ABD Yüksek Mahkemesi, ülkede 50 yıldır yürürlükte olan kadına kürtaj hakkı veren 1973 tarihli “Roe v. Wade” kararını bozdu. Mahkeme tarafından yapılan açıklamada, “Anayasa kürtaj hakkı vermemektedir. Roe v. Wade reddedildi. Kürtaj hakkını düzenleme yetkisi halka ve seçilmiş temsilcilere iade edildi” ifadeleri kullanıldı.
Yüksek Mahkeme, bu gelişmeden 24 saat sonra, dün de “kürtaja anayasal koruma sağlayan” hükmü iptal etti. Kararın iptali, isteyen eyaletin kendi sınırları içerisinde kürtajı yasadışı hale getirebileceği anlamına geliyor. Nitekim Missouri, Dakota ve Indiana gibi Cumhuriyetçi eyaletler, kısa süre içinde kürtajı yasadışı kılacaklarını açıkladı.
BİDEN HİÇBİR ŞEY YAPAMIYOR! ‘TRAJİK BİR HATA’
Eski ABD Başkanı Barack Obama kararı “Özgür topluma inanan herkese bir darbe” diye tanımladı. Trump’tan “Bu Tanrı’nın kararı” yorumu geldi.
Başkan Biden kararın ardından yaptığı açıklamada ABD Yüksek Mahkemesi’nin kürtaj kararının, “Amerika’daki kadınların kendi kaderlerini kontrol etmelerini engelleyecek üzücü bir karar” olduğunu söyledi. Başkan, kararın ‘trajik bir hata’ olduğunu belirtti ve mahkemenin Amerika’yı “aşırı ve tehlikeli bir yola” ittiğini ettiğini söyledi.
Başkan Biden, yürütme emriyle yapabileceği çok az şey olduğunu belirterek, ABD Kongresi’ni federal bir yasayla ‘kürtaj haklarını’ geri getirmeye ve seçmenleri bu hakları koruyacak milletvekilleri ve eyalet liderlerini seçmeye çağırdı.
DEPREM ETKİSİ YARATTI! ON BİNLERCE KİŞİ SOKAĞA DÖKÜLDÜ
Kararın açıklanmasının ardından ABD’nin birçok eyaletinde büyük protestolar patlak verdi. Göstericiler ABD Yüksek Mahkemesi önünde toplanırken barikatlar kuruldu ve polis alarma geçti.
Demokratik eyaletler kürtaj haklarını korumaya ve komşu eyaletlerden gelen insanlara yardım etme sözü verdi. Bölge savcıları, yeni yasalar prosedürü suç haline getirse bile insanların haklarını arayacaklarını açıkladılar.
Protesto eden kalabalığın öfkeli olduğu görülürken ellerinde şemsiyelerle yürüyen kalabalık kürtaj hakları ile ilgili pankartlar taşıdı. Bazı yerlerde ABD bayrağının yakıldığı görüldü. Yetkililer protestoların şiddet eylemlerine dönüşmesinden endişe ediyorlar
KARAR BEKLENİYOR MUYDU?
Dailymail Gazetesi’nde yer alan bir analizde ‘Halihazırda şiddetle bölünmüş Amerika hiç bu kadar parçalanmamıştı. Ülkenin en kıdemli yargıçları derin kutuplaşmasının daha da kötüleşmesini sağladı” ifadeleri yer aldı.
Politico internet sitesinin Şubat ayında sızdırdığı bir görüş taslağında Muhafazakâr Yargıç Samuel Alito 1973’teki kararın “en başından bu yana açık bir şekilde yanlı olduğunu” ve iptal edilmesi gerektiğini söylüyordu.Politico internet sitesinin Şubat ayında sızdırdığı bir görüş taslağında Muhafazakâr Yargıç Samuel Alito 1973’teki kararın “en başından bu yana açık bir şekilde yanlı olduğunu” ve iptal edilmesi gerektiğini söylüyordu.
Yargıç Alito ayrıca “Anayasaya uyma ve kürtaj meselesini halkın seçilmiş temsilcilerine bırakma zamanı geldi” diye yazmıştı.
ABD Yüksek Mahkemesi tarihinde daha önce görülmeyen bu taslak belge sızıntısının ardından, kürtaj yanlıları büyük gösteriler yapmıştı.Diğer dört muhafazakâr yargıcın da Alito ile aynı fikirde olduğu belirtiliyor ve bu isimler Clarence Thomas, Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh ve Amy Coney Barrett diye sıralanıyor.
Demokrat Parti’nin atadığı diğer üç yargıç Stephen Breyer, Sonia Sotomayor and Elena Kagan ise Politico’ya göre karşı görüş yazmaya hazırlanıyordu.
Samuel Alito, ABD Yüksek Mahkemesi’ndeki en muhafazakâr yargıçlardan biri olarak tanınıyor.
KİMDİR BU YARGIÇ ALİTO?
Liberal yargıçlar karar tepki göstererek “Tecavüze uğrayan kadınlar tecavüzcüsünün çocuğunu taşımak zorunda kalacak, bunu yapmak hem onların hem de çocukların hayatını mahvedecek” diye konuştu.
Yargıç Samuel Alito, dokuz üyeli Yüksek Mahkeme’ye Cumhuriyetçi başkanlar tarafından atanan altı yargıçtan biri.Daha önce New Jersey’de savcılık ve yargıçlık yapan Alito, 2005’te dönemin Başkanı George W.Bush tarafından atanmış ve Ocak 2006’da göreve başlamıştı
Alito, Yüksek Mahkeme’deki en muhafazakâr yargıçlardan biri olarak tanınıyor.
Alito Kasım 2020’deki bir muhafakâr etkinlikte konuşma yapıp, eşcinsel evlilikleri eleştirmiş, üreme hakları yasalarına saldırmış ve Covid önlemlerinin ifade özgürlüğü ve dine tehdit olduğundan bahsetmişti.
Karşıtları da Alito’nun tarafsızlığını sorgulamıştı.
Eski Başkan Barack Obama, 2006’da senatörlük yaparken atanmasına karşı çıktığı Alito için “Devamlı bir şekilde güçsüzlere karşı güçlünün yanında yer alıyor. Bir işçi ve işveren arasında dava varsa ve Yüksek Mahkeme net bir direktif vermedikçe Yargıç Alito hep işverenden yana karar verir” demişti.
ROE-WADE KARARI NEDİR?
1969 yılında, 25 yaşındaki Norma McCorvey, “Jane Roe” takma ismiyle kürtajı suç kapsamına alan yasalara karşı Teksas eyaletinde dava açtı. Teksas kürtajı, eğer annenin hayatı tehlike altında değilse, yasak kapsamına alıyordu. Dallas bölge savcısı Henry Wade, bu davada kürtaj karşıtı yasayı savunan taraftaydı.
“Jane Roe” takma ismini kullanan McCorvey, üçüncü çocuğuna hamileydi ve bu çocuğun tecavüz sonucu olduğunu savunuyordu. Ancak davası reddedildi ve çocuğu doğurmak zorunda kaldı.
1973 yılında bu dava ve Georgia eyaletindeki bir başka kadının davaları, ABD Yüksek Mahkemesi’ne taşındı. İki eyaletteki kürtaj yasalarının, ABD Anayasası’na aykırı olarak, kadınların kişisel haklarını ihlal ettiği savunuluyordu. Yüksek Mahkeme kararı, 7’ye karşı 2 ile kadınların lehine çıktı.
İLK 3 AY SİSTEMİ
Hakimler, kadınların hamileliklerini sonlandırma haklarının ABD Anayasası ile güvence altında olduğu sonucunu açıkladı. Dava ilk üç ay sistemi olarak adlandırılan durumu oluşturdu.
Buna göre; Amerika’daki kadınların, ilk üç ayında hamileliklerini sonlandırma konusunda mutlak hakkı bulunuyor. İkinci üç aylık dönemde ise bazı eyalet sınırlamaları devreye girebiliyor. Son üç ayda ise eyaletler kürtajı, cenin anne karnı dışında hayatta kalabilecek büyüklüğe yaklaştığı için, sınırlayabiliyor ya da yasaklayabiliyor.
‘Roe Wade’e karşı’ ismiyle anılan kararla kadınlar, kendi hayatlarını tehdit eden bir durum olması durumunda, herhangi bir yasal sınırlama olmadan hamileliklerini sonlandırabiliyor.
EN ÇOK KİMLER ETKİLENECEK?
Kürtaja erişimi kısıtlamak, özellikle kürtaj isteme ihtimali daha yüksek olan yoksul kadınları etkileyecek.
Siyah ve Latin Amerika kökönli kadınların orantısız etkilenmesi öngörülüyor. Ülkede kürtaj yaptıranların %61’i etnik azınlıklardan.
20’li yaşlardaki kadınlar kürtaj yaptıranların çoğunluğunu oluşturuyor. 2019’da kürtaj olan kadınların %57’si bu yaş grubundandı.
Karar hem ABD basınında hem de dünya basınında geniş yer aldı.