ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaret etmeye ait planları olduğuna dair tezler Çin’i öfkelendirdi. Çin, Pelosi’nin Tayvan ziyareti gerçekleşirse “ciddi sonuçları olacağı” ikazında bulundu.
BBC’de yer alan habere nazaran, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Pelosi, Tayvan’a ziyarette bulunursa 1997’den bu yana adaya giden en üst seviye ABD yetkilisi olacak.
Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, dün yaptığı açıklamada Pelosi’nin Tayvan ziyareti durumunda ülkesinin “katı ve kararlı önlemler” alacağını söyledi. Zhao, “Oluşacak önemli sonuçlardan ABD sorumlu olacaktır” dedi.
Çin Savunma Bakanlığı’ndan bir kaynak ise “ABD tarafı gitmekte ısrar ederse Çin ordusu durup izlemez. ‘Tayvan bağımsızlığı’ için ayrılıkçı teşebbüsler ve dış tesirleri durdurmak için güçlü tedbirler alınır” dedi.
Pelosi’nin Tayvan ziyareti planına Biden idaresinin de yeşil ışık yakmadığı biliniyor. ABD Lideri Joe Biden geçen hafta gazetecilere yaptığı açıklamada mümkün ziyaretle ilgili “Ordu bunun yeterli bir fikir olmadığını söylüyor” dedi. Öte yandan Beyaz Saray, Çin’in ziyarete yönelik yansısını “gereksiz ve yardımcı olmuyor” sözleriyle kıymetlendirdi.
ABD Dışişleri Bakanlığı, Pelosi’nin şimdi seyahat planını duyurmadığını söyledi.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Konseyinde Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik bağlantı tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Heyetinde yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın memleketler arası örgütlerdeki pozisyonu meçhul hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” prensibini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik bağlantılar kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve öteki milletlerarası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.