ABD, İran ile 2015’te imzalanan nükleer muahedeyi yine canlandırmanın tek yolunun İran’ın “konu dışı taleplerinden” vazgeçmesi olduğunu belirtti.
TRT World’ün haberine nazaran, ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price, yaptığı açıklamada, ABD’nin, Avrupa Birliği’nin (AB) muahedeyi özel olarak revize etme konusunda “nihai” metne karşılık vereceğini bildirdi.
Açıklamada, bunun ne vakit olacağına dair bir vakit paylaşılmadı.
Price, “Kapsamlı Ortak Aksiyon Planı (JCPOA) ile ahenk için karşılıklı bir getiri elde etmenin tek yolu, İran’ın JCPOA kapsamını aşan, kabul edilemez taleplerden vazgeçmesi. Biz bu talepleri uzun vakittir ‘konu dışı’ olarak nitelendiriyoruz.” dedi.
İran: ABD’nin ‘gerçekçi ve esnek’ olması halinde nükleer muahede mümkün
Tahran, müzakerelerin koordinatörü AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde sonuncu yol haritası olarak kabul edilen muahede taslağına ait görüşlerini dün AB’ye iletmişti.
AB tarafından sunulan en son muahede taslağına ABD’nin cevabının “gerçekçi ve esnek” olması halinde bir mutabakata varılacağı belirtilmişti.
İran’ın, müzakerelerde çözülemeyen üç hususta ABD’den esneklik göstermesini, bunların muahede metninde yer almasını ve mutabakatın devamının garanti altına alınmasını sağlayacak garantiler beklediği tabir edilmişti.
İran’ın Batı ile nükleer müzakerelerini yürüten heyetin danışmanı Muhammed Marandi ise Twitter hesabından paylaştığı bildirisinde, Tahran’ın AB’nin nükleer müzakerelerde kesin mutabakat taslağı olarak sunduğu teklife verdiği karşılığı değerlendirmişti.
Marandi, İran’ın AB’ye ilettiği karşılığında tasalarını lisana getirdiğini ve müzakerelerde tahlil bekleyen sıkıntıların aşılmasının sıkıntı olmayacağını belirtmiş, “Bu kaygılar geçmişteki ABD ve AB’nin mutabakattaki ihlallerine dayanmaktadır. (Henüz) bir mutabakat olacağını söyleyemem lakin mutabakata her zamankinden daha yakınız.” sözlerini kullanmıştı.
İran ile nükleer müzakereler
İran ile 2015’te imzalanan nükleer mutabakatın yine tam manasıyla uygulanmasını sağlama ve ABD’nin muahedeye dönüşünün ele alındığı nükleer görüşmeler, Nisan 2021’den bu yana aralıklarla Viyana’da yapılıyor.
Viyana’da Rusya, Çin, Almanya, Fransa, İngiltere ve İran’dan üst seviye temsilcilerin iştirakiyle yapılan müzakerelere eski ABD Lideri Donald Trump devrinde 2018’de mutabakattan tek taraflı çekilen Washington, AB aracılığıyla dolaylı iştirak sağlıyor.
Washington, Tahran’ın mutabakattaki taahhütlerine geri dönmesini isterken, İran nükleer muahededen ayrılan taraf olarak öncelikle ABD’nin muahedeye dönerek tüm yaptırımları kaldırmasını ve muahededen tekrar ayrılmayacağına dair garanti vermesini talep ediyor. İran ayrıyeten son mutabakat için nükleer programıyla ilgili milletlerarası “siyasi soruşturmaların” kapatılmasını istiyor.
AB Dış Alakalar ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Borrell’in 25 Haziran’daki Tahran ziyaretinde, ABD ile İran ortasında AB aracılığıyla yapılan dolaylı görüşmelerin Doha’da sürdürülmesine karar verilmişti. 29 Haziran’da yapılan görüşmelerde de ilerleme sağlanamadığı açıklanmıştı.
Borrell, 20 Temmuz’da İran ile ABD ortasındaki uyuşmazlığı çözmek için taraflara yeni bir taslak metin sunduğunu duyurmuştu. Tahran ve Washington idareleri de AB’nin sunduğu yeni tahlil tekliflerini olumlu karşıladıklarını ilan etmişti.
Müzakerelere yine başlamak için 4 Ağustos’ta tekrar Viyana’da toplanan taraflar, 4 gün süren görüşmelerde az da olsa ilerleme kaydedildiğini açıklamıştı.
Son olarak ABD’nin Wall Street Journal gazetesi, 11 Ağustos’ta ismi açıklanmayan Avrupalı diplomatlara dayandırdığı haberde, AB’nin, görüşmelerdeki tıkanıklığı aşmak için İran’ın geçmişteki nükleer faaliyetlerine ait BM soruşturmasını kapatmayı amaçlayan bir öneriyi Tahran’a sunduğunu yazmıştı.