İran’da sular durulmuyor. Kürt kökenli üniversite öğrencisi Mahsa Amini’nin (22), 16 Eylül’de Tahran’da polis gözaltısı sırasında ölmesi sonucu patlak veren protestolar sürüyor. Başta ülkede Kürt nüfusun ağır olarak yaşadığı eyaletlerde başlayan isyan daha sonra ülke genelinde bir bayan hareketine, son olarak da rejim aykırısı bir ayaklanmaya dönüştü. İsyan yaklaşık ik aydır devam ediyor. Polis ile göstericiler ortasında süren çatışmalarda, toplam can kaybının 300’ü geçtiği belirtiliyor.
BÜYÜK FOTOĞRAF BULANIK
Öte yandan medya baskısı nedeniyle, protestoların İran genelinde nasıl bir şeye karşılık geldiğini kestirmek güç. Hükümet yetkilileri, son ayaklanmayı rejimin alışık olduğu cinste şovlar olarak nitelerken, toplumsal medyada bunun tam aksisi bir algı var. Sağlıklı bilgi ve haber akışı da yapılamadığından büyük resmi görmek ne yazık ki güç.
‘İKİYÜZLÜ BİR TAVIR’
ABD Lideri Joe Biden’ın, “İran’ı özgürleştireceğiz” tarafındaki kelamlarını pahalandıran ABD Ulusal Güvenlik Kurulu Sözcüsü John Kirby, bu kelamların İranlı protestocularla dayanışma manasına geldiğini, İran’da rejimin çöktüğüne dair ABD’nin elinde bir gösterge bulunmadığını söyledi. Hakikaten İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Buyruk Abdullahiyan, ABD’yi İran’daki şovları kışkırtmakla suçlayarak, “Beyaz Saray bir yandan İran’da şovları tahrik ederken başka yandan nükleer mutabakat için çalışıyor. İkiyüzlü halinizi ve DEAŞ’ı desteklemeyi bırakın” dedi.
KAMPÜSLERDE TEDBİR
Geçen hafta içi şovlar nispeten denetim altına alınmış görünse de dün ülke genelinde öğrenci protestoları ile esnaf grevi vardı. Başşehir Tahran’daki üniversitelerde ağır güvenlik tedbirleri alındı. Yerleşkelere girişlerde, öğrencilerden maskelerini çıkarmaları istendi. BBC Farsça Servisi’nin yayınladığı görüntülerde, Meşhed kentindeki Azad Üniversitesi’nde birtakım kız öğrencilerin, rejim aleyhine “Ben özgür bir bayanım, sizse bir alçaksınız” diye slogan attığı görüldü. Kuzeydeki Raşt kentinde yer alan Gilan Üniversitesi’nde ise “Öğrenciler aşağılanmayı kabul etmektense ölür” diye sloganlar atıldı. Yeniden birtakım kentlerde, protestolarda hayatını kaybedenler anıldı. Sünnilerin çoğunlukta bulunduğu Sistan-Beluçistan eyaletine bağlı Haş kentinde ise şovlar kana bulandı. Cuma namazı sonrası düzenlenen protestolarda en az 16 kişi ömrünü yitirdi.
ÖLÜ SAYISI 300’Ü GEÇTİ
Norveç merkezli insan hakları örgütü ‘Hengaw’, Kürt nüfusun ağır yaşadığı Mahsa Amini’nin memleketi Sakız’da geniş çaplı grev başladığını duyurdu. Twitter’da faal olan insan hakları aktivistlerinden Hassan Ronaghi, “Birliğimiz, öfkemiz ve direnişimiz bizim silahımızdır” diye tweet attı. İran İnsan Hakları Örgütü (IHR NGO), eylülden bu yana protestolarda ölenlerin sayısını 304 olarak açıkladı.