AB üyesi 27 ülkenin devlet yahut hükümet liderlerinin iştirakiyle Brüksel’de gerçekleştirilen AB Başkanlar Doruğu’nun güç konusundaki birinci gün oturumları tamamlandı. Toplantı bitiminde açıklamalarda bulunan AB Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, “Enerji fiyatları konusunda çalışmaya devam etmek için çok yeterli ve sağlam bir yol haritamız var. Önderler bu hususta stratejik yönlendirmede bulundular” tabirini kullandı.
Von der Leyen, toplantıda birtakım başlıkların ağır biçimde tartışıldığını belirterek, “Bunlardan birincisi ortak gaz alımı konusu. Burada başkanlar, şirketlerin ortak gaz satın almak için konsorsiyum oluşturmaları ve güçlerini birleştirmek için birlikte çalışmalarına müsaade verme fikrini çok desteklediler” diye konuştu.
Ortak gaz alımı kapsamında toplam talebin yüzde 15’lik kısmının mecburî olarak birlikte yapılacağını anlatan von der Leyen, çok yüksek gaz fiyatlarının nasıl sonlandırılacağına odaklanıldığını anlattı.
Von der Leyen, önderlerin TTF olarak isimlendirilen Avrupa gaz fiyatları referans ölçüsünü de değerlendirdiklerini, TTF’nin geçmişte yüklü olarak boru sınırı gazını yansıttığını, bugün ise pazarın değiştiğini söyledi.
“TTF artık gerçek piyasa durumunu yansıtmıyor. Bu nedenle, LNG fiyat durumunu daha yeterli yansıtmak için tamamlayıcı yeni bir endeks geliştireceğiz” diyen von der Leyen, LNG fiyat endeksi geliştirilinceye kadarki süreçte ise süreksiz bir önlem alacaklarını tabir etti.
Yeni düzenek kurulacak
“Gaz fiyatlarındaki çok artışları sınırlamak için bir piyasa düzeltme düzeneği kuracağız” tabirini kullanan von der Leyen, bu piyasa düzeltme düzeneğini aktif hale getirmek için yasal bir teklif hazırlamak için güç bakanlarıyla birlikte çalışacaklarını vurguladı.
Von der Leyen, toplantıda yüksek gaz fiyatlarının elektrik maliyeti üzerindeki tesirini sınırlamak için potansiyel bir sistem kurulmasını da ele aldıklarını, bu düzeneğin elektrik üretimlerinde gazın ağır olduğu ülkelere finansal tesirlerini tahlil edeceklerini belirtti.
Tedbir paketi konusunda mutabakat sağlandı
AB Kurulu Lideri Charles Michel de “Enerji konusunda bir mutabakata vardık. Bu çok değerli bir adım. Kurul tarafından önerilen önlem paketi üzerinde bir muahede sağlandı” sözünü kullandı.
Toplantıda önderlerin güç krizine yönelik ek tedbirleri değerlendirdiğine işaret eden Michel, üzerinde çalışılacak genel çerçevenin belirlendiğini söyledi. Michel, güç konusundaki muahedenin ana sınırları hakkında, “Avrupa’da güç arz güvenliğini garanti altına almak, fiyatları düşürmek ve talebi azaltmak için birlikte çalışmamız ve hareket etmemiz gerektiği konusunda kararlılık ve oybirliği var” değerlendirmesinde bulundu.
Sonuç bildirisinin güç kısmı yayınlandı
AB Başkanlar Doruğu’nun sonuç bildirisinin, güç kısmı yayımlandı. “Rusya’nın enerjiyi silah olarak kullanması karşısında AB, vatandaşlarını ve işletmelerini korumak ve ivedilikle gerekli tedbirleri almak için birlik içinde kalacaktır” tabiri kullanılan bildiride, başkanların, güç krizi nedeniyle, Birlik genelinde talebin azaltılması, arz güvenliğinin sağlanması, haneler ve işletmeler için güç fiyatlarının düşürülmesi bahislerinde gayretlerin ağırlaştırılması ve Tek Pazar’ın bütünlüğünün korunması gerektiğinde mutabık oldukları belirtildi.
Somut teklifler hazırlanacak
Bildiride, AB Komitesinden ortak gaz alımı, gaz depolarının doldurulması ve sağlam ortaklarla müzakerelerin hızlandırılması mevzularında çalışmaları tamamlaması ve süratle somut teklifler hazırlaması istendiği kaydedildi. Kuruldan, 2023’ün başına kadar gaz piyasasındaki şartları daha yanlışsız yansıtan yeni bir tamamlayıcı kriter belirlemesinin talep edildiği bildiride, fiyatları derhal sınırlamak için doğalgaz süreçlerinde süreksiz bir dinamik fiyat koridoru kurulması konusunda ve elektrik üretiminde gaz fiyatını sınırlamak için süreksiz bir AB çerçevesi belirlenmesi üzerinde çalışmalar yapması istendi.
Bildiride, piyasa şeffaflığını artırmak, likidite badiresini azaltmak ve gaz fiyatlarındaki oynaklığı artıran faktörleri ortadan kaldırmak için güç piyasalarının işleyişinde iyileştirmeler yapılmasına yönelik çalışmaların da ilerletilmesi talep edildi.
Yenilenebilir güç kaynaklarının ve ilgili şebekelerin yaygınlaştırılması ile müsaade prosedürlerinin kolaylaştırılmasının hızlandırılmasına dikkat çekilen bildiride, ikili mutabakatlarının yokluğunda ulusal, bölgesel yahut Birlik seviyesinde gaz kesintileri olması durumunda güçte dayanışma tedbirleri alınmasının ehemmiyetinin altı çizildi.
Bildiride, güç tasarrufu konusuna uğraşların artırılması gerektiğini, geleceğe yönelik güç altyapısına yönelik yatırımların hızlandırılmasının değerine işaret edilerek, “AB Kurulu, Komitesi bir tesir değerlendirmesi de dahil olmak üzere elektrik piyasasının yapısal ıslahatı üzerindeki çalışmaları hızlandırmaya davet eder” sözü yer aldı.
Öte yandan AB ülkelerini güç bakanları alınacak önlemleri ve gaza tavan fiyat konusunu görüşmek üzere 25 Ekim’de toplanacak.
Komisyon paketi
AB Komitesi bu hafta Avrupa’daki güç krizine yönelik yeni önlemleri içeren bir paket hazırlamıştı. Paket, üye ülkelerin belli bir ölçüsü zarurî olacak biçimde ortak gaz alımı gerçekleştirmesine, güçte zarurî dayanışma gösterilmesine, likidite sorunu yaşayan güç firmalarına mali takviye sağlanmasına ve yüksek gaz fiyatlarını düşürmek için Avrupa doğalgaz borsalarında acil durumlarda fiyatları sonlandıracak bir düzenek kurulmasına yönelik ögeler içeriyordu.
Von der Leyen, İspanya ve Portekiz’de uygulanan “elektrik üretiminde kullanılan gaza tavan fiyat” uygulamasının AB genelinde değerlendirilebileceğini de açıklamış lakin bu bahiste somut adım atmamıştı.
Öte yandan, AB Komitesi’nin son güç paketinde pek çok üye ülkenin talep ettiği ithal doğalgaza direkt tavan fiyat getirilmesi yer almamıştı.
15 ülke gaza tavan fiyat istiyor
Aralarında Fransa, İtalya, İspanya ve Belçika’nın da bulunduğu AB üyesi 15 ülke, ithal doğalgaza tavan fiyat uygulamaya yönelik bir plan hazırlanmasını istiyordu. Almanya, Hollanda, Danimarka ve birtakım ülkeler ise bu kademede doğalgaz fiyatlarına tavan getirilmesi fikrine sıcak yaklaşmıyordu. Gaza tavan fiyat getirilmesinin güç arz güvenliğini riske sokacağı görüşünde olan bu ülkeler, uygulamanın bilhassa kış aylarında doğal gaz tedarikine ziyan verebileceğini değerlendiriyordu.
Putin: Tavan fiyat kıtlığa yol açar
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, geçtiğimiz haftalarda Rusya Güç Haftası kapsamında yaptığı konuşmasında, Avrupa Birliği’nde görüşülen güç için tavan fiyat konusuna da değinerek “Enerji için yapay tavan fiyat belirlemek, global kıtlığa ve fiyatlarda artışa neden oluyor” demişti.