ABD’de kiralar rekor seviyede artarken masraflarını karşılamak için daha fazla sayıda kişi borçlanmak zorunda kalıyor.
ABD’de kira sarfiyatları son otuz yılın en süratli temposunda artarken kiralar birinci defa aylık ortalama iki bin doları aşıyor. Bloomberg’in haberine nazaran birden fazla büyük kentte kiralar pandemi öncesindeki düzeylerin üstüne çıktı. Bilhassa pandemi sırasında çok sayıda kişiyi kendisine çeken büyük kentlerde artış çok sert biçimde gerçekleşti.
ABD’de kiracıların masraflarını karşılamakta zorlanması yeni bir sorun değil lakin pek çok kişinin büyük kentlere dönmesi ve konut arzının yetersiz olduğu birtakım bölgelerde nüfusun artması krizin geçen yıl çığ üzere büyümesine neden oldu.
SATIN ALMA MALİYETİ ARTINCA KİRAYA TALEP ARTTI
Kiralık konutlara yönelik talep, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) agresif faiz artırımları sonucunda bu yıl ipotek oranlarının yükselmesinin akabinde mesken almak isteyen birçok kişinin piyasadan çekilmesiyle arttı.
Artan maliyetler ve arz yetersizliği de mesken sahiplerine kiraları artırma imkanı tanıyor.
Washington merkezli Urban Institute’tan Kate Reynolds, halihazırda kiracılar açısından kusursuz bir fırtına durumunun olduğunu ve kiraların ödenmediği durumda hem kiracıların hem de mesken sahiplerinin hareket alanlarının olmadığını söyledi.
Ev sahiplerine kıyasla gelirlerinin büyük bir kısmını konuta harcayan birçok kiracı enflasyonun rekor seviyede seyretmesi nedeniyle market ve akaryakıt istasyonlarında karşılaştıkları yüklü faturaları karşılamakta da zorlanıyor.
BARINMA MASRAFI ENFLASYONUN ÜÇTE BİRİ
ABD Çalışma Bakanlığı’nın çarşamba yayımladığı bilgilere nazaran barınma maliyetleri tüketici fiyat endeksinin yaklaşık üçte birini oluşturuyor. Tüketici enflasyonu temmuzda bir evvelki yıla nazaran yüzde 8,5 arttı.
Kira artışlarından en çok etkilenenlerse beyaz olmayanlar ve gelir seviyesi düşük olanlar. Pew Araştırma Merkezi’nin nüfus sayımı bilgilerine nazaran siyah ailelerin yaklaşık yüzde 58’i, Latin ailelerinse yaklaşık yüzde 52’si kiracı. Buna rağmen Hispanik olmayan beyaz ailelerin yaklaşık dörtte biri ve Asyalı ailelerin yüzde 40’tan biraz azı kiracı pozisyonunda.
ABD’li emlak şirketi Zillow’a nazaran kiracıların yaklaşık yüzde 54’ü yıllık 50 bin dolardan daha az kazanıyor ve kiracılar ortasındaki yıllık medyan hane geliri yaklaşık 42 bin 500 dolar. Ülkedeki medyan hane geliriyse 67 bin 500 dolar seviyesinde.
Bununla birlikte sorun dünyanın geri kalanında da hissediliyor. Bloomberg Economics’in yakın vakitte gerçekleştirdiği tahlil 19 OECD ülkesinin 2008 mali krizi öncesinde olduğundan daha yüksek birleşik fiyat-kira ve konut fiyat-gelir oranlarına sahip olduğunu gösteriyor.
METROPOLLERDE FAHİŞ ARTIŞ KELAM KONUSU
Emlak bilgi şirketi CoreLogic’e nazaran müstakil konut kiraları mayısta bir evvelki yıla nazaran ülke genelinde yüzde 14’lük rekor bir artış gösterdi. Artışlar pandemi sırasında ilgi gösterilen kentlerde daha da çarpıcıydı. Artış Miami’de yüzde 40, Orlando’da yüzde 25 ve Phoenix’te yüzde 17 seviyesinde.
ABD Nüfus Sayım Ofisi’nin 29 Haziran-11 Temmuz’da gerçekleştirdiği ankete nazaran yaklaşık 5,4 milyon hane ya da hanelerin yüzde 40’ı gelecek iki ay içinde tahliye edilmelerinin yahut haciz edilmelerinin beklenen olduğunu söyledi. Bu, Ağustos 2020’den bu yana kaydedilen en yüksek oran.
Emlak şirketi Redfin’in baş ekonomist yardımcı Taylor Marr, gelecek yıl ABD pazarına 1 milyona yakın kiralık ünitenin eklenmesinin beklendiğini bunun da baskıyı bir ölçü hafifletebileceğini söyledi. Marr’a nazaran kira artışları bir yıl sonra yüzde 5 ila yüzde 8 aralığına düşebilir.
ATLANTA, MİAMİ, LAS VEGAS’TA REKOR ARTIŞLAR
Öte yandan yeni sakinlerin akını nedeniyle Atlanta’da mayıs prestijiyle bir yıl öncesine nazaran kiralar yüzde 14,8 arttı. CoreLogic’e nazaran mevcut medyan kiraysa aylık 1730 dolar. Microsoft Apple ve Google’ın ana şirketi Alphabet üzere teknoloji devlerinin bu bölgedeki büyük genişlemeleri, daha yüksek fiyatlı teknoloji çalışanlarını cezbediyor. Kent tıpkı vakitte daha yüksek fiyatlı kentlerden daha ucuz seçenekler arayan beşerler için de cazip görülüyor.
Miami de pandemi sırasında uzaktan çalışanlar için büyük bir çekim merkezi haline geldi ve bu da konut rekabetini artırdı. Kiralar geçen yıla nazaran yüzde 40 yükseldi. CoreLogic’in 20 büyük metropol alanında yaptığı incelemeye nazaran bu oran en dik artışı temsil ediyor. Kentte istenen kiranın medyan kıymeti şu anda aylık 2488 dolar seviyesinde.
Las Vegas’taki kiralarsa CoreLogic araştırmasına nazaran üçüncü en büyük artış oranına sahip. Bir evvelki yıla nazaran mayısta yüzde 16,7 artan kiraların medyan kıymeti aylık 2110 dolar düzeyinde.
Tucson’da kiralar da mayısta bir evvelki yıla nazaran yüzde 12,8 arttı ve medyan kira fiyatı aylık 1942 dolara geldi.
BORÇLANMALAR TARİHİ DÜZEYDE
Bununla birlikte kira, yakıt ve bakkal maliyetleri arttıkça, daha fazla sayıda kişi maliyetlerini karşılamak için borçlanıyor.
ABD Nüfus Sayım Ofisi’nin anketi, Amerikalıların yaklaşık yüzde 30’unun evvelki hafta harcamalarını karşılamak için kredi kartı yahut kredi kullandığını söylediğini ortaya koydu. Bu oran ocakta yüzde 23 seviyesindeydi.
New York Fed’in raporuna göreyse kredi kartı bakiyeleri bu yılın ikinci çeyreğinde 46 milyar dolar arttı. Bu, bir evvelki yıla nazaran yüzde 13’lük bir artış manasına geliyor ve 20 yıldan fazla bir müddette gerçekleşen en büyük yükselişe işaret ediyor.