ABD Senatosu’nun pazar günü onayladığı yasa tasarısı paketi, elektrikli araçlar için sunacağı indirimler başta olmak üzere, sıhhat maliyetlerini düşürmek, büyük şirketlerin vergilerini artırmak ve iklim değişikliğiyle gayret üzere ABD vatandaşlarının hayatını maddi açıdan olumlu etkileyecek birçok maddeyi kapsıyor.
Yasalaşma sürecindeki tasarının üzerinde en çok durulan bahislerinden olan, elektrikli araçları teşvik etmek için vatandaşlara satın alma esnasında sunulacak vergi indirimi, çip krizinden ötürü uzun müddettir araç almayı erteleyen ABD vatandaşlarının büyük ilgisini çekiyor.
Tasarıya nazaran Amerikalılar, yeni ve ikinci el olduğuna bakılmaksızın satın alacakları otomobilin elektrikle çalışma özelliğini taşıması durumunda, muhakkak ölçüde vergi indiriminden faydalanabilecek.
Consumer Reports (Tüketici Raporları) isimli tüketici bilgilendirme kurumunun internet sayfasında mevzuyla ilgili şu sözler yer aldı:
“İklim değişikliğini, sıhhat hizmetlerini ve vergileri ele alan geniş ve yeni bir yasama paketinin bir modülü olarak, kullanılmış elektrikli otomobillerde 4 bin dolara kadar ve birtakım yeni elektrikli araçlarda 7 bin 500 dolara kadar revize vergi kredisi sağlanıyor. Fakat, yeni elektrikli araçların nerede yapıldığı ve pillerinin tedarik edilmesi gerektiğine dair çok sayıda yeni kural nedeniyle, araba üreticileri çok az aracın krediye uygun olduğunu savunuyor. Önerilen kuralların birçok, 31 Aralık 2022’den sonra hizmete giren arabalar için yürürlüğe girecek ve 2032’ye kadar geçerli olacak. Lakin, araçların Kuzey Amerika’da üretilmiş olması koşulu, yasa çıkar çıkmaz yürürlüğe girecek.”
Yeni yasa tasarısı, 31 Aralık 2023’ten sonra hizmete giren kullanılmış elektrikli araçlar için ek olarak 4 bin dolara kadar yeni bir vergi kredisi imkanı da sunuyor.
BAZI ARAÇLAR TEŞVİK KAPSAMI DIŞINDA TUTULACAK
Tasarıda yer alan bir unsura nazaran, Çin yahut Rusya da dahil olmak üzere “endişe duyulan yabancı kuruluşlardan” rastgele bir mineral yahut bileşen tedarik edilen araçlar kelam konusu vergi indiriminden yararlanamayacak.
Uluslararası Güç Ajansı’nın bu yıl içinde yaptığı tahlile nazaran mevcut elektrikli araçlardaki birçok bileşenin ve pil hücrelerinin büyük çoğunluğunun Çin’den tedarik edildiğini gösterse de, ikinci el elektrikli araçlar kelam konusu kısıtlamalardan muaf tutulacak.
Öte yandan, AB Komitesi Sözcüsü Miriam Garcia Ferrer, Brüksel’de dün düzenlenen günlük basın toplantısında, ABD’nin “enflasyonu düşürme yasa tasarısı” kapsamındaki elektrikli araçlara vergi indirimi planına, AB bölgesinde üretilen araçları kapsamadığından ötürü reaksiyon göstermişti.
Ferrer, ABD’nin kelam konusu yasa tasarısını AB’nin telaşla karşıladığını, bu teşebbüsün “yabancı üreticilere karşı ayrımcılık manasına geldiğini ve Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) kurallarıyla uyumlu olmadığını” kaydetmişti.
TASARI, İLAÇ MALİYETLERİNDE VE BİRTAKIM VERGİLERDE DE İNDİRİM ÖNERİYOR
Yasalaşmak üzere olan enflasyon düşürme tasarısının ABD vatandaşlarını heyecanlandıran başka bir unsuru ise, ilaç fiyatlarının aşağıya çekilmesi ve sigorta primlerinin düşürülmesi.
ABD’lilerin dünyanın en kıymetli sıhhat sistemlerinden biri ile gayret etmek durumunda kaldığı göz önüne alınırsa, AB ülkeleri ve Türkiye’yle kıyaslandığında onlarca kat fazla maliyeti olan ilaç reçetelerinin yeni tasarının yasalaşmasıyla ucuzlayacak olmasının bilhassa dar gelirli vatandaşların Demokratlara yönelmesinde tesirli olacağı ABD medyasında işaret edilen hususlar ortasında.
Senato’nun Cumhuriyetçi kanadı ise, “dar gelirlilere yönelik sıhhat sigortasında (Medicare) diş ve göz bakımlarının dahil edilmediğini ve fiyatların yükselmesinin önüne geçilemediği bir vakitte enflasyonu daha da kötüleştireceğini” öne sürerek tasarıya şiddetle karşı çıktı.
Tasarının yasalaşması durumunda, bilhassa Madicare kaydı olan yaşlıların ilaca ödedikleri oran, ilaç devi şirketlerin büyük muhalefetine karşın, epeyce aşağıya çekilmiş olacak ve 2026’dan itibaren sıhhat sigortalarının poliçesi gereği bir yılda kendi ceplerinden çıkacak maliyeti (deductable) 2 bin dolarla sınırlanacak.
Tasarı bununla birlikte, eyalet ve federal borsalar aracılığıyla sıhhat sigortası yaptıran yaklaşık 13 milyon Amerikalının faydasına, sigorta primi artışlarını önlemek için bütçeden 64 milyar dolar kaynak ayrılmasını önerirken, ABD’de karlarına nazaran çok az vergi ödeyen varlıklı şirket sahiplerinin vergi yükünü kıymetli oranda artırmayı teklif ediyor.
TASARININ YASALAŞMA SÜRECİ
ABD Lideri Joe Biden‘ın, çıkması için üzerinde ağır çalıştığı ve Washington’da bir yıldan fazla süren bir tartışmaya yol açan enflasyonu düşürme yasa tasarısını, Demokratların elini Cumhuriyetçiler karşısında güçlendiren bir süreçte ilerlerken, tasarının en kısa vakitte Temsilciler Meclisi’nden geçmesine kesin gözüyle bakılıyor.
Başkan Yardımcısı Kamala Harris‘in 50-50 eşitliği bozan oyuyla Senato’dan geçebilen tasarı, Temsilciler Meclisi’nde onaylanırsa Biden’ın imzası için Beyaz Saraya gönderilecek ve önümüzdeki günlerde “Enflasyonu Düşürme Yasası” ismiyle kanunlaşmış olacak.
Söz konusu tasarının yasalaşması durumunda, ABD global ısınmayla uğraş için tarihi bir bütçeyi de onaylamış olacak ve 10 yıl içinde sera gazı emisyonlarının yüzde 40’ın altına düşürmek için 370 milyar dolar ayrılacak.
Senato Çoğunluk Lideri Charles Schumer, tasarının Senato’da oylanmasından evvelki bir açıklamasında tasarı için, “Bu, 10 yılda kabul edilen en değerli mevzuat kesimlerinden biri” tabirini kullanmıştı.