ABD mektupla şikâyet etti, devlet trilyonlarca lira ceza kesti, Cola Turca nasıl gitti; Murat Ülker anlatıyor

İş insanı Murat Ülker, katıldığı bir yayında Cola Turca projesinin başarısız olmasının art planında yatan nedenlerden bahsetti. 

İstanbul Gençlik Platfomu kanalının yayınında konuşan Ülker, başarısızlık tepesine davet edilmek ne hissettirdi sorusunu “Tam benim aradığım şey dedim. Zira, muvaffakiyetler konuşuluyor ve herkes başarmak zorundaymış üzere hissediyor. Halbuki hayatımızda bir sürü başarısızlık var. ‘Hayat, şimdiye kadar gelmiş olan bütün kazıkların bileşkesidir’ derler. Bence, muvaffakiyet, o tertipte ya da sizin hayatınızdaki bütün deneyimlerden bir ortaya gelen beyin gücünün bileşkesidir. Lakin bu beyin gücü birtakım hususlarda eksik olabilir, rekabetçi üstünlüğünüz olmayabilir. Onlar da başarısızlık demektir” diye yanıtladı.

En öğretici başarısızlık sizin için hangisiydi sorusunda ise iş insanı Ülker, Cola Turca deneyimine değinerek şunları söyledi:

“Öğrenilmiş çeşitli tarafları olan bir başarısızlık öyküsü, herkesin niçin yapmadılar niçin olmadı diye merakta kaldığı Cola Turca’dır. Niçin yaptık? Biz Türkiye’de başa güreştiğimiz bisküvi, çikolata, margarinde yüzde 60’ın üzerinde pazar hissesine sahibiz. Bu bahislerde daha fazla büyümemiz şu anki rekabetçi pazar kurallarında dilek edilen bir şey değil. İnşallah yakında perakende de oraya geliriz. Bundan ötürü, imalattaki, dağıtımdaki avantajımızdan yararlanarak buna benzeyen kategorilere girdik. Mesela hijyen yahut şahsî bakım kategorilerine girdik. Buna benzeri olarak içecek işine, süt işine girdik. Süt işinde mesela çok muvaffakiyet sağladık. Küresel olunca bunların hepsinden sıyrıldık ve ana işimiz olan bisküvi-çikolata işini küresel yapmaya başladık. Türkiye’de de bisküvi-çikolatanın yanında kimi besin kategorilerinde ve perakende de varız. 

Cola Turca şu nedenle olmadı. Rakiplerimiz bizi kıskandı. Evvel bir teasing yani meraklandırma kampanyasıyla Türkiye televizyonlarında tıpkı saatte bütün kanallarda şu reklamı yayımlayacağız diyerek başladık. Çok uygun bir lansman yaptık, malı çok uygun dağıttık ve malın kalitesi de güzeldi. Diyecekler ki Coca-Cola, Pepsi üzere değil fakat olmaması lazım. Bence onlardan daha düzgündü. Mesela hiç kola içmeyen kayınvalidem Cola-Turca yapmışsın ben de içmeye başladım dedi. Lansman yılı 2003 idi. Çok âlâ başladık, Coca-Cola’dan sonra en büyük ikinci pazar hissesine sahip olduk. 3 litrelik eserler üzere değişik ambalajlar yaptık. İsim düzgün seçilmişti. İmalat deneyimimizden esinlenerek bitkiden, şekerden başlayarak kola çıkaran bir fabrika yapmıştık Dikey entegrasyon sağladığımız için bize rekabet avantajı getirdi.

Ardından konuşmalar başladı. Yabancı sermaye, sanayi bakanlığına biz de bu türlü dikey entegrasyon sağlayacağımız bir tesis yapmak istiyoruz diye sormaya başladı. Halbuki Türkiye’de bu türlü bir mevzuat yok, Türkiye bir krallık değil. Şirketiniz kurarsınız, kanuna uygun üretime başlarsınız. Enteresan bir şey oldu.

Sanayi bakanı, babamın arkadaşı olur ismi lazım değil, beni Ankara’ya başbakanlığa çağırdı. Bana, ‘Murat cebimde bir mektup var, seni ABD büyükelçisi şikayet ediyor bu nedenle sana küçük bir ceza vereceğiz’ dedi. Çok utandım olağan. Türkiye Cumhuriyeti, Türkiye Cumhuriyeti’nin başbakanlığı, sen de bakansın ne demek ABD büyükelçisi seni şikayet ediyor dedim. Bu türlü bir şey olabilir mi memlekette kanunlar var dedim lakin kimse dinlemedi.

Sonra 35 trilyonluk ceza yedik. Artık bizi ne kadar büyük görüyorlarsa 35 trilyonluk ceza verdiler. Devletin karışacağı işe niçin giriyorsun denebilir lakin devletin kola işine karışacağı kimin aklına gelir? Bu türlü kurmuşsun, şöyle imalat yapıyorsun diye devletin karışacağı. Bende de biraz meczupluk var herhalde, gittim devleti mahkemeye verdim. Devlet, Türkiye Cumhuriyeti. Mahkeme 7 yılın sonunda yanlış diyerek cezayı iptal etti. Cezayı ödemedik.

Değeri 10 trilyon olan bir iş, 35 trilyon ceza ve 7 sene zirvende sallanırsa o işe nasıl yatırım yapabilirisiniz? Parayı bu türlü harcarsak kime nasıl hesap verebileceğiz? Kendimize, finansörlerimize, varsa bir inancımız ona hesap veremeyiz. 35 trilyon ceza, 10 trilyonluk bir iş ve kazanacağın da birkaç trilyon olsun. Sonuçta sıkıntı bir iş. Cezanın nedeni şeker kanunu bakanlık tarafından değişik yorumlanmasıydı. Mahkeme de bu türlü bir yorumun gerçek olmayacağına karar verdi. 

Cola Turca, Çamlıca, Link bizim markalarımızın hepsini Japonya’dan bir şirkete sattık. Şu an Cola Turca’yı onlar yapıyor, biz pazarlıyoruz ve satıyoruz. Lakin biz artık içecek işi yapmıyoruz. Bisküvide dünyada ikinciyiz, çikolatada herhalde altıncıyız. Küresel düşünüyoruz artık.”

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir