– ABD’de 2024 başkanlık seçimleri için ‘referandum’ olarak bedellendirilen orta seçimler tamamlandı. 8 Kasım’da düzenlenen seçimler sonrası oy sayımı sürerken, birinci sonuçlar anketlerin ve yorumcuların beklediği üzere olmadı. Seçimlerde Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’nin 435 sandalyesinin tamamı, Senato’nun da 35 sandalyesi yenileniyor.
– Kesin olmayan sonuçlara nazaran, Cumhuriyetçiler, Temsilciler Meclisi’nde çoğunluğu sağlayabilir. Cumhuriyetçiler Temsilciler Meclisi’nde 204 sandalyeyi, Demokratlar ise 187 sandalyeyi garantiledi. Çoğunluk için 218 oy gerekiyor. Seçimler öncesinde Temsilciler Meclisi, Demokratların denetimindeydi.
– Senato’da başa baş bir tablo olsa da bunun az bir farkla Demokratlar lehine döneceği öngörülüyor. Durum seçim öncesi 50’ye 50 idi. Lider Yardımcısı Kamala Harris’in ek oyuyla birlikte istikrar Demokratlardan yanaydı. Georgia eyaletindeki yarışta iki aday da yüzde 50’yi geçemediği için 6 Aralık’ta ikinci cins oylamaya gidilecek. Senato’daki istikrarın değişmesi büyük ölçüde bu seçimin sonucuna bağlı.
SEÇİMİN KISA ÖZETİ
1) KIRMIZI DALGA OLMADI
ABD’de Demokratlar ‘mavi’ renkle temsil edilirken, Cumhuriyetçiler ‘kırmızı’ renkle’ temsil ediliyor. Buradan yola çıkarak, Cumhuriyetçilerin önde gelen isimleri, haftalardır Kongre’de ‘kırmızı dalga’ oluşacağını öngörüyordu. Cumhuriyetçiler, orta seçimlerde süratle artan enflasyon ve hata oranlarından mustarip seçmenin Demokrat Parti’den uzaklaşacağını düşünüyordu. Medyada da bu türlü bir algı oluşmuştu. Lakin birinci sonuçlara nazaran, Cumhuriyetçi Parti’nin anketlerin öngördüğü ‘kırmızı dalga’yı yaratamadığı konuşuluyor. Gerçekten Cumhuriyetçi Parti’nin ağır toplarından Senatör Lindsey Graham, Amerikan NBC televizyonuna yaptığı açıklamada “Bu muhakkak Cumhuriyetçi dalga değil” diye konuştu.
2) TRUMP’A AÇIK ÇEK YOK
Ara seçimler, gelecek başkanlık seçimlerde tekrar aday olacağını söyleyen Donald Trump için bir referanduma dönüşmüştü. Biden idaresinde yükselen enflasyon, kabahat oranları, Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesi ve artan güç fiyatlarından dem vuran Trump, popülizmin kendisine oy kazandıracağını düşünüyordu. Lakin sonuçlar Trump’ın düşündüğü üzere olmadı. Cumhuriyetçilerin beklentilerin altında kalmasının temel sebebi olarak, Trump’ın Biden’a nazaran siyaseten deneyimsiz olması ve yanlış adayları desteklemesi gösterildi. Bir öteki etken de Biden’ın kanlı Kongre baskınını hatırlatarak, orta seçimleri adeta bir ‘demokrasi oylaması’ üzere göstermesi oldu. Trump’a oy kaybettiren bir öge da atadığı yargıçlarla muhafazakârların tartıda olduğu Anayasa Mahkemesi’nin kürtaj hakkından vazgeçmesi oldu.
3) KUTUPLAŞMA SÜRÜYOR
Seçim sonuçları, 2024 başkanlık seçimleri için 76 yaşındaki Trump’a açık çek vermezken, 80 yaşındaki Biden için de tam dayanak manası taşımıyor. Seçim, ülkedeki kutuplaşmanın sürdüğünü ortaya koyarken ABD’nin şimdiden 2024 yarışına girdiğini söylemek de mümkün.
‘Z KUŞAĞI’ BİRİNCİ SEFER KONGRE’DE
ABD’de 25 yaşındaki Demokrat Maxwell Frost, orta seçimlerde Florida’nın 10’uncu Kongre Bölgesi’nden Temsilciler Meclisi’nde sandalye kazandı ve ABD Kongresi’ne seçilen birinci ‘Z kuşağı’ üyesi oldu. Frost, 10. Kongre Bölgesi koltuğunu almak için 72 yaşındaki Cumhuriyetçi Calvin Wimbish ile yarıştı.
MİLENYUM GENÇLERİ
Demokrat genç, Twitter’dan yaptığı paylaşımda, “Bu gece tarih yazıldı. Floridalılar, Z jenerasyonu ve daha düzgün bir geleceği hak ettiğimize inanan herkes için tarih yazdık” sözlerini kullandı. ‘Z kuşağı’, 90’ların ortaları ile 2010’ların başlarında doğan, teknolojiyi kullanma ve ona ahenk sağlama yetenekleriyle tanımlanıyor. Büyükannesi 1960’ların başında Küba’dan Florida’ya taşınan Frost, diğer bir ailenin yanında evlatlık olarak büyüdü. Frost, yaş ortalamasının 58 olduğu Temsilciler Meclisi’nin en genç üyesi olacak. Genç, Washington’daki pozisyonunu ABD’deki kişisel silahlanmaya tahlil aramak için kullanacağını söyledi. Frost, 2012’de Sandy Hook İlköğretim Okulu’nda yaşanan silahlı atak sonucu travma geçirdiğinde ve sınıf arkadaşlarının birçok üzere daha sonra sivil aktivizme katılmaya karar verdiğinde 15 yaşındaydı.
MEHMET ÖZ KAZANAMADI
ABD’de Cumhuriyetçi Parti’nin Pennsylvania Senatör adayı olarak seçime giren Dr. Mehmet Öz (62), Demokrat rakibi John Fetterman’ıngerisinde kaldı. Eski ABD Lideri Donald Trump, orta seçimlerden çabucak evvel eyalete giderek Öz’ün mitingine katılmış ve konuşma yaparak onun için oy istemişti. New York Times gazetesi, yarışın kaybedilmesinin akabinde Trump’ın eşi Melania da dahil olmak üzere “Dr. Öz’e takviye vermesini tavsiye eden herkese çok öfkeli olduğunu” argüman etti.
ZAFER İLAN ETTİ
Kalp rahatsızlığına bağlı olarak mayıs ayında kısmi felç geçiren Fetterman, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, Pennsylvania’da en fazla oyu alarak seçimi kazandığını duyurdu. Kendisinin bir sonraki “Pennsylvania Senatörü” olacağını vurgulayan Fetterman, “Pennsylvania halkına güvendik, bizi mahcup etmediler ve ben de sizi mahcup etmeyeceğim” sözlerini kullandı.
DR. ÖZ NİÇİN KAYBETTİ
Fetterman, Pennsylvania’da geçerli oyların yüzde 49.5’ini, Mehmet Öz ise oyların yüzde 48.1’ini alarak yarışı ikinci sırada tamamladı. Öz ise sonuçların gelmesinin başladığı vakit yaptığı konuşmada, “Tüm oylar sayıldığında, bu yarışı kazanacağımıza inanıyoruz. Bütün gece farkı kapattık. Daha sayılacak çok oy var” demişti. Amerikalı siyasi gözlemciler, Öz’ün kaybetmesini bir dizi faktöre bağladı. Bunlar ortasında Pennsylvania sakini olmaması, rakibinin sıhhat problemlerine fazla değinmesi ve vaatlerinin sıradan kalması yer aldı. Senato’da üstünlük sağlamak için Pennsylvania kilit pozisyondaydı. Bu eyalet, her iki partinin de kalesi olmadığı için ‘kararsız’ seçim bölgesi olarak görülüyordu.
DESANTİS TRUMP’A RAKİP OLABİLİR
Cumhuriyetçi Parti’den ikinci kere Florida Valisi seçilen Ron DeSantis (44) , 33 bin oy farkıyla kazandığı 2016’daki birinci seçimdeki oylarını artırarak bu kere rakibine 1.6 milyon oy farkı attı.
ŞANTAJ ÜZERE AÇIKLAMA
ABD seçimlerinin en güçlü zaferini kazanan DeSantis, 2024 başkanlık seçimleri için Cumhuriyetçi Parti’den aday adayı olması beklenen eski Lider Donald Trump’a parti içi rakip olabilir. Başkanlık yarışı için adaylığını duyurması beklenen Trump, Fox Televizyonu’nda yaptığı açıklamada “DeSantis bence aday olursa kusur yapar. Bu parti tabanının güzeline gitmez. Onu herkesten hatta tahminen eşinden bile uygun tanıyorum” dedi. Trump, DeSantis hakkında elinde güzel olmayan bilgiler olduğunu da öne sürdü.
Siyasi analistler, DeSantis’in ön adaylık yarışında TRUMP’ı yenmesi durumunda Demokrat Lider Joe Biden’ın yarışa girmeyeceği yerine California Valisi Gavin Newsom’ın ön adaylığı kazanacağını ve 2024 başkanlık yarışının DeSantis ve Newsom ortasında geçeceğini öne sürüyorlar.