlerini bilimsel olarak yürüten Zelzele Dairesi’ni bünyesinde bulunduran AFAD, Kanal İstanbul Projesi’nin defaatle zelzeleyle ilişkilendirilmesi nedeniyle kamuoyunun gerçek bilgilendirilmesi için açıklama yayımlamak gereği duymuştur. Projenin, yapılması planlanan bölgeye atfedilen zelzele tehlike ve riskleri gerçeği yansıtmamaktadır.
Hayata geçirilme çalışmalarıyla birlikte gündeme sıklıkla getirilen Kanal İstanbul ve sarsıntı ilgisine atfedilen sarsıntı tehlike ve riskleri gerçek değildir.
İlk olarak Kanal İstanbul Projesi’nin farklı derecelerde sarsıntı bölgelerinde yer aldığı sav edilse de bilimsel gerçek epeyce farklıdır. Bilimsel ve teknolojik gelişmeler sayesinde yer altına ilişkin bilgiler daha uygun tahlil edilmektedir. Bu çerçevede 2018 yılında yayımlanan Yeni Türkiye Sarsıntı Tehlike Haritası ile ‘derece’ ve ‘bölge’ kavramları artık kullanılmamaktadır. Yeni haritamıza nazaran zelzele tehlikesi, koordinatlarına nazaran, nokta bazlı olarak, en büyük yer ivmesi pahaları ile belirlenmektedir. Ülke çapındaki tüm yapı üretimleri ile projelerin, bu noktasal kıymetler baz alınarak gerçekleştirilmesi yasal bir zorunluluktur.
İkinci olarak, Kanal İstanbul güzergahı boyunca fay çizgileri olduğu, yeryüzü ve yeraltı gerilme istikrarlarını bozarak yeni sarsıntıların davet edileceği vb. savlar bilimsellikten büsbütün uzaktır. Bilindiği üzere ülkemizde zelzele üreten yahut üretebilecek faylar, yetkili kurum olan MTA Genel Müdürlüğü tarafından çalışılmakta ve haritalanmaktadır. İlgili kurum ve kuruluşların çalışmalarında bu haritalar baz alınmaktadır. 2013 yılında güncellenen Türkiye Canlı Fay Haritası’nın İstanbul kısmına bakıldığında, Kanal İstanbul güzergâhı boyunca kayda kıymet bir sarsıntıya neden olacak canlı fay bulunmamaktadır. Ayrıyeten bahse mevzu yapılacak kanal çalışmalarının fayları tetiklemesi ile ilgili tartışmaların hiçbir bilimsel bir desteği yoktur.”