ABD Çin’in balonunu düşürdü: Biden ‘İcabına bakacağız’ demişti

ABD savaş uçakları, Çin ile ortalarında krize yol açan yüksek irtifa balonunu Atlantik Okyanusu üstünde vurdu. Güney Carolina açıklarında gerçekleşen operasyon sırasında Amerikan hava alanı ve üç havalimanı kapatıldı. Associated Press (AP) haber ajansı, imajlarda küçük bir patlamanın akabinde istihbarat balonunun denize düştüğünün görüldüğünü duyurdu. Havacılık sitesi Flightradar24 dataları, Wilmington, Kuzey Carolina ve Myrtle Beach ortasındaki operasyona Amerikan Hava Kuvvetleri ve Kıyı Güvenlik uçaklarının katıldığını gösteriyor. İki ABD’li yetkili, ABD Lideri Joe Biden’ın Çin’e ilişkin casus balonun yerleşim yerlerinden uzaklaşıp okyanus üzerine geldiğinde düşürülmesine onay verdiğini söyledi.

ABD’nin nükleer silahlarının konuşlu olduğu Montana eyaleti üzerinde de görülen balonun düşürülmesi için Pentagon’un ‘yerleşim yerlerine düşme riski’ sebebiyle Biden’dan müsaade alamadığı tez edilmişti. İkinci bir balonun Latin Amerika semalarında görüldüğü açıklanırken, olayı “Açık bir egemenlik ihlali” olarak kıymetlendiren ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Pekin’e yapacağı ziyareti ertelediğini duyurmuştu. Evvelki gün ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Çin’e ilişkin bir yüksek irtifalı istihbarat balonunun ABD üzerinde uçuş yaptığını ve Amerikan ordusunun balonu takip ettiğini açıklamıştı. Pekin makamları, balonun meteorolojik bir müşahede balonu olduğunu açıklarken, Washington, gelişmeye reaksiyon olarak Blinken’ın Pekin programını ertelediğini duyurmuştu.

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Güney Koreli mevkidaşı Park Jin ile Washington’da görüşme gerçekleştirdi. Görüşmenin akabinde yapılan ortak basın toplantısında konuşan Bakan Blinken, Çin’e ilişkin bir yüksek irtifalı istihbarat balonunun ABD semalarında tespit edilmesinin akabinde iptal ettiği Pekin ziyaretine değindi. Yapılan kapsamlı değerlendirmelerin akabinde koşulların “yapıcı bir ziyaret” için elverişli olmadığı sonucuna vardıklarını kaydeden Blinken, “ABD hava alanında bir istihbarat balonunun uçurulması açık bir formda egemenliğimizin ve milletlerarası hukukun ihlalidir. Bu kabul edilemez ve bunu Çin’e de ilettik” biçiminde konuştu.

“Hava alanı bu halde ihlal edilmiş her ülkenin birebir karşılığını vereceğini düşünüyorum” diyen Blinken, “Bu sorumsuzca bir hareket. Çin’in tam da benim planlanan ziyaretimin öncesinde bu adımı atmaya karar vermesi, yapmayı planladığımız kapsamlı görüşmelere ziyan verdi” sözlerini kullandı. Buna karşın iki ülke ortasındaki bağlantı kanallarının açık olmasının değerli olduğunu vurgulayan Blinken, ABD’nin Pekin ile diplomatik angajmanlara hala bağlı olduğunu muhataplarına ilettiğini tabir etti.

İlk balonla ilgili yankılar sürerken, Pentagon, Latin Amerika üzerinde bir öteki Çin casus balonu uçtuğunu değerlendirdiklerini açıkladı. Pentagon Sözcüsü Tuğgeneral Patrick Ryder, “Latin Amerika üzerinden geçmekte olan balona ait haberleri gördük. Bunun öbür bir Çin gözetleme balonu olduğunu kıymetlendiriyoruz. Şu evrede elimizde öbür bir bilgi yok” açıklamasında bulundu.

Çin Dışişleri Bakanlığı’da düşürülesinden evvel balona ait açıklamalarda bulundu. Bakanlıktan yapılan açıklamada, “Çin casus balonunun” ABD üzerinde uçmasının zorlayıcı sebeplerden kaynaklandığını belirterek, siyasetçileri ve Amerikan medyasını durumu Çin’in prestijini sarsmak için kullanmakla suçladı. Açıklamada, “Çin, milletlerarası hukuka her vakit sıkı bir halde bağlı kaldı ve tüm ülkelerin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne hürmet gösterdi” tabirleri kullanıldı.

Hafta sonunu geçireceği New York eyaletine bağlı Syracuse kentine giden ABD Lideri Joe Biden, uçaktan indikten sonra bir gazetecinin ABD semalarındaki Çin balonuna ait sorusunu yanıtladı. ABD hava alanındaki Çin “casus balonu”na ait birinci yorumunu yapan Biden, “(Casus balonun) İcabına bakacağız” tabirini kullanmıştı.

Birleşmiş Milletler (BM) casus balon tansiyonuna karşı iki tarafa da itidal davetinde bulundu. BM Genel Sekreter Sözcüsü Stephane Dujarric, düzenlenen basın toplantısında, Çin ve ABD ortasındaki tansiyonun yükselmesinden telaşlı olduklarını ve Genel Sekreter Antonio Guterres’in bahse sıkça değindiğini vurguladı. Dujarric, “Özellikle bu olayda, iki ülkenin orta yolu bulması gerekecek. Lakin her iki ülkenin dünyadaki pozisyonu göz önüne alındığında, gerginliği azaltmak için ellerinden gelen her şeyi yapmalarının sorumluluk olduğunu düşünüyorum.” tabirlerini kullandı.