ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ile 2 saatten fazla süren bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi.
Başkan Biden ile mevkidaşı Lider Jinping, ekonomik ve jeopolitik tansiyonlar de dahil olmak üzere ikili münasebetleri ele almak üzere bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Beşinci sefer telefonda görüşen Biden ve Xi’nin görüşmesi 2 saatten fazla sürdü.
Beyaz Saray, görüşmenin mahallî saatle sabah 08.33’te başladığını ve 10.50’de sona erdiğini aktardı. Beyaz Saray tarafından yapılan yazılı açıklamada, görüşmenin ABD ve Çin ortasındaki bağlantı sınırlarını sürdürme ve derinleştirme, farklılıkları sorumlu bir halde yönetme ve iki ülkenin çıkarlarının örtüştüğü yerlerde birlikte çalışma uğraşlarının bir modülü olduğu aktarıldı. Açıklamada, Biden ve Xİ’nin ikili münasebetler ile başka bölgesel ve global sorunları ele aldıkları aktarılarak, iklim değişikliği ve sıhhat güvenliğini ele almak için kendi takımlarını görevlendirdiği söz edildi.
Açıklamda, Tayvan konusunda Lider Biden’ın ABD siyasetinin değişmediğini, ABD’nin statükoyu değiştirmeye yahut Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarı baltalamaya yönelik tek taraflı eforlara şiddetle karşı çıktığını vurguladığı belirtildi.
Biden ve Xi en son geçtiğimi mart ayında konuşmuştu
En son geçtiğimiz mart ayında Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinden kısa bir müddet sonra bir ortaya gelen Biden ve Xi’nin bugünkü görüşmesi, Çin’in Tayvan üzerinde tehdit oluşturması, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline cevap olarak Çin’in Rusya’yı kınamaması ve ekonomik rekabet üzere tansiyonların mevcut olduğu hususlar etrafında yapıldı. Biden, mart ayında Xi ile yaptığı son görüşmede Çin’in Rusya’nın savaşına maddi dayanak vermesinin “sonuçları” olacağı konusunda ihtarda bulunmuştu.
“Biden, Çin ile temasta kalmak istiyor”
ABD’li yetkililer, Lider Biden’ın Çinli mevkidaşıyla görüşmesinin Tayvan üzerindeki tansiyonu düşürmeye yardımcı olacağını tabir etti. ABD Ulusal Güvenlik Sözcüsü John Kirby dün yaptığı açıklamada, Biden ve Xi’nin nizamlı olarak temas etmesinin kıymetli olduğunu söylemişti. Kirby, “Başkan Biden, yalnızca o bölgede değil, tüm dünyada sahip olduğumuz en kıymetli ikili bağlardan biri olan Çin’in devlet lideri ile bağlantı çizgilerinin açık kalmasını sağlamak istiyor. Çin ile işbirliği yapabileceğimiz hususlar olduğu üzere açıkçası sürtüşme ve tansiyonun olduğu hususlar da var. Bu, her iki ülkenin de ötesinde sonuçları olan, dünyadaki en kıymetli ikili bağlardan biridir” dedi.
Kirby, bugünkü görüşmenin bir modülünün Tayvan üzerindeki tansiyonlar, ekonomik münasebetler ve Çin’in Rusya’nın Ukrayna’daki savaşına reaksiyonu olacağını söylemişti.
ABD’den Tayvan’a ziyaret krizi
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi‘nin Çin’in üzerinde hak argüman ettiği Tayvan’a beklenen ziyaretiyle ilgili telaşların artması üzerine Çin bu mevzuda sert karşılık vermişti. Pelosi’nin ABD’den gayriresmi savunma dayanağı alan lakin Çin’in kendi topraklarının bir kesimi olarak gördüğü Tayvan’a ziyareti durumunda Çin bu türlü bir geziyi bir provokasyon olarak göreceğini söyledi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zhao Lijian, “ABD kendi yolunda gitmekte ve Çin’e meydan okumakta ısrar ederse mutlaka güçlü reaksiyonlarla karşılaşacaktır” demişti.
Pelosi, Tayvan’a seyahat ederse en son 1997’de o vaktin ABD Temsilciler Meclisi Lideri Newt Gingrich tarafından ziyaret edilen Tayvan’a seyahat eden en üst seviye ABD yetkilisi olacak. Biden, geçen hafta yaptığı bir açıklamada ise ABD yetkililerinin şu anda Tayvan’ı ziyaret etmesinin “iyi bir fikir olmadığını” söylemişti.
Çin ve ABD ortasındaki gerilimler
Çin ve ABD ortasındaki tansiyonlar, iki ülkenin global sıhhat, iktisat siyaseti, insan hakları konusundaki farklı bakış açıları da dahil olmak üzere Çin’in Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini kınamayı reddetmesiyle birlikte uzun müddettir devam ediyor. ABD’li kaynaklara nazaran, ABD ve Çin’in öbür gerginlik noktaları ortasında ise ABD’nin soykırım olarak ilan ettiği Çin’in Uygur Türklerine yönelik muamelesi, Güney Çin Denizi’ndeki militarizasyonu, global ekonomik ve siyasi casusluk kampanyası üzere bahisler yer alıyor.