İBB Lideri Ekrem İmamoğlu ile İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ortasında “ahmak” polemiği yaşanmıştı. Soylu, 31 Mart seçiminin iptalinin akabinde Avrupa Kurulu Lokal ve Bölgesel İdareler Kongresi için Fransa’ya giden İmamoğlu’na “Avrupa Parlamentosu’na gidip, Türkiye’yi şikayet eden ahmağa söylüyorum.
Yazıklar olsun bu milletin sana verdiğine. Kursağından geçenlere yazıklar olsun” demişti. İmamoğlu da “Dünyada, Avrupa’da, onların gözünde nereye düştüğümüz noktasında, olan biten şeylere baktığımızda, tam da 31 Mart’ta seçimi iptal edenler ahmaktır. Evvel ona bir odaklansın” karşılığını vermişti.
YSK LİDERİ İHBAR ETTİ LAKİN ŞİKAYETÇİ OLMADI
Bu tabir makul bir kesim tarafıdan İmamoğlu, ‘YSK üyelerine hakaret etti’ biçiminde paylaşıldı. 21 Mayıs 2021 günü Savcı Ahmet Çolak İmamoğlu hakkında ‘Kurul halinde çalışan kamu görevlilerine karşı vazifelerinden ötürü alanen hakaret’ suçlamalasıyla dava açtı. İddianamede davacı ‘kamu hukuku’ olarak yer alırken, ihbar edenin ‘Yüksek Seçim Şurası Başkanlığı’ olduğu belirtildi. Lakin, YSK lider ve üyeleri ne yargılama sürecinde şikayetçi olarak yer aldı ne de bu hususta beyanda bulundu.
“KELİMENİN MUHATABI İÇİŞLERİ BAKANI’DIR”
Yargılama sürecinde mahkemeye giderek savunma yapan İBB Lideri Ekrem İmamoğlu kullanmış olduğu sözün muhatabının şahsen İçişleri Bakanının kendisi olduğunu vurgulayarak, “O devirde ‘seçimi iptal edenler’ ibaresini kullanmamın nedeni ise siyasi iradenin seçimler üzerindeki baskısını ve baskıcı tutumunu tabir etmesi biçiminde kullandım. Münasebetiyle asla YSK’yı yahut üyelerini rastgele birisini muhatap olarak bu türlü bir beyanda bulunmadım” dedi.
Devam eden süreçte alınan eksper raporları ve şahit beyanları da ‘ahmak’ sözcüğünün YSK üyelerine değil, İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’ya yönelik kullanıldığını ortaya koydu. Lakin savcılık makamı verdiği mütalaada mahpus cezası ve beraberinde siyasi yasak verilmesi talebini mahkemeye bir kere daha sundu.
2 GÜN KALA HAKİM DEĞİŞTİ
21 Haziran’da mahkemenin karar vermesi beklenirken 19 Haziran günü yayımlanan isimli yargı ana yaz kararnamesiyle davaya bakan 7. Asliye Ceza Mahkemesi hakimi Hüseyin Varlıklı kendi talebi olmaksızın Samsun’a atandı. Duruşmaya iki gün kala hakimin ani yer değişikliği yargı etraflarında baskı olarak yorumlandı. Hakim Zengin’in kanıtları inceledikten sonra cürmün yasal ve manevi ögelerinin oluşmadığı gerekçesiyle İmamoğlu’na beraat verme eğiliminde olduğu öne sürüldü. Dava hakim değişikliği nedeniyle 21 Eylül’e ertelenmek zorunda bırakıldı.
YENİ HAKİM CEZAYI VERDİ
İmamoğlu davasına bakmak üzere birebir adliyede misyon yapan 11. Asliye Ceza Mahkemesi hakimi Mehdi Komşul atandı. İmamoğlu’nun avukatları hakim Komşul’un reddini isteseler de bu talepler hem mahkemenin hakimi hem de üst mahkemeler tarafından her keresinde reddedildi. Savunma taleplerini mahkemeyi uzatmaya yönelik pahalandıran tartışmaların odağındaki hakim, 14 Aralık’ta ceza ve siyasi yasakla sonuçlanan karara imzasını attı. İmamoğlu’nun avukatları karara itiraz edeceklerini açıkladı.
BİLİRKİŞİ RAPORU
ANKA’dan Oktay Yıldırım’ın aktardığına nazaran mahkemenin atadığı lisan bilimci, gösterge bilimci ve bağlantıcı eksper tarafından hazırlanan raporda, İBB Lideri Ekrem İmamoğlu’nun YSK Lider ve üyelerine yönelik söylediği argüman edilen kelamlarının aslında Soylu’ya yönelik olduğu biçimindeki savunma doğrultusunda görüş ortaya çıkmıştı.
Raporun ‘İnceleme’ başlıklı kısmındaki değerlendirmeler şöyle:
“Söz konusu edilen olayda İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, Ekrem İmamoğlu’nun Avrupa Kurulu Mahallî ve Bölgesel Kongresi’nde yaptığı açıklamalar nedeniyle Ekrem İmamoğlu’na yönelik ‘Ahmak’ tabirini kullanmıştır. Ekrem İmamoğlu bu söyleme karşılık olarak gazetecilerin hususla ilgili sorularını tıpkı ifadeyi kullanarak yanıtlamıştır.
Konu irdelendiğinde iki sözce ortasında irtibat yadsınamaz biçimde görülmektedir. Sözcelerin birincisi İçişleri Bakanı Soylu’nun sözcesidir: ‘Avrupa’ya giderek Türkiye’yi şikâyet eden ahmağa söylüyorum. Bunun bedelini bu millet sana ödetecek. Yazıklar olsun, bu milletin sana okuttuğu okula yazıklar olsun. Bu milletin sana verdiği emeğe yazıklar olsun.’
İkinci sözce ise İBB Lideri Ekrem İmamoğlu sözcesidir: ‘Ben lafa bakarım laf mı diye, bir de söyleyen adama bakarım adam mı diye. Bu düzey noktasında da söyledikleri, yaptıkları zati belirli o tarafına çok girmek istemiyorum lakin oraya bir cümle yapmak isterim. 31 Mart seçimi iptal edenler ve dünyada, Avrupa’da onların gözünden düştüğümüz noktasında, o olan şeylere, biten şeylere baktığımızda tam da işte 31 Mart seçimi iptal edenler ahmaktır. Evvel ona bir odaklansın.”
Bu sözce gazetecilerin kendisine Süleyman Soylu’nun sözcesiyle ilgili soru yöneltildiğinde Ekrem İmamoğlu’nun cevabıdır.”
‘KURUM YAHUT KİŞİ İSMİ YOK’
Raporunun ‘Görüş’ kısmında ise şu tabirlere yer verildi:
“Ele alınan bu iki sözce birbiriyle yakından ilişkilidir. Günümüzde Bağlantı Bilimi olarak tanımlanan gösterge bilime dayalı bir çözümleme yapıldığında her iki metnin karşılıklı bir konuşma metni fonksiyonu taşıdığı gözlemlenmektedir. Evvelce de vurgulandığı üzere her iki metnin de başka farklı kim tarafından hangi bağlamda ve hangi tartışma ortamında oluşturulduğuna bakıldığında: İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı seçim bağlamında İçişleri Bakanı tarafından seçimin iptal edilmesi gerekirliği ve seçimi kaybeden adayla yaptığı konuşmaların da varlığı göz gerisi edilmezse metinler ortası bağlantı, gönderen ve gönderilen ortasındaki temasın görülmesine çarçabuk yol açacaktır.
Bu sürecin sonucunda bir tartışma sayılabilecek bir ortamda iki muhatabın bir yanda İçişleri Bakanı Süleyman Soylu öbür yanda ise Ekrem İmamoğlu olduğu kuşku götürmez bir gerçektir. Münasebetiyle, Ekrem İmamoğlu tarafından Soylu’nun kelamlarına tıpkı tabirle karşılık verilmiştir ve iki siyasetçi ortasında geçen bu tartışma Yüksek Seçim Kurulu’na gönderme mutlaka yoktur. Zira açıklamaların tümü göz önünde bulundurulduğunda seçim iptalinin hangi kişi ya da kurum tarafından gerçekleştirildiğinden kelam edilmemektedir.”
‘HÂKİMİN KARARINI BEĞENMEYECEĞİZ’ DENİLDİ
Mahkemenin verdiği kararın akabinde Adem Sözüer, cumhuriyet.com.tr’ye konuştu. Mahkemeden çıkan kararın adil yargılanma hakkı ile tenkit ve söz özgürlüğü hakkının ihlali açısından kıymetlendirilmesi gerektiğini belirten Sözüer, davada birinci olarak tarafsız ve bağımsız mahkeme, yani ‘doğal hakim’ unsurunun ihlal edildiğine vurgu yaparak şöyle dedi:
“Suç işlendiğinde hangi mahkemeyse davaya o hâkim bakar. Dava açıldıktan sonra hâkim değişmez. Türkiye’de dava açıldıktan sonra yargıçlar değişiyor. Ancak bir davaya bakan hâkim olağandışı biçimde vazifeden alınıyorsa bu ‘Biz bu hâkimin vereceği kararı beğenmeyeceğiz, kararı bizim istediğimiz üzere verecek bir hâkim bulacağız’ demektir. Bu da doğal hâkim prensibinin ihlali manasına geliyor. Gerçekten burada da hâkim vazifeden alındı, hakkında suçlamalar da yapıldı. Ama öbür bir yere tayin edildi. Şayet hakkında önemli bir suçlama olsaydı soruşturma açılırdı. En değerli sakıncası zati bu.”
Dava devam ederken iktidar temsilcilerinin yaptığı açıklamalara dikkat çeken Sözüer, “Bir dava devam ederken devletin yetkili makamları davayı etkileyecek bir beyanatta bulunmamalı. Bu dava açıldı, şahsen İçişleri Bakanı bu davayla ilgili açıklama yaptı, ‘Suç işlemiştir’ dedi. Hiçbir bakan bunu dememeli fakat içişleri bakanı bilhassa dememeli. Zira kolluk onun buyruğunda. Belediyeyi teftiş eden müfettişler onun buyruğunda. Yargılamayı etkilemeye yönelik bir davranış olduğu açık” diye konuştu.
Davada avukatların dinlenilmesi hakkının da engellendiğinin altını çizen Sözüer, buna münasebet olarak da “davanın uzamaması”nın gösterildiğini belirterek “Orada beşer 10’ar dakika konuşunca davanın nesi uzayabilir? Bu da imgede bir münasebet. Ortada hâkim var savcı var lakin bunların hepsi görünüşte. ‘Burada gerçek bir yargılama yapmıyoruz.’ Bu türlü bir sonuç doğuyor. Bunlar da adil yargılanma hakkının ihlali. Buradan adil bir karar çıkmaz zaten” sözlerini kullandı.
‘AHMAK’ HAKARET Mİ?
‘Ahmak’ sözünün hakaret olup olmadığı konusuna ait “Bütün bilimsel görüşler der ki kimi sözcüklerin manası tenkit midir, tenkit dışı mıdır o konuşmanın ve olayların bütünü içinde değerlendirilir” diyen Sözüer, İmamoğlu’nun kelamlarının bu bütünlük içinde değerlendirildiğinde “eleştiri” sayılması gerektiğini belirtti ve tüm ceza hukukçularının da bu görüşte birleştiğini tabir etti.
“ZİNCİR HAREKETE GEÇİNCE ÜMİTLİ OLAMIYORUM”
Bu kararın, yalnızca bir kişiyi etkilemeyeceğini, kararla birlikte Türkiye’de herkesin söz özgürlüğünün kısıtlandığını vurgulayan Sözüer, bundan sonraki türel sürecin İmamoğlu lehine işlemesinden de pek umutlu olmadığını söyledi.
Sözüer, şöyle konuştu:
“İşin başında müdahale olduğu vakit sonu pek hayır çıkmadı geçmiş periyotlarda de… Paralel yapı devirlerinde de ‘Temyizde bozulur’ derlerdi, lakin bozulmazdı. Bir zincir hareket ediyor. Türkiye’de muhakkak olaylarda bu hukuksuzluk zinciri harekete geçiyor. O yüzden sonuçtan pek ümitvar olamıyorum. Olağanda istinaf var, kanun yolları açık… Fakat o vakte kadar Türkiye’de bu süreç sürer. Ben kendi hukuksal deneyimlerime nazaran bu cins müdahaleler geldiği vakit, devamı geliyor. Maalesef orada da pek umutlu değilim. Yanılmayı ümit ediyorum. Asıl sorun şu: Yani bu siyasi hesaplara giden bir dava olursa… ‘İmamoğlu aday olmasın’ diye yahut ‘Tekrar belediye lideri adayı olmasın’ diye yapılıyorsa süreç ona nazaran mi işleyecek? Hukukun bir kez dışına çıktığınız vakit artık hiçbir öngörülebilirlik kalmaz. Asıl itirazım da bu. Hâkim değişikliğiyle başlayan bir davanın nereye varacağını bilemeyiz. O denli olduğu vakit da hukuka uygun işleyen bir süreç bekleyemeyiz. Geçmiş deneyimler bize bunu göstermekte, tarih maalesef tekerrür etmekte. Bu uygulama nasıl sürer? Optimist bir yorumda bulunamıyorum. Lakin halkın demokrasiye sahip çıkacağından umudu elbette kesmiyorum, kimse de kesmesin.”
HUKUKÇULARDAN RAPOR
Ekrem İmamoğlu’nun “kamu görevlilerine hakaret” suçlamasıyla yargılandığı davada, avukatı Kemal Polat, üniversitelerin hukuk fakültelerine bilimsel görüş için başvurmuştu.
Dekanlıkların görevlendirmesiyle İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Adem Sözüer, Marmara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ahmet Gökçen, Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. İzzet Özgenç bir mütalaa hazırlamıştı.
İstanbul Üniversitesi’nden Prof. Dr. Adem Sözüer, Marmara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Ahmet Gökçen ve Ankara Üniversitesi’nden Prof. Dr. İzzet Özgenç’in hazırladığı mütalaada şu sonuca varılmıştı:
“Ekrem İmamoğlu’nun dava konusu kelamları bir bütün olarak değerlendirildiğinde, seçimlerin iptaline yönelik tenkit niteliğinde olduğu, iptal kararı veren yahut verdirenleri küçük düşürmeye, toplumdaki saygınlıklarını rencide etmeye matuf olmadığı açıkça görüldüğü, bu nedenle dava konusu olayda hakaret hatasının ögeleri prestijiyle oluşmadığı kanaatindeyiz.”