Savaş nedeniyle Rusya’dan çekilen ABD’li şirketler, Türkiye üzerinden Rusya ile kapalı gizli ticaret yapmanın yolunu arıyor. Batının Rusya’ya uyguladığı yaptırımları geriden dolanmak isteyen birçok ABD’li şirket, Türk şirketlerine aşikâr bir kurul karşılığında birlikte iş yapmayı teklif ediyor. Konuştuğumuz iş adamları, ABD’li firmalardan gelen bu cins tekliflerin son aylarda arttığına dikkat çekti.
DUBAİ ÜZERİNDEN OPERASYON
Yeni Şafak’ın haberine nazaran; ABD’li şirketler; Rusya’dan mal almak için Rusya-Türkiye-Dubai-ABD güzergahında işlerini yürütüyor. Merkezi ABD’de bulunan milletlerarası birçok şirket, Dubai’deki Özgür Bölgelerde heyeti olan iştiraklerini de bu iş için harekete geçirmiş durumda. Türk firmalarına ortak ticaret teklifinde bulunan ABD’liler, çekildikleri Rusya pazarındaki kayıplarını kapatmak için bu yola başvuruyor.
PETROL, PAHALI METAL VE DEMİR ÇELİK PEŞİNDELER
ABD’li firmaların Rusya’dan almak istediği eserlerin başında; petrokimya eserleri, mineral yakıtlar, bedelli metal ve taşlar, hububat, demir çelik, gübreler ile inorganik kimyasallar, su eserleri ve alkollü içecekler geliyor. ABD ve Avrupa; finans, güç, savunma ve teknoloji başta olmak üzere değişik alanlarda faaliyet gösteren Rus şirketine ve varlıklı iş adamına yaptırım uygulayınca; binlerce Batılı firmayı da güç durumda bırakmıştı.
ABD’NİN BÜYÜK AÇIĞI VAR
Rusya’da büyük yatırımları olan Batılı milletlerarası şirketler, yaptırımlar nedeniyle hem üretim tesisi, lojistik merkezi ve ticari operasyon ofislerini geride bıraktı hem de büyük bir pazardan çekilmek zorunda kalınca büyük kayıplara uğradı. Rusya’da faaliyet gösteren 5 bin civarındaki ABD’li firmanın büyük bir kısmı, Ukrayna savaşının akabinde Rusya’dan çekildiklerini duyurmuştu. ABD geçen yıl Rusya’ya karşı 23,3 milyar dolar ticaret açığı verdi.
RUSYAGATE SKANDALI PATLAK VERİR Mİ?
Türkiye’de tezgâhlanan 17/25 Aralık kumpası ve 1986’da ortaya çıkan İrangate skandalı hafızalardaki canlılığını koruyor. Geçmişte İran, bugünlerde de Rusya ile ticaret yapmamaları konusunda Türk firmalarını tehdit eden ABD’nin birlikte iş tutma tekliflerine iş adamları aralıklı duruyor. ABD’li yetkililerin her fırsatta yaptırım konusunda aba altından sopa göstermesine dikkat çeken Türk iş adamları, mümkün bir Rusyagate skandalına alet olmamak için hassas davranıyor.
KENDİ YAPTIRIMLARINI KENDİLERİ DELİYOR
Geçtiğimiz haziranda Ankara’yı ziyaret eden ABD Hazine Bakan Yardımcısı Adeyemo, “Rusya, Batı yaptırımlarını Türkiye üzerinden delmeye çalışıyor” argümanında bulunsa da ABD, Avrupa ve İngiltere başta olmak üzere Batılı şirketlerin Rusya ile çalışmaya devam etmesi dikkat çekiyor. Adeyemo, TÜSİAD’a gönderdiği mektupta da yaptırımları delmeme konusunda ihtarda bulunmuştu.
AMBARGOYA KARŞIN İRAN İLE TİCARET
ABD’nin Rusya ile ticarette takındığı hali, yıllardır ambargo uyguladığı İran ile iş yapmak isteyen öbür ülke şirketlerine karşı da sürdürüyor. İran’a yönelik yaptırımı daima gündeminde tutmasına karşın ABD; Avrupa ve Körfez ülkeleri üzerinden pazarına satış yapmayı sürdürüyor. ABD emsal bir skandala İran-Irak savaşında imza atmıştı. “İrangate Skandalı” olarak nitelendirilen olay, 1986 yılında ortaya çıktı. ABD Ulusal Güvenlik Kurulu Üyesi Yarbay Oliver North’un İsrail üzerinden İran’a silah sattığının anlaşılması, büyük gürültü koparmıştı.
AÇIKLARINI KAPATMA PEŞİNDELER
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasının akabinde ABD’li firmalar Rusya’dan çekilmeye başladı. Boeing, General Motors, ExxonMobil, FedEx, Ford, Nike, Adidas, McDonald’s, KFC, Starbucks, Coca-Cola, PepsiCo, Netflix, Visa, Mastercard, American Express, Apple, Levi’s ve Walt Disney üzere çok sayıda ABD merkezli milletlerarası şirket Rusya’daki faaliyetlerini askıya aldı. Bölgedeki değerli pazarlardan birini kaybeden ABD’li firmalar, açıklarını kapatmak için Türkiye başta olmak üzere bölgedeki pazarlara yöneldi.
TÜRKİYE’DEKİ FIRSATLARDAN YARARLANMAK İSTİYORLAR
Savaşın başlamasının akabinde ABD Ticaret Odası Lider Yardımcısı Myron Brilliant, mart ayında Türkiye’yi ziyaret ederek hem politikler hem de iş adamlarıyla görüştü. Ziyarete ait değerlendirmelere bulanan ABD’nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake’in Rusya’dan çıkmaya hazırlanan 5 bin ABD’li firmaya Türkiye’yi adres gösterdiklerini söylemişti. Türkiye’nin Rusya ile olan sıcak temasından menfaat devşirmeye çalışan ABD’li şirketler, Türk firmalarının bölgedeki faal lojistik imkânlarından da yararlanmak istiyor.
WATERGATE SKANDALI NEDİR?
Amerika Birleşik Devletleri Lider Richard Nixon’ı koltuktan eden skandal, Washington DC’deki Watergate isimli iş merkezinde ortaya çıktığı için bu isimle biliniyor. 17 Haziran 1972 günü 5 hırsız, Watergate İş Merkezi’nde bulunan ve ABD’nin o zamanki ana muhalefet partisi olan Demokratik Parti’nin Demokratik Ulusal Komite (DNC) Genel Merkezi’ne girerlerken yakalandı. Hırsızların Nixon’un seçim kampanyasına dayanak veren fon şirketiyle bağı ortaya çıktı. Nixon idaresinin daha sonra kabahatle ilgisini örtbas etmeye yönelik teşebbüsleri büyük skandala dönüştü.