Reuters haber ajansı seçimlere giden Türkiye’nin içerisinde bulunduğu atmosferi tahlil eden bir yazı kaleme aldı.
Analize nazaran Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın dış siyasette çizdiği ‘güçlü’ başkan portresi ve Kur’an-ı Kerim’e yönelik hücumlar sonrası İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine karşı telaffuzları, muhalefetin seçim öncesi en güçlü silahı olan ekonomik meselelere karşın, kitlesini ‘dış düşman’ karşısında konsolide ediyor ve bu silahı muhalefetin elinden almaya çalışıyor.
İşte o tahlilin tamamı:
En son İsveç’in başşehri Stockholm’de hafta sonu gerçekleşen şovlarda çok sağ ve göçmen aksisi bir siyasetçinin Kur’an-ı Kerim’i yakması, İsveç’in NATO üyeliği için Ankara’nın takviyesine muhtaçlık duyduğu bugünlerde iki ülke ortasındaki tansiyonu tırmandırdı.
Politikacılar ve analistler buna misal tansiyonları seçim devirlerinde Erdoğan’ın lehine kullanmaya çalıştığını vurguluyor.
Son olayları pahalandıran CHP Sözcüsü Faik Öztrak, “Seçim yaklaşırken, yurtdışında da enteresan olaylar, ruhsal harp taktiklerini andıran gelişmeler yaşanmaya başladı” yorumunda bulunurken, GÜZEL Parti Genel Lideri Meral Akşener ise partisinin TBMM küme toplantısında yaptığı konuşmada şunları söyledi:
“Sayın Erdoğan ve arkadaşları, bu biçim hususlarda, ekseriyetle; ‘Oh ne güzel! Seçim için gereç çıktı…’ diye, sevinmeyi tercih ediyorlar. İç siyaset için, siyasi rant devşirmeyi tercih ediyorlar. Bol bol gürültü çıkartmayı, fakat iş icraata gelince, arazi olmayı tercih ediyorlar.”
Akşener, devleti yönetenlerin temel maksadının bu tip hareketlerin tekrarlanmasını önlemek olması gerektiğini söyledi ve “Bu nefret cürmünün gerçekleşmesine yol verdiği için, İsveç hükûmetini yargıya şikâyet edeceğiz. Ve sonuncu olarak, bu davayı, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin, ilgili hususları kapsamında açacağız” diye konuştu.
“İÇ MATERYAL ÜRETİM MESELELERİ”
MetroPOLL Araştırma Yöneticisi Özer Sencar’a nazaran, İsveç ve Finlandiya’nın NATO girişlerinin bloke edilmesi, NATO’ya ya da ABD’ye karşı tutum alınması üzere mevzular Erdoğan’ın iç siyasette kullanabileceği ‘malzeme üretim meselesi’ olurken, Sencar “(Erdoğan’ın) burada temel yaklaşımı (amacı) kamuoyu üzerinde güvenlik algısını ön plana çıkarmak” dedi.
Yunanistan ile olan çekişme, Suriye’nin kuzeyinde PYD ile ilgili ABD ile olan bağların misal seviyede güvenlik algısını öne çıkaran bahisler olduğunu söyleyen Sencar, “Geleneksel olarak Türkiye’de Cumhuriyet siyasetidir: ‘Herkes Türkiye’nin düşmanıdır. Türk’ün dostu yoktur. Herkes Türk’ün düşmanıdır’ algısı zati halktan yerleşmiş bir şey. Erdoğan bu duyguyu da temel alarak olayları Türkiye için bir güvenlik sorunu haline dönüştürüyor” diye konuştu.
“Eğer bir güvenlik algısı, güvenlik sorunu üretebilirseniz o vakit beşerler, güvenlik kelam konusu olduğunda güçlü önderlerin ardında toplanırlar” diyen Sencar, İsveç’te Kur’an-ı Kerim yakılması olayının iç siyasette nasıl kullanıldığını ise şöyle açıkladı:
“Manipüle edilmiş, provokasyon hareketidir… Şayet iktidar buna sahip çıkmasaydı Türkiye’de hiçbir gürültü olmazdı. Bunu ‘dış dünya, hem Türklere karşı hem müslümanlara karşı hem dine karşı’ algısı üreterek bunların karşısında olan bir başkan çıkıyor ortaya. Erdoğan çok düzgün kullanıyor bunları.”
“İÇ SİYASİ SÖYLEME DÖNER FAKAT SEÇMENİ ETKİLEMEZ”
Ekonomik ve Dış Araştırmalar Merkezi (EDAM) Yöneticisi Sinan Ülgen de, “Bu son hadiselerle gördüğümüz üzere bilhassa İsveç’le NATO’dan da bağımsız olarak bir siyasi kriz yaşanması ve içeride bunun bir iç siyasi söyleme dönüşmesi kelam konusu olabilir, bilhassa İslamofobi eleştirisi üzerinden. Ancak bunun seçimler üzerindeki tesirini kıymetlendirmek güç. Bunun, seçmen davranışını etkileyecek nitelikte bir gelişme olduğunu düşünmüyorum” diye konuştu.
Seçmenin şu anda büyük ölçüde iktisada odaklanmış durumda olduğunu söyleyen Ülgen, seçmenin hükümetin iktisat alanında atacağı ya da atmayacağı adımlara bakacağını belirterek, “Bu üzere dış siyaset dinamikleri seçmen kararını etkileyecek üzere durmuyor” dedi.
Ülgen, Kur’an-ı Kerim’e hücum olayında bütün Türkiye’nin iktidar-muhalefet tüm partiler bu hareketi eleştirdiği için birebir ölçüde iç siyasete gereç olacak bir bahis olarak görünmediğini vurguladı.
Erdoğan’ın 20 yıllık iktidarının birinci yarısında ekonomik büyümenin ivme kazanması dikkat çekerken, analistlere nazaran son 10 yılda refah düzeyinde gerçekleşen düşüş Erdoğan’ın seçmen ortasındaki popülerliğini zedeledi.
TL son 3 ayda yatay bir seyre geçmeden evvelki son 5 yılda dolar karşısında %80 civarı kıymet kaybı yaşadı. TL böylelikle %89 kayıp yaşayan Arjantin’den sonra benzerleri ortasında en berbat performansı gösteren para ünitesi oldu.
Tüm bunlar enflasyonun %85’i aşarak 20 yıldan uzun bir mühletin doruğuna çıkmasıyle sonuçlanırken pek çok seçmene nazaran ise sokakta hissedilen enflasyon çok daha yüksek oldu.
İktidar, yeni konut paketlerinden emeklilikte yaşa takılanlara, yapılandırmadan 2,000 TL altı icralık borçların silinmesine kadar birçok düzenleme ile azalan popülerliği tekrar artırmaya da çalışıyor. Bunun için başka ülkelere nazaran daha güçlü olan bütçeden harcamalar kullanılırken, piyasalar iktidarın son attığı adımların seçmen davranışlarına nasıl yansıyacağını izliyorlar.