Narkotik polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra azap gören ve emniyete yine çağrılınca intihar ederek hayatına son veren Onur Yaser Can’ın vefatından 12 yıl sonra açılan davanın birinci duruşması 30 Eylül’de görülecek. Onur Yaser Can’ın akabinde intihar ederek ömrüne son veren annesinin ve sıhhatini kaybederek ömrünü yitiren babasının bu davanın açıldığını göremediğini anımsatan, ailenin geriye kalan tek üyesi olan Ezgi Sevgi Can, geçen yıllarda yaşananları, yargı sürecinde yaşanan skandalları ve beklentilerini anlattı.
T24’ten Gökçer Tahincioğlu’na konuşan Ezgi Sevgi Can, “Ben ailemi, en pahalı varlığımı kaybettim esasen. O manada verilecek rastgele bir kararın beni endişelendireceğini düşünmüyorum, adil olmayan bir karar hayal kırıklığına uğratır olağan hem bu ülke ismine hem geleceğim ismine. Lakin şu an gelinen basamak bile annemle babamın emeklerinin bir sonucu ve bir kazanım. Ben de her ne kadar bu polisler ve amirleri azaptan yargılanana dek elimden gelen her türlü çabayı ve hukuksal çabayı gösterecek olsam da, bir tarafımla kurumlar ve devletler, ötesinde de bir adaletin de varlığına inanıyorum. En değerlisi halkın, kamuoyunun vicdanına, adaletine inanıyorum. Bir de bu hayatın bir adaleti var, buna da inanıyorum” dedi.
Onur Yaser Can’ın hikayesi
Onur Yaser Can, 1982’de, Ankara’da doğdu. 4 yaşına kadar Ankara’daydı. Sonra Bağdat’ta Birleşmiş Milletler’in okulunda, onlarca farklı ülkeden çocuğun ortasında okudu. 1987’de kız kardeşi geldi dünyaya. İki yıl sonra aile Türkiye’ye döndü. Anadolu Lisesi’ni kazandı. Bitirip girdiği birinci imtihanda, dereceye de girdi. ODTÜ Mimarlık, birinci tercihiydi. Daha yeni kayıt yaptırmıştı ki, Belçika Hoş Sanatlar Fakültesi’nden burs geldi. Sonra yine Ankara. Fazla durmadı, aklı daima farklı dünyalardaydı. Değişim programı ile gittiği İtalya’da mimariyle büyülendi. ODTÜ’yü bitirdiğinde, üç lisan biliyordu, üç kıtayı keşfetmişti. Ailesinin ısrarına karşın amcasının yaşadığı ABD’ye gitmedi, İstanbul’daydı mavi gözleri. Kolay kolay iş buldu. Her şey istediği ve planladığı üzere gidiyordu. Bir gençlik gecesinin nelere yol açabileceğini o tarihlerde bilmiyordu.
2 Haziran 2010’da narkotik polisi, Onur Yaser Can’ı gözaltına aldı. Yasaya nazaran esrar kullanmak cürüm değildi ancak ne yapsa, yalnızca “kullanmak amaçlı” aldığını anlatamadı. Birinci sözü alınırken sorguya avukat çağrılmadı, ailesi de aranmadı. Çırılçıplak soyuldu, dövüldü. Polise yalvaran gençlerin sesleri dinletildi Onur Yaser’e. Muhbirlik yapması isteniyordu. Onur Yaser, anlamıyordu. Anlamadıkça, ailesinin dokunmaya kıyamadığı yüzü tokatlandı. Kurtulduğunu sandığı anda, “Yeniden görüşeceğiz” dendi, dehşet kalbini kapladı.
Yeniden emniyete çağrıldı
Doktor muayenesinden evvel söz tutanakları imzalatılmadı, muayene sırasında polis de girdi odaya. Muayene bitince okumasına müsaade verilmeden tutanaklar imzalatıldı. Özgür bırakıldıktan yalnızca bir gün sonra yine emniyete çağrıldı. Dehşetle gittiği emniyetten çıktıktan sonra da takip altındaydı. Sözleri alabilmek için bir avukata başvurdu. Lakin tabirleri avukatı da alamadı. Emniyetten, imzası eksik olduğu gerekçesiyle yine çağrıldı. Tekrar tabire gitmesi gereken günün akşamında, 23 Haziran 2010’da, oturduğu apartmanın 3. katından kendini boşluğa baktı. Şimdi 28 yaşındaydı. Daha birkaç saat evvel, hiçbir vakit zahmetli olmayan o sesiyle, büyük külfetlerin içinde Ankara’yı aramıştı. İstanbul’a çağırmıştı annesi ile babasını. Anne ve babası, oğullarının cenazesini almak için gece 03.00’te İstanbul’daydı.
“Çırılçıplak soyuldum, tokatlandım”
Yemiyordu, içmiyordu günlerdir, tedirgindi, yarım kalmış son notunda da “Yakalandıktan sonra çırılçıplak soyuldum. Duvara yaslanmamı söylediler. Öksürtüldüm, bir mühlet çömeltilerek bekletildim. Bu süreçte ağlayan, polislere yalvaran bir kişinin sesi dinletildi, tokatlandım, kelamlı olarak aşağılandım. Polislerden biri beni telefonla emniyete çağırdı ve evvelki sözümden farklı bir söz imzalattılar. Muhbirlik yapmam söylendi” diyerek, o korkusunu anlatmıştı.
Dosya kapatıldı
İntiharın akabinde geçen 11 ayda, belgeyi üç başka savcı aldı. Azap savları araştırılırken, yalnızca emniyetin giriş-çıkış kayıtlarına bakıldı. Azap argümanı “takipsizlik” kararıyla kapatıldı.
Onur Yaser Can’ın tabirlerinin emniyette değiştirildiği ise netti, buna karşın tutanağı neden, nasıl imzaladığı da araştırılmadı, azap ihtimali akla bile getirilmedi. İki polise güya değiştirdikleri değersiz bir belgeymiş üzere, “evrakta sahtecilik“ten dava açıldı. Polis tabirlerine nazaran ise “Yaser çırılçıplak soyulmuş fakat nazik davranılmıştı.”
İki polis, indirimli cezalar ve “1 gün aylıktan kesinti” kararıyla kurtardı. Yargıtay kararı bozdu, 8 yıldır sürüyor davaları. Anne intihar etti, baba adalet ararken öldü Onur Can’ın annesi Hatice Can yapılanlara dayanamadı. Oğlunu kaybettikten yaklaşık dört yıl sonra, 2 Mart 2014’te kahvaltıyı hazırladı. Gazeteleri okudu. Birkaç dakika sonra eşi banyoya girmiş, kızı içerideki odadaydı ki, kendisini boşluğa bıraktı ve artık katlanamadığı ‘bu hayata’ son verdi. Hatice Can’dan geriye gazetelerde yayımlanmış o notu kaldı: “Ey oğul, maviş oğul… İnanıyoruz ki insanlığın ‘onur’u kazanacak.” Savcı odalarında, mahkeme kapılarında yıllar geçiren, intihara sürükleyen azapları ortaya çıkaran lakin hakkaniyetli bir yargılamaya kavuşamayan baba Mevlüt Can da, oğlunu ve eşini alan bu sürece dayanamayarak, Onur Yaser Can’dan dokuz yıl sonra hayatını kaybetti.
Yeni davanın birinci duruşması 30 Eylül’de
İstanbul Başsavcılığı, yönetim mahkemesinin polisler hakkında soruşturma müsaadesi vermeyen valiliğin kararını bozması sonucunda, 12 yıl sonra yeni bir iddianame hazırladı. Daha evvel yargılanan iki polisi mahpusa mahkûm eden mahkemenin cürüm duyurusuna karşın valiliğin müsaade vermemesi nedeniyle soruşturma başlatılamamıştı. Yönetim yargının bu kararı iptal etmesinin akabinde yürütülen soruşturmada, Onur Yaser Can’ın gözaltına alınması sırasında misyon yapan, vefatının akabinde evrakları değiştiren dört polis ve bu mevzudaki evrakları yok etmekle suçlanan eksper hakkında dava açıldı. Bu davanın birinci duruşması, 30 Eylül’de, İstanbul 41. Ağır Ceza Mahkemesi’nde, saat 10.00’da görülecek. Davaya temel olan iddianame, birçok istikametiyle eksik. Azap ve makus muamele tezleri, “evrakta sahtecilik” hatasının örgütlü yapıldığı argümanı iddianamede karşılık bulmuş değil. Buna karşın ailenin geriye kalan tek üyesi olan Ezgi Sevgi Can davanın açılmasını kazanım olarak görüyor. Ezgi Sevgi Can, kamuoyu takviyesi beklediğini ve çabayı yalnızca kendileri için değil bütün toplum için sürdürdüklerini söylüyor.
‘Mutlu bir konutumuz vardı’
– Bütün bunlar nasıl yaşandı, ne oldu ailenize?
Abimi kaybettiğimizde, abim 28, ben 23 yaşındaydım. ODTÜ Sosyoloji Bölümü’nden yeni mezun olmuştum. Ağabeyim de ODTÜ Mimarlık’tan birkaç sene evvel mezun olmuş, yaklaşık bir yıldır İstanbul’da çok şad olduğu bir mimarlık ofisinde çalışıyordu. Ben, babam ve annem o sırada Ankara’da ikamet ediyorduk. Meskenimiz huzurlu, keyifli ve kahkahanın bol olduğu bir konuttu. Ankara’da bizim çocukluğumuzun da geçtiği Dikmen’nin Sokullu Mahallesi’nde, bilenler bilir, Halkevleri’nin çeşitli kültürel aktivitelerini düzenlediği, Ahmed Arif Parkı’nın çabucak yanında bulunan üç bloklu bir sitede yaşıyorduk. Ağabeyimle çocukluğumuzun büyük bir kısmı o konutta geçti. Biz birbirine bağlı bir aileydik, annem ve babam bizi dayanışma, paylaşma, eşitlik ve özgürlükten yana, sol kıymetlerle büyüttüler. Hak yememeyi, akranlarımıza karşı adil olmayı, memlekette olan bitenden haberdar olarak yaşamayı ve haksızlığa, zulme karşı gerekirse reaksiyon verebilmeyi öğrenerek büyüdük. Konutumuza her gün gazete girerdi, süt ve ekmekle birlikte. Konutumuza bol bol kitap ve müzik de girerdi, türküler, deyişler, Neşet Ertaş, Cengiz Özkan, Erkan Oğur, Sezen Aksu, Joan Baez, Beatles, Fayrouz ve daha niceleri… Bilhassa annemin müzik tutkusu sayesinde bol bol müzik dinleyerek büyüdük. Annem ve babam 78 kuşağıydılar ve Hacettepe Üniversitesi’nde İktisat kısmında okurken tanışmışlar. 80 darbesinin arefesinde, devlet ve polis şiddetinin ayyuka çıktığı ancak örgütlü sol gayretin de çok daha yiğit ve direngen olduğu o devirde, sokaklarda sol kıymetleri savunarak geçmiş üniversite yılları. Bir formda çok darbe almadan, birkaç olaylı anı dışında o yılları atlatmayı başarmışlardı. Ve biri Samandağlı Arap-Alevi ailenin oğlu, başkası Egeli Sünni bir ailenin kızı, ailelerinin baskısına ve itirazlarına karşın aşklarından vazgeçmemiş ve evlenmişler. Yani aslında bir ortaya gelmeleri ve bu aşkı yaşayabilmeleri bile bir direniş öyküsü. İkisi de çok fakir ailelerde büyümüşler ve emeğin, dayanışmanın, sevginin ne kadar kıymetli olduğunu ve bir ortaya gelebilmenin ve bu aşkı her şeye karşın yaşatabilmenin de ne kadar kıymetli olduğunu esasen hayat onlara doğdukları an öğretmiş.
Ve nihayet aileleri de sıkıntı bela ikna ederek bir aile kurmuşlar ve kısa müddet içinde 82 yılında, maviş gözlü bir oğulları olmuş. Abim doğduğunda, ikisi de şimdi yalnızca 25 yaşındalarmış, yani bana nazaran daha hâlâ çocuk yaştalarmış:) Düşe kalka bir nizam kuruyorlar ve yavaş yavaş işleri yoluna koyunca bir de kızımız olsun diyerek beni dünyaya getirmişler. İkisi de o kadar çalışkan, azimli, emektar insanlardı ki hem bizi hem kendilerini en uygun biçimde yetiştirmek için durmadan uğraş harcadılar ve çalışarak didinerek bizim huzurlu, rahat ve keyifli bir çocukluk geçirmemizi sağladılar.
‘Birlikte yediğimiz son yemeğin ruhumda yarattığı çiçeklenmeyi unutamam’
Ben de dahil tüm dostlarının, yakınlarının içinde bir ukdedir Yaser’le daha fazla vakit geçirememiş olmak. O denli eğlenceli, sevgi dolu bir insandı. Hatırlıyorum, abimi kaybetmeden bir iki ay evvel onu İstanbul’daki konutunda ailecek ziyaret etmiş, konutunu birlikte temizlemiş, konut arkadaşlarıyla tanışmış, biraz İstanbul’u gezmiş, birlikte yapmayı sevdiğimiz üzere Samatya’da yemeğimizi yemiş, rakının da tesiriyle biraz çakırkeyif olup müzikler söyleyerek meskene dönmüştük. O daima birlikte ailecek yediğimiz son yemeğin ruhumda yarattığı çiçeklenmeyi hiçbir vakit unutamam. Aklım detaylarını unutsa da hislerim, vücudum, ruhum sonsuza kadar hatırlayacak o akşamı. İşte biz o denli bir aileydik, her ailede yaşanabilecek ufak çatışmalara, problemlere, tartışmalara karşın bir aradaydık, yani sahiden bir aileydik.
‘Abimi kaybettiğimizde hepimiz biraz ölmüştük’
– Bir adalet çabasının içerisinde geçti birinci gençlik yıllarınız. Birinci yıllar nasıldı, hayatınız neye dönüştü, o devirde neler yaşandı?
Abimi kaybettiğimizi, babam bana Okmeydanı Hastanesi’nin bahçesinde söylediğinde, inanmakta zahmet çektim bir müddet. Onu görmek istedim. Ve inanın görene kadar da emin olamadım. Bu kadar hoş bir öykünün bu türlü bitmesine karşı anında bir isyan duygusu belirdi içimde. Akabinde yavaş yavaş acı ve natürel ki öfke. Konutta bütün bu hisler karışık bir formda dalgalanarak yaşanıyordu. Ancak sanırım birinci vakitler öfkeden evvel daha çok şaşkınlık vardı, abimi kaybetmiş olabileceğimize, hele hele bu türlü bir halde kaybedebileceğimize hiçbirimiz inanamadık. Ne biz, ne arkadaşları, ne hiçbir yakını kabul edebildik olanları. Ve birinci şoku atlattıktan sonra daha evvel hissetmediğimiz yoğunlukta bir acı ve ona eşlik eden çok ağır bir öfke. Zira onu birilerinin hayattan kopardığını biliyorduk, durduk yere kendini öldürmeye kalkmayacak kadar yaşama bağlı, hayattan keyif alan bir insandı abim. Bunu hangi fotoğrafına baksanız, hangi görüntüsünü izlesiniz, vicdanlı ve dürüst bir yüreğiniz varsa çabucak anlarsınız. Annem ve babamın hislerini ve yaşadıklarını hiçbir vakit onların anlatacağı üzere anlatamam, zira onlar evlatlarını kaybetmişlerdi. Lakin gördüğüm şuydu, artık eski annem ve babam yoktu karşımda, apayrı iki insan vardı ve biliyordum artık her şey farklı olacaktı. Ve yüreğimin derinlerinde bir yerde şunu anladım, aslında abimi kaybettiğimiz gün hepimiz onun sönen mavi gözleriyle birlikte biraz ölmüştük.
‘Aynı gün hukuk gayretine başladılar’
Ama evet çocukluklarından beri gayret içinde hayatlarını geçirmiş insanlardı annem ve babam, polisin bu ülkede neler yapabileceğini şahsen deneyimlemişlerdi, duymuşlardı, şahit olmuşlardı. O yüzden abimin öldürüldüğünü öğrendiğimiz gün, çok ağır bir hukuk çabasını başlattılar ve ben de başından beri bu uğraşın bir parçasıyım. 20’li yaşlarımı bu acı, öfke ve isyanla karışık hislerle birlikte bu uğraşın bir kesimi olarak geçirdim. Lakin aslında benim tahminen şu an hayatta kalmamı ve bu çabayı hâlâ sürdürebilmemi sağlayan bir karar verdik o sırada. Ben abimi kaybetmemizden birkaç ay evvel, Fransa’da master eğitimimi yapmak için bir bursa başvurmuştum, daha sonra bu bursu kazandığımı ve okuldan da kabul aldığımı öğrendim. Annem ve babam, yaşadığımız bu felakete karşın gitmem ve master yapmam için beni desteklediler. Aslında Türkiye’de kalmamı da çok istemiyorlardı, Fransa’ya gidip eğitimi sürdürmenin, bütün bu yaşananlardan beni bir nebze koruyacağına inanmışlardı. İşte o kadar yürekli, fedakâr ve hoş ebeveynlerdi onlar. Ve o acılı hâlleriyle beni Paris’teki yurduma yerleştirdiler. Annem başlarda çok ikna olmasa da bunun benim geleceğim için hakikat bir karar olduğuna sonra sonra ikna oldu. Ben davadan davaya, tatillerde sıklıkla Türkiye’ye gelip süreci o denli takip ettim, aslında tahminen bu uzaklık beni ne kadar zorlasa da tahminen de bir taraftan hayata tutunmamı sağladı.
‘Annem için hayat donmuş kalmış gibiydi’
– Anneniz nasıl karşılıyordu olanları, vazgeçtiği basamak sizce neydi? Bir anne olarak aslında en büyük acıyı yaşarken bu adaletsizlikler onda nasıl bir tesir yaratıyordu?
Annem, canım annem abimin mevtini, hele ki bu halde hayattan koparılışını aslında hiçbir vakit kabul edemedi. Gazeteci İsmail Saymaz ile yaptığı bir röportajda şunu söylediğini hatırlıyorum: “Oğlumun morgdaki halini hayal edebiliyorum, lakin çırılçıplak soyulmuş ve aşağılanmış hâlini bir türlü gözümün önüne getiremiyorum.”
Düşünün ki annem oğluna yapılan bu zalimliği hayal bile edemezken birkaç narkotik polisi, yalnızca canları o denli istediği için, belirli ki kendilerinden farklı olduğunu, saf olduğunu ve kullanabilecekleri bir piyon olarak gördükleri, onun emek emek, daha kendisi çocukken zorluklarla büyüttüğü maviş oğlunu çırılçıplak soymuş, aşağılamış, tokatlamış, tehdit etmiş, taciz etmiş ve daha bilmediğimiz neler yapmış ve onun birinci göz ağrısını, canından can diye sakındığı biricik varlıklarından birini bu türlü birkaç saat içinde koparmışlardı hayattan. Bunu nasıl kabul edebilir ki bir insan! Aslında kabul edemediği için de yas sürecini tam olarak yaşayamadı annem, gerçek düzgün ağlayamadı bile. Güya donup kalmış üzereydi onun için hayat. Lakin buna karşın adalet çabasına tutundu. Mesai yapar üzere babamla birlikte bu davayı sürdürdüler. Tek tek bütün insan hakları kurumlarına başvurdular. Mahkemelerin, savcıların ortaya çıkarması gereken kanıtları o acılı hâlleriyle ortaya çıkardılar. Lakin annem için bir mühlet sonra bu uğraş de anlamsızlaştı, artık kullandığı ilaçlar da terapisi de yanıt vermiyordu ve bir mühlet sonra hastaneye yatırmak zorunda kaldık ve birkaç aylık bir elektro şok tedavisi süreci geçirdi. Lakin bu tedavi sonrasında hayata tekrar tutunabildi. Sık sık Fransa’ya benim yanıma geliyordu ve aslında toparlamaya başlamıştı.
‘İsyanı alevlendi ve o meskenin camından kendini boşluğa bıraktı’
Ancak üst üste gelen takipsizlik kararları, polisleri ödüllendirircesine verilen kelamda cezaları gördükçe isyanı tekrar alevlendi. 2014 yılının kış aylarında kötüleşmeye başladı tekrar. Ben Türkiye’ye döndüm ve bir müddet daima birlikte düşünerek tekrar hastaneye yatmasının en yanlışsız karar olduğuna karar verdik. Alışverişini yaptık, hastaneye yatışını ayarladık lakin onu hastaneye götüreceğimiz günden bir gün evvel o da kendini abim üzere boşluğa bıraktı. Az evvel anlattığım, büyüdüğümüz o rengârenk huzur dolu meskenin camından. Ben sonra sonra onun aslında tedavi olmak istemediğini anladım. Oğlunun bu türlü vahşice hayattan koparıldığı, üstüne katillerinin hakikat düzgün yargılamasının bile yapılmayarak nerdeyse ödüllendirildiği bir ülkede, yaşamayı reddetmişti güya. Kararına hürmet duydum annemin, içim parçalansa da hayatımın en büyük acısını yaşamış olsam da, gittiği, vazgeçtiği ve beni, babamı bırakmak zorunda kaldığı için ona hiçbir vakit kızamadım.
‘Babamla iki dava arkadaşı, yol arkadaşı olduk’
– Babanızla sonraki hayatınız nasıldı, nasıl azimle bu çabayı sürdürebildiniz?
Annemi de kaybettikten sonra babamla biz artık baba kız olmanın ötesinde, iki dava arkadaşı, yol arkadaşı üzere olmuştuk. Annemin gidişiyle birbirimize daha sıkı tutunduk ve aslında birbirimizi daha çok tanımaya, anlamaya başladık ve vakitle iki sırdaş arkadaş üzere olduk. Babam için başından beri abimin davası, nerdeyse bir hayatta kalma uğraşıydı. İnanılmaz bir azimle, ortaya çıkardı bütün gerçekleri, ağabeyimle polisin nasıl bir oyun oynadığını, vefatından sonra adaleti yanıltarak örgütlü bir formda birbirlerini kollayarak kurdukları senaryoyu, her şeyi tek tek ortaya çıkardı. Ben de elimden geldiğince bu uğraşta destekledim onu. Aslında düşe kalka da olsa birbirimizi destekledik ve ben artık daha da âlâ anlıyorum aslında babam beni bütün acısına karşın muhafazaya, kollamaya çalışmıştı bütün bu olanlardan. Benim Fransa’da okurken daha da büyüyen müzik tutkumu geliştirmek için ne yapmam gerekiyorsa onu yapmamı, yani her şeye karşın keyifli olmamı, sevdiğim işi yapmamı istiyordu. Ben de kendimi müziğe verdim. Babam da İstanbul’a taşındı, yazları da çok sevdiği elma bahçesiyle ilgileniyordu. Yani hayatın devam ettiğini güç da olsa kabullenerek, birbirimize tutunarak sürdürdük bu çabayı. Annemin gidişinden sonra adalete olan inancımız aslında yok denecek kadar azalmıştı lakin babam da ben de biliyorduk bu yolu sonuna kadar gitmemiz gerektiğini. Bunun yalnızca bizim uğraşımız olmadığını başından beri biliyorduk, tahminen bu da bize güç verdi.
‘Örgütlü bir azap davası açılmalıydı’
– Belgeyi hiç bilmeyenler için, baştan bu yana yaşanan gariplikleri, bu evraka has cezasızlık kültürünün yansımalarını nasıl anlatırsınız?
Bu dava aslında, 28 yaşında bir genci intihara sürükleyen tüm polis ve amirlerinin sonucu sebebiyle “ağırlaşmış azap, misyonu berbata kullanma ve cinsel hücum, ayrıyeten kamu görevlisinin resmi evrakta sahteciliği kabahatlerinden yargılandığı bir örgütlü azap davası” olması gerekirken 11 yıl boyunca yalnızca iki polisin, “resmi evrakta sahtecilik”ten yargılandığı bir dava olarak kaldı. Başka hata duyurularımızın hepsi, ortada birçok kanıt ve kuvvetli kuşku olmasına karşın, kanıt yetersizliğinden takipsizlikle sonuçlandı ve takipsizlik kararına karşı yaptığımız bütün itirazlarımız da reddedildi. Azap ile ilgili hiçbir polis yargı önüne çıkmadı ve yıllarca sistematik bir biçimde korundular. Ve bu polisler FETO örgütüyle temasları ortaya çıkana ve azap buyruğunu veren amirleri vazifeden ihraç, öteki polisler de öteki ünitelere, kentlere gönderilen dek, abimi çırılçıplak soyarak sorguladıkları, aşağıladıkları, onurunu ve ruhunu parçaladıkları, Narkotik Bürosu’nun o sorgu odalarında hiçbir şey yaşanmamış üzere misyon yapmaya, ve kuvvetle mümkün diğer insanların de tıpkı ya da emsal muameleyle sorgulamalarını yapmaya devam ettiler. Ve sanık Hakan Aydın dışındaki tüm başka sanık polisler hâlâ görevdeler.
Cezasızlık kültürü işte budur ve polise rastgele bir sebeple yakaladığı ya da gözaltına aldığı bir beşere istediği her türlü muameleyi yapma hakkını verir. Cezasız kalan her hata, yeni bir hata doğurur, vicdansızlığı, zalimliği, nefreti olağanlaştırır; adalet hissini köreltir. Üstelik bu kabahati bir kamu vazifelisi işlemiş ve üstüne bir de cezalandırılmak yerine devletin kurumları tarafından ödüllendirilmişse o vakit halkın gözünde devlet de tüm aygıtlarıyla bu suça iştirak etmiş demektir. Bu döngüyü kırmak için cesurca, şeffaflıkla işleyen bağımsız bir adalet sistemi için çaba vermek gerekiyor. Ve bu ülkede bunun için hayatını, işini, aşını riske atan yüzlerce, binlerce insan var. Sıkıntı olanı seçen fakat onurlu, vicdanlı yaşayan beşerler bunlar. Ve sandığımızdan çok daha fazlalar.
‘Hayatımı durdurup, tekrar başlatıyorum’
– Babanızın vefatından sonra adalet gayretini yürütme misyonu yalnızca size kaldı. Hiç bırakmak, gitmek üzere bir pay kapıldınız mı, hisleriniz neydi?
Aslında, ben babamdan sonra avukatım Mehmet Ümit Fazilet ile sürdürdüğümüz süreçte davanın bu noktaya gelmesini bile beklemiyordum. Israrlı takibimiz ve itirazlarımız sonucunda ve Bölge Yönetim Mahkemesi’nin adil kararıyla bu dava açılabildi. Yoksa üstte anlattığım üzere titizlikle işleyen cezasızlık sistemi yeniden soruşturma müsaadesi vermeyerek bu polisleri aklama yoluna gitti. En son itirazımıza eklemek için sözümü hazırlarken, bir yandan, “ben ne için uğraşıyorum bu yazdığımı sanki bir insan evladı okuyacak mı, üstelik aslında bütün ailemi kaybettim” diye düşündüm kezlerce. Hatta bu çabayı sürdürebilmek için kendi hayatımdan, akıl ve vücut sıhhatimden feragat ettiğimi hissettiğim, anlamsızlığa düştüğüm çok vakit oldu. Zira oturup bu tabirleri hazırlamak, polislerin tabirlerini okumak, olanları tekrar tekrar hatırlamak için aslında her seferinde bir bakıma hayatımı durdurup tekrar başlatmak zorunda kalıyordum, çok sıkıntı geliyordu ve hâlâ o denli. Ancak yeniden de sürdürmem gerektiğine inandım, inanıyorum, zira en başta annemden, babamdan, ağabeyimden bu türlü gördüm. Yalnızca bu davayla ilgili değil hayatta rastgele bir zorlukla, çözümsüzlükle karşılaşıldığında azimle, inatla devam eden, tahlil arayan bir ailede yetiştim. Ve sahiden yürekten inanıyorum, bu yalnızca benim ya da ailemin davası değil, tüm insan hakları davaları üzere bu ülkenin hak hukuk adalet uğraşında yer alan bir dava.
‘Bu iddianame bile bir kazanım’
– Bu iddianame birinci anda size ne hissettirdi? Mağdur olduğunu söyleyen polisler, eksik soruşturmalar. Buna karşın iddianame bir kazanım mı?
‘Beklentim azaptan yargılanmaları’
– Davaya yönelik beklentiniz ne, neler eksik bırakıldı, nelerin tamamlanması gerekiyor?
Tabii ki beklentim bu polislerin bir insanlık hatası olan azaptan yargılanmaları ve bu bahiste hesap vermeleri, 28 yaşında bir çocuğa ne yaptınız da 20 gün içinde hiçbir sorunu yokken intihar edecek duruma geldi, “evrakta sahtecilik” cürmünü ne saikle işlediniz? ‘Onur Yaser Can, annesi ve babası bugün ne için ortamızda değiller?’ Mahkemenin bunları sorması gerekiyor. Adil bir yargılama bu soruları sorarak yapılır. Mahkeme heyeti şayet adil, vicdanlıysa bu soruları sorma cüretini gösterir. Lakin açık söylemek gerekirse benim Türkiye’deki adalet kurumlarından çok büyük beklentilerim yok. Yıllar bana, bu ülkede adaletle ilgili büyük beklentilere girmemeyi öğretti, üstelik alınacak hiçbir karar bana ailemi geri getirmeyecek. Lakin benim beklentim bu davanın ve benim abimin ve ailemin başına gelenlerin mümkün olduğunca fazla insan tarafından duyulması, anlaşılması, kayıt altına alınması. Bu polislerin isimlerinin tek tek kayıt altına alınması. Ve ben Türkiye’de hâlâ bu türlü bir vicdana ve akla sahip milyonların olduğuna inanıyorum, her şeye karşın.
– Daha evvel de ‘komik’ denebilecek sembolik cezalar verildi. Kimler, neden bu cezaları aldı? Bu davada da tıpkı süreci yasama telaşınız var mı? Adalete inancınız kaldı mı?
Emniyetin yaptığı disiplin soruşturmasında örneğin daha evvel görülen davada “evrakta sahtecilik” cürmünden ceza alan iki polis hakkında bir günlük maaş kesim cezası verilmişti. Bu cezanın verildiğini resmi bir kurumdan gelen bir evrakta okuyan annemi ve babamı bir düşünün. Ne hâle gelir insan… İşte bu stil kararlar annemin vefatının, babamın sıhhatinin bozulmasının önünü açtı. Biz aslında vakitle anladık, bu çaba, öbür bütün insan hakları çabaları üzere devlet ve kurumlarıyla girdiğiniz ruhsal bir savaş. Bunu sürdürmek için hislerinizi, kaygılarınızı, kaygılarınızı çok sıkıntı olsa da bir kenara bırakmak zorunda kalıyorsunuz.
‘En bedelli varlığımı zati kaybettim’
Ben ailemi, en bedelli varlığımı kaybettim aslında. O manada verilecek rastgele bir kararın beni endişelendireceğini düşünmüyorum, adil olmayan bir karar hayal kırıklığına uğratır alışılmış, hem bu ülke ismine hem geleceğim ismine. Lakin şu an gelinen evre bile annemle babamın emeklerinin bir sonucu ve bir kazanım. Ben de her ne kadar bu polisler ve amirleri azaptan yargılanana dek elimden gelen her türlü çabayı ve türel çabayı gösterecek olsam da bir tarafımla kurumlar ve devletler ötesinde de bir adaletin de varlığına inanıyorum. En değerlisi halkın, kamuoyunun vicdanına, adaletine inanıyorum. Bir de bu hayatın bir adaleti var, buna da inanıyorum. Dayanışmaya, sevgiye, müziğe, sanata bunların gücüne inanıyorum. Ayrıyeten biliyorum, görüyorum bu ülkede hâlâ vicdanıyla yaşamaya direnen hoş beşerler ve onların güçlü dayanışması var, buna tutunuyorum. Ve o denli ya da bu türlü bu ülkede hâlâ hoş şeyler kurulabileceğine de samimiyetle inanıyorum. Adalete olan inancımı bu türlü özetleyebilirim sanırım.